Μια μοναδική ευκαιρία ξενάγησης στο Μουσείο της Αρχαίας Ελεύθερνας στο Ρέθυμνο, με οδηγό τον εξαιρετικό λόγο του Καθηγητή Νικόλαου Σταμπολίδη και με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών, είχαν οι δημοσιογράφοι και οι επιστήμονες - αρχαιολόγοι στην πλειονότητά τους - που βρέθηκαν σήμερα στο auditorium του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης.

Το Αρχαιολογικό Μουσείο Αρχαίας Ελεύθερνας, το πρώτο Μουσείο αρχαιολογικού χώρου στην Κρήτη, θα εγκαινιαστεί στις 19 Ιουνίου από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλο.

«Αμαρτία, πριν πάρει τη χριστιανική της χροιά, σημαίνει αστοχία, μη επίτευξη του στόχου. Κι εγώ δεν θέλω να έχω αμαρτίες» ανέφερε ο Καθηγητής, χωρίς να παραλείψει να τονίσει ότι το Μουσείο της Ελεύθερνας είναι καρπός τριάντα χρόνων όχι μόνο δικού του κόπου, αλλά και φοιτητών του Πανεπιστημίου Κρήτης, Πανεπιστημίων της Ελλάδας και του εξωτερικού (Ευρώπης, ΗΠΑ, Ασίας, Αφρικής, Αυστραλίας).

Άποψη από τις σύγχρονες αποθήκες και εργαστήρια του Μουσείου της αρχαίας Ελεύθερνας. Ο Καθηγητής Ν. Χρ. Σταμπολίδης με τους μαθητές συνεργάτες αρχαιολόγους.

Το έργο με τίτλο «Κτηριακό συγκρότημα του Μουσείου αρχαιολογικού χώρου Ελεύθερνας - Οδοιπορικό» υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα 2007-2013» (ΕΣΠΑ) από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, οι οποίοι είναι και οι φορείς λειτουργίας του.

Λεπτομέρεια της χάλκινης ασπίδας με την εντυπωσιακή λεοντοκεφαλή.

Με ένα μεγάλο πέτρινο καράβι, που έστριψε την πλώρη του βορειοδυτικά κι άραξε μέσα στο άφατο πράσινο της φύσης, μοιάζει ο λόφος της αρχαίας Ελεύθερνας, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, της αρχαίας Ίδης, και σε υψόμετρο περίπου 380 μ. πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας. Η θέση της, στην καρδιά της Κρήτης, στη μέση περίπου απόσταση από την αρχαία Κυδωνία (Χανιά) στα δυτικά και την Κνωσό στα ανατολικά κι ακόμη από την Φαιστό και τη Γόρτυνα στα νότια, την ευνόησε πολλαπλώς. Η θέση της και η σχέση της με τη θάλασσα απετέλεσαν τις αιτίες της δομής μιας ανοιχτής κοινωνίας με εξάρσεις και βαθύνσεις στο διάβα του χρόνου και της ιστορίας της, όπως φανερώνουν οι έρευνες, ανασκαφικές και άλλες, του Πανεπιστημίου Κρήτης, που ξεκίνησαν από το 1985 και συνεχίζονται και σήμερα.

Το Μνημείο 4Α και τμήματα από τα γλυπτά κρανοφόρων πολεμιστών. Προβάλλεται ειδική ψηφιακή εφαρμογή με αναπαράσταση του μνημείου και σχεδιαστική αναπαράσταση των πολεμιστών που ήταν τοποθετημένοι σε αυτό.

Η αρχαία Ελεύθερνα αποκαλύπτει όλα τα μυστικά της περίπου από το 3000 π.Χ. έως τον 14ο αι. μ.Χ., ενώ από την ανασκαφή της νεκρόπολης στην Ορθή Πέτρα φαίνεται ότι η Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου, κυρίως από το 900 έως και τα τέλη του 6ου ή τις αρχές του 5ου αι. π.Χ., είναι η πιο σημαντική περίοδος της πόλης, που συνδέεται άμεσα με την αυγή του ελληνικού πολιτισμού και τον Όμηρο (Ιλιάδα και Οδύσσεια).

Άγαλμα Αφροδίτης και Πάνα. 2ος-1ος αι. π.Χ. Από το Μεγάλο Λουτρό́ στον Κατσίβελο. Ελεύθερνα, Κρήτη.

Για τους παραπάνω λόγους δημιουργήθηκε στον ευρύτερο χώρο της αρχαίας πόλης, το άλσος Ελευθερναίων, ένα αρχαιολογικό πάρκο με μονοπάτια, σταθμούς-καθιστικά, επεξηγηματικές πινακίδες, όπου ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει συνδυαστικά τη φύση, τη χλωρίδα και την πανίδα, καθώς και τις αρχαιότητες, σε ένα τοπίο μαγευτικό.

Το Μουσείο

H εικόνα της ιστορικής διαδρομής της Ελεύθερνας ξεπηδά μέσα από τα υλικά κατάλοιπα του πολιτισμού της, σε τρεις συνεχόμενες αίθουσες.

Η αίθουσα Α περιλαμβάνει τα εκθέματα εκείνα - αγγεία, αγάλματα, επιγραφές, όπλα, εργαλεία, ειδώλια, από πηλό, λίθο, μέταλλα, φαγεντιανή, ελεφαντόδοντο κ.τ.λ. - που επελέγησαν για μια πρώτη παρουσίαση της διαχρονικής δημόσιας, πολιτικής, θρησκευτικής, κοινωνικής και ιδιωτικής ζωής της Ελεύθερνας.

Χρυσό́ μηνοειδές περίαπτο με παράσταση λέοντα. 7ος αι. π.Χ. Νεκρόπολη Ορθής Πέτρας. Ελεύθερνα, Κρήτη.

Στην αίθουσα Β αναπτύσσεται η θρησκευτική και η λατρευτική ζωή στην Ελεύθερνα, από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου έως και τα βυζαντινά χρόνια. Εκεί εκτίθεται και ένα από τα σημαντικότερα ευρήματα της Νεκρόπολης της Ορθής Πέτρας, η «Κόρη της Ελεύθερνας», που συγγενεύει με το αριστουργηματικό δαιδαλικό άγαλμα, την διάσημη «Κυρία της Ωσέρ», που βρίσκεται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι.

Προθήκη με κοσμήματα στην Αίθουσα Α.

Η αίθουσα Γ είναι αφιερωμένη στις νεκροπόλεις της Ελεύθερνας. Παρουσιάζονται μόνον ευρήματα από τις ανασκαφές στην νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας, καθώς σε αυτήν εικονογραφούνται περιγραφές από τον κόσμο του Ομήρου: το τελετουργικό τυπικό των ταφικών πυρών (καύσεων), όπως αυτές περιγράφονται στην Ιλιάδα και κυρίως στην ταφική πυρά του Πατρόκλου (Ραψωδία Ψ). Επίσης, σκιαγραφείται μια κοινωνία ηρώων πολεμιστών και αγέρωχων πριγκιπισσών, όπως αποδεικνύουν τα ευρήματα από το κτήριο Μ, όπου εντοπίστηκαν οι σκελετοί τεσσάρων γυναικών ηλικίας από τα 13,5 έως τα 72 έτη, με ξεχωριστή θέση στην πρωτοαρχαϊκή κοινωνία της Ελεύθερνας.

Χρυσό́ περίτμητο έλασμα με αντωπές σφίγγες. 700-630 π.Χ. Από το αποτεφρωτήριο A, στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας. Ελεύθερνα, Κρήτη.

Ένας άλλος λαξευτός τάφος αποκάλυψε τον τόπο συγκέντρωσης των αποτεφρωμένων οστών και των όπλων, των πλούσιων κοσμημάτων και των εργαλείων των επιφανών πολεμιστών της Ελεύθερνας. Μέσα στον τάφο των «πολεμιστών» βρέθηκε και η χάλκινη ασπίδα, που εκτίθεται στην αρχή της έκθεσης του Μουσείου, ως έργο εμβληματικό.

Τριποδικός κρατήρας και αγγεία πόσης. 830-810 π.Χ. Aπό τον τάφο A1Κ1 «των πολεμιστών», στη νεκρόπολη της Ορθής Πέτρας.

Η έκθεση κλείνει με την αναπαράσταση μιας καλά διατηρημένης πυράς που ανήκε σε νέο άνδρα-πολεμιστή, περίπου 30 ετών, ο οποίος αποτεφρώθηκε μαζί με τον/την σύντροφό του. Η πυρά αυτή, που χρονολογείται γύρω στα 720-700 π.Χ., επεφύλαξε και μια μοναδική ανακάλυψη στο ΒΔ άκρο της: τον σκελετό ενός γεροδεμένου άνδρα, ηλικίας 30-40 ετών, που μάλλον πρόκειται για έναν αιχμάλωτο, ο οποίος εκτελέστηκε μπροστά στην πυρά του πολεμιστή.

Η μοναδική αυτή ανακάλυψη φέρνει στο νου την αντίστοιχη δραματική σκηνή της σφαγής των αιχμαλώτων Τρώων από τον Αχιλλέα, μπροστά στην πυρά του Πατρόκλου, όπως την περιγράφει ο Όμηρος στην ραψωδία Ψ της Ιλιάδας.

[email protected]