7 Iουνίου 1954 ο βρετανός μαθηματικός και κρυπτογράφος και ένας από τους πρωτοπόρους της πληροφορικής, Αλαν Τιούριγκ αυτοκτονεί. Ηταν μόλις 42 ετών.

Το όνομά του συνδέθηκε με το Αίνιγμα, το σύστημα κρυπτογράφησης των Γερμανών στον Ατλαντικό για τις καταβυθίσεις των συμμαχικών πλοίων στη διάρκεια του B' Παγκοσμίου Πολέμου. Οσο το σύστημα παρέμενε άθραυστο, οι καταβυθίσεις ήταν εκτός ελέγχου: το 1943 βυθίστηκαν μέσα σε τρεις ημέρες, 22 πλοία. Ο Τιούρινγκ έσπασε τον κώδικα. Και δεν σταμάτησε ούτε στιγμή να επεξεργάζεται τον πρώτο ηλεκτρονικό υπολογιστή, και την πιθανότητα ανάπτυξης υπολογιστικών διανοιών στο μέλλον.

Ο Τιούριγκ έμεινε γνωστός για τη Δοκιμασία που επινόησε το 1950 για να καθορίσει εάν ένας υπολογιστής μπορεί ή όχι να σκεφτεί όπως ένας ανθρώπινος εγκέφαλος. Αλλά πρώτα πρέπει να ορισθεί η μηχανή. Ο Τιούρινγκ περιγράφει μια αφηρημένη υπολογιστική μηχανή που αργότερα ονομάστηκε μηχανή Τιούρινγκ και τη συγκρίνει με τη δομή του ανθρωπίνου εγκεφάλου. Αμέσως προκύπτει ένα κρίσιμο ζήτημα: Υπάρχει κάποια αρχή ισοδυναμίας ανάμεσα στον υπολογιστή και στον ανθρώπινο εγκέφαλο; Παρ' όλο που υπάρχουν κάποια μαθηματικά θεωρήματα που το αποδεικνύουν, μπορούμε να ισχυρισθούμε πως ό,τι κάνει ο εγκέφαλός μας μπορεί να το κάνει και μια μηχανή;

Πρότεινε λοιπόν έναν διάλογο μέσω τερματικών. Από το ένα τερματικό θέτουμε ερωτήσεις και παίρνουμε τις απαντήσεις στο άλλο τερματικό, όπου μπορεί να βρίσκεται ένας άνθρωπος ή ένας υπολογιστής, αλλά αυτό δεν μας είναι γνωστό. Αν μετά από αυτόν τον διάλογο πιστέψουμε ότι έχουμε απέναντί μας έναν άνθρωπο, ενώ στην πραγματικότητα απαντά ένας υπολογιστής, τότε το μηχάνημα έχει περάσει τη δοκιμασία επιτυχώς: ο υπολογιστής είναι ευφυής.

Να γιατί θεωρείται ο Τιούριγκ από τους πρωτοπόρους της τεχνητής νοημοσύνης, και μία διάνοια «με επικίνδυνη αυτονομία, που κανείς δεν γνώριζε ποια θα είναι η επόμενη κίνηση των νοητικών του διεργασιών». Αθεος, ομοφυλόφιλος, μονήρης, που αμφισβητούσε τα αξιώματα, από όπου κι αν προέρχονταν, την κοινωνία ή την επιστημονική γνώση, έδωσε τέλος στη ζωή του το απόγευμα της 7ης Ιουνίου του 1954. Ακόμη κι ο τρόπος που έφυγε δεν ήταν συνήθης: έφαγε ένα δηλητηριασμένο μήλο. Οι συνειρμοί με το μήλο της γνώσης προφανείς.

K.T.