Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

Ο Γιώργος Παλούμπης σκηνοθετεί ένα από τα σημαντικότερα έργα της νεοελληνικής δραματουργίας, μια λαϊκή τραγωδία μεταξύ ποίησης και ρεαλισμού, στην οποία μνήμες της επαρχίας, έρωτες, όνειρα, αλλά και ένας μυστηριώδης θάνατος μπερδεύονται, με φόντο μια - τραυματισμένη από τον Εμφύλιο - Ελλάδα, και μας μιλά για την παράσταση «Αγγέλα».

Μια Ελλάδα, όπου κυριαρχούν η φτώχεια, η εκμετάλλευση, η αστυνομία, το όνειρο της φυγής και η μετανάστευση στην Αμερική, ζωντανεύει επί σκηνής, μέσα από το έργο του Γιώργου Σεβαστίκογλου, «Αγγέλα», το οποίο, 20 χρόνια μετά την πρώτη παρουσίασή του στο Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος (ΚΘΒΕ), παρουσιάζεται στη μεγάλη σκηνή της Μονής Λαζαριστών, στη Θεσσαλονίκη.

Ακολουθώντας τον δρόμο του ρεαλισμού στη σκηνοθετική προσέγγιση του έργου, ο Γιώργος Παλούμπης μιλά για την «Αγγέλα» και για την Ελλάδα του τότε και του σήμερα.

Πότε και υπό ποιες συνθήκες γράφτηκε το έργο; Ποια Ελλάδα ζωντανεύει μέσα από αυτό;

Το έργο γράφτηκε το 1957, όταν ο Γιώργος Σεβαστίκογλου είχε εγκατασταθεί στη Μόσχα. Είχε ήδη λείψει 8 χρόνια από την Ελλάδα - έφυγε μετά το τέλος του Εμφυλίου. Επομένως, η Ελλάδα, που ζωντανεύει ο συγγραφέας μέσα στο συγκεκριμένο έργο, είναι περισσότερο η αίσθηση που είχε για τη χώρα του και ένας καμβάς για την ιστορία του, παρά μια ηθογραφική περιγραφή της τότε ζωής στην Ελλάδα. Άλλωστε, είναι προφανές ότι το κυριότερο, που τον απασχολούσε, ήταν να γράψει μια έντονη κοινωνική κριτική, όπως και ένα αιχμηρό σχόλιο για την καταπάτηση των αξιών.
 

Μιχάλης Συριόπουλος, Κατερίνα Αλέξη.

Η Αγγέλα είναι βουνίσια. Έρχεται από χωριό, έχει χάσει τους γονείς της και είναι μεγαλωμένη από κάποιον θείο της. Έχει μια έντονη μνήμη του αδελφού της, που, επίσης, έχασε, όταν αυτός έφυγε αντάρτης. Αναγκασμένη, στα δεκαεφτά της, έρχεται στην Αθήνα να δουλέψει υπηρέτρια, διότι δεν έχει κανέναν άλλο τρόπο να ζήσει. Αντιμετωπίζει έναν σκληρό κόσμο, ως καινούργια, με πολλά άγνωστα στοιχεία και άγνωστες συμπεριφορές. Είναι, όμως, και αυτή σκληρή, τίμια, εξαιρετικά πεισματάρα και δεν αντέχει την αδικία. Είναι έξυπνη και θα πολεμήσει να βρει λύση και στις πιο δύσκολες συνθήκες.

Αντιλαμβάνεται γρήγορα ότι, πίσω από την αυτοκτονία της Τασίας, της οποίας τη θέση έχει πάρει ως υπηρέτρια, κρύβεται κάποια ιστορία, που δεν της αποκαλύπτουν οι γύρω της. Ερωτεύεται τον Λάμπρο, τον αδελφό της Τασίας, και προσπαθεί να βρει τρόπο να εξιχνιάσει την αυτοκτονία και να ζήσει μαζί του. Δέχεται πιέσεις από τους άλλους χαρακτήρες του έργου και βρίσκεται μπροστά σε μεγάλα διλήμματα. Καταλήγει αντιμέτωπη με ένα απρόσωπο σύστημα εξουσίας και διαφθοράς και γίνεται, ερήμην της, ένα σύμβολο ανθρώπου, που μάχεται για μια καλύτερη ζωή ή ακόμα και για την ίδια τη ζωή του.
 

Σοφία Καλεμκερίδου, Πέλλα Μακροδημήτρη, Παναγιώτης Παπαϊωάννου.

Πρώτα από όλα, θεωρώ ότι η ιστορία μιλάει μόνη της. Η ιδεολογία του έργου και του συγγραφέα διαπερνούν όλο το κείμενο, χωρίς να περιγράφονται. Μέσα από τα γεγονότα της ιστορίας, βγαίνει όλη η ανάγκη του ανθρώπου για έναν καλύτερο κόσμο, καθώς και μια προτροπή για καθημερινό αγώνα προς τον σκοπό αυτό. Επίσης, είναι μια καλοειπωμένη περιπετειώδης συναρπαστική ιστορία. Επομένως, το πρώτο χρέος, που έχω εγώ και οι συνεργάτες μου, είναι να πούμε με καθαρότητα την ιστορία. Να παραστήσουμε τα γεγονότα ζωντανά πάνω στη σκηνή, ώστε να μαγνητίσουν και να παρασύρουν τον θεατή.

Ο ρεαλισμός, πιστεύω, είναι ο δρόμος, που θα κάνει την παράσταση αποτελεσματική και θα αναδείξει τους χαρακτήρες, τις συγκρούσεις, αλλά και τις ποιητικές πινελιές του έργου. Από εκεί και πέρα, αισθητικά, κρατάμε την εποχή, δημιουργώντας έναν γοητευτικό, επικίνδυνο κόσμο, μια παλιά φωτογραφία που μας μιλάει για τα θέματα, που μας απασχολούν και σήμερα.

Όπως προβάλλει μέσα από το έργο η τραυματισμένη Ελλάδα του τότε, σε τι μοιάζει και σε τι διαφέρει με τη σημερινή;

Η εικόνα της εποχής εκείνης είναι σαφώς διαφορετική από τη σημερινή. Σε όλα τα επίπεδα. Η εικόνα της φτώχιας, του πλούτου, της βίας, της επικοινωνίας, του πολιτισμού, της εξουσίας… είναι όλα, πλέον, εξελιγμένα και μεταλλαγμένα. Παρόλα αυτά, τα συναισθήματα, που έχουν να κάνουν με την ανάγκη για καλύτερη ζωή, για επιβίωση, για ελευθερία και αξιοπρέπεια, είναι τα ίδια και το ίδιο φορτισμένα σήμερα, δυστυχώς, όπως τότε.

Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ Γιάννης Αναστασάκης και ο σκηνοθέτης Γιώργος Παλούμπης.

Δεν ξέρω. Υποθέτω πως θα εκπλαγούμε πολλές φορές ακόμα. Δεν υπάρχει πια τίποτα αυτονόητο. Ζωές χάνονται άδικα, πολιτικές αποφάσεις παίρνονται με γνώμονα συγκεκριμένα συμφέροντα, παίζονται παιχνίδια εξουσίας που δεν θα μάθουμε ποτέ, ακραίες ιδεολογίες που εξαπλώνονται. Θέλω να πιστεύω ότι υπάρχει ένας φυσικός νόμος, που θα φέρει τα πράγματα από τον πάτο στην επιφάνεια. Κάπως έτσι γίνεται πάντα. Πώς ακριβώς; Δεν ξέρω. Σίγουρα πάντως, οι συλλογικές προσπάθειες, για να επανακτηθούν τα αυτονόητα, πρέπει να υπάρχουν και να γίνονται. Εύχομαι, σίγουρα, έναν πιο ομαλό, ήρεμο και δίκαιο κόσμο για το παιδί μου. 
 

Ταυτότητα παράστασης

Σκηνοθεσία: Γιώργος Παλούμπης, σκηνικά - κοστούμια: Κέλλυ Βρεττού, μουσική σύνθεση: Μπάμπης Παπαδόπουλος, σχεδιασμός φωτισμού: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, βοηθός σκηνοθέτη: Θάνος Φερετζέλης, βοηθός σκηνογράφου - ενδυματολόγου: Χρύσα Σερδάρη, οργάνωση παραγωγής: Φιλοθέη Ελευθεριάδου. Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Κατερίνα Αλέξη (Αγγέλα), Έφη Δρόσου (κυρία Παπά), Χρύσανθος Καγιάς (αστυνομικός), Σοφία Καλεμκερίδου (Άννα), Νίκος Κολοβός (γιατρός), Πέλλα Μακροδημήτρη (Φανή), Νικόλας Μαραγκόπουλος (Στράτος), Γιολάντα Μπαλαούρα (η κυρία της Φανής), Σταυριάννα Παπαδάκη (Νέρα), Παναγιώτης Παπαϊωάννου (Μένιος), Μιχάλης Συριόπουλος (Λάμπρος), Γιώργος Σφυρίδης (Κορυφαίος Εϊβαλάδων), Θάνος Φερετζέλης (γκαρσόνι), Μαρία Χατζηιωαννίδου (Γεωργία). Συμμετέχουν: Πηνελόπη Βασιλείου, Χρήστος Διαμαντούδης, Ελένη Ζιάννα, Γιάννης Καράμπαμπας, Μαρία - Ελένη Κούζου, Σταυρούλα Κουλούρη, Γιώργος Μαντζιάρης, Νίκος Μήλιας.

Ο σκηνοθέτης Γιώργος Παλούμπης με τους ηθοποιούς και τους συντελεστές της παράστασης.

Μονή Λαζαριστών - Μεγάλη σκηνή: Κολοκοτρώνη 25 - 27, Θεσσαλονίκη, τηλ. κρατήσεων: 2315 200200. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετάρτη: 18.00, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 21.00, Κυριακή: 19.00. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία ΚΘΒΕ, Γερμανός, Ote Shops, Seven Spots, Τράπεζα Πειραιώς (από τα μηχανήματα aps), τηλεφωνικά: 11876, ηλεκτρονικά: ntng.gr, tickethour.com, viva.gr, public.gr, ianos.gr. Διατίθεται το πάρκινγκ της Μονής Λαζαριστών, έναντι 2 ευρώ, για όλη τη διάρκεια της παράστασης. Υπάρχει πρόσβαση και εξυπηρετήσεις για άτομα με ειδικές ανάγκες.