«Καταπέλτης» για το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας (ΤΠΑ) της Κύπρου, αλλά και για τον τρόπο που οργανώνονται οι θεσμοί της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι, σύμφωνα με την εφημερίδα «Πολίτης», η έκθεση των δύο ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων που έσπευσαν στην Κύπρο για να διερευνήσουν τις υπηρεσίες ασφάλειας των πτήσεων μετά το τραγικό δυστύχημα του Γραμματικού.
Οι Ζαν Πολ Ενρότε και Φρανσουά Ζανβιέ, «με εύσχημο τρόπο και με διάθεση να συμβάλουν στη βελτίωση της Πολιτικής Αεροπορίας, αναδεικνύουν σωρεία λαθών, παραλείψεων και προχειρότητας στη στελέχωση, οργάνωση και λειτουργία του τμήματος αεροπορικής ασφάλειας, που καθιστούν την Κύπρο ουραγό σε ευρωπαϊκό επίπεδο», υποστηρίζει στο σχετικό ρεπορτάζ της η εφημερίδα.
Eν τω μεταξύ η ελληνική Ελληνική Επιτροπή Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων και Συμβάντων, υπό τον πρόεδρό της Ακριβό Τσολάκη, συνεχίζει σήμερα, για δεύτερη ημέρα, το ανακριτικό της έργο σχετικά με τα αίτια που οδήγησαν στη μοιραία πτώση το αεροσκάφος της εταιρείας «Ηλιος». Ο κ. Τσολάκης, δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο να εκδοθεί σύντομα δεύτερη ενδιάμεση έκθεση και επεσήμανε ότι από το ρυθμό της λήψης καταθέσεων θα κριθεί κατά πόσο θα χρειαστεί παράταση της παραμονής του κλιμακίου της επιτροπής στην Κύπρο.
Την ίδια ώρα άφαντος παραμένει ο βρετανός μηχανικός της εταιρείας «Ήλιος» που έχει κληθεί να καταθέσει στην Επιτροπή, ισχυριζόμενος ότι κινδυνεύει η ζωή του. Όπως έγινε γνωστό, μέλη της Επιτροπής πρόκειται να μεταβούν τις επόμενες ημέρες στο Λονδίνο προκειμένου να λάβουν κατάθεση από το βρετανό μηχανικό, ο οποίος είναι ο τελευταίος που μίλησε με το γερμανό κυβερνήτη του αεροπλάνου. Σύμφωνα με το διεθνές αεροπορικό Δίκαιο, ο βρετανός μηχανικός δεν δικαιούται να αρνηθεί να καταθέσει, δικαιούται, όμως, να αρνηθεί να μεταβεί στην Κύπρο.
Το κείμενο της έκθεσης των δυό Ευρωπαίων εμπειρογνωμόνων, όπως δημοσιεύεται στον «Πολίτη», έχει ως εξής:
«Μετά το ατύχημα του Μπόινγκ 737 της εταιρείας Helios κοντά στην Αθήνα και κατόπιν της επιστολής, την οποία απέστειλε ο κ. Lamoureux προς την κυπριακή κυβέρνηση, η κυπριακή κυβέρνηση ζήτησε τη βοήθεια της Κομισιόν για να διασφαλίσει την αποτελεσματικότητα της έρευνας και να κάνει μια καταγραφή της κατάστασης της αεροναυτικής της αρχής.
Το ατύχημα αυτό έχει προκαλέσει ένα σημαντικότατο τραύμα σε ολόκληρη την κυπριακή κοινωνία, τόσο σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο, όσο και στα media.
Ως εκ τούτου, από την αρχή της επίσκεψής μας γίναμε δεκτοί αντιστοίχως από το Διευθυντή του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας (ΤΠΑ) (κ. Ιάκωβο Δημητρίου), τον Υπουργό Συγκοινωνιών (κ. Χάρη Θράσου) και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (κ. Τάσσο Παπαδόπουλο). Εξέφρασαν όλοι την επιθυμία όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρήσει με τη διενέργεια ενός εις βάθος ελέγχου του συστήματος αεροπορικής ασφάλειας και όπως βοηθήσει στον καθορισμό των ευθυνών που συνδέονται με το παρόν ατύχημα.
Σε πολιτικό επίπεδο και υπό την πίεση των μέσων ενημέρωσης και της αντιπολίτευσης, υπάρχει η επιθυμία να ριχτεί φως στις ευθύνες και να ανευρεθεί ένας "υπαίτιος" και αυτό να γίνει με τρόπο που να μπορεί να φανεί αμερόληπτος.
Εκφράσαμε τα συλλυπητήριά μας για την τραγωδία αυτή και την υποστήριξη της Ένωσης σε ένα πνεύμα κοινοτικής αλληλεγγύης. Ανταποκριθήκαμε επίσης θετικά στην αρχή διενέργειας, το ταχύτερο, μιας σφαιρικής έρευνας σχετικά με την κατάσταση ασφάλειας της πολιτικής αεροπορίας στην Κύπρο. Αντιθέτως, σχετικά με τη διενέργεια έρευνας ως προς τις ευθύνες, έχουμε τονίσει, αφενός την ανάγκη διαχωρισμού της δικαστικής από την τεχνική έρευνα και αφετέρου, τον κυρίαρχο χαρακτήρα της δικαστικής έρευνας.
Είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε επί μακρόν και με πολύ ανοιχτό τρόπο με τους αρμόδιους του τμήματος πολιτικής αεροπορίας και τους συμβούλους τους (UK CAA). Οι συζητήσεις αυτές μας επέτρεψαν να διαπιστώσουμε ότι οι αλλαγές οι οποίες είχαν ζητηθεί στη διάρκεια μιας σειράς ελέγχων που διενήργησε η JAA από το 2000 πραγματοποιήθηκαν αλλά χωρίς αμφιβολία έγιναν με πολύ αργό ρυθμό. Αυτό το τραγικό δυστύχημα και οι μελλοντικές επιθεωρήσεις που κατ' αρχήν έχουν γίνει ευνοϊκώς αποδεκτές θα επιτρέψουν την επίσπευση της κίνησης βελτίωσης της κυβερνητικής διαχείρισης της αεροπορικής ασφάλειας με μια νέα πολιτική ώθηση και τη διάθεση των σωστών και αναγκαίων οικονομικών μέσων για τη δραστηριότητα αυτή.
Διαβάζοντας τα οργανογράμματα, όντως βλέπει κανείς ότι υπάρχει σαφής έλλειψη ισορροπίας ανάμεσα στο τμήμα ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας (ATM), το οποίο είναι πλούσια επανδρωμένο και εξοπλισμένο με τεχνικά και οικονομικά μέσα, και το τμήμα αεροπορικής ασφάλειας με αδύναμη διαχείριση και μειωμένο προσωπικό, και δη προσωπικό το οποίο πρόσφατα απέκτησε τα απαραίτητα προσόντα. (βλ. λεπτομερέστερη περιγραφή στο παράρτημα).
Έχουμε από τούδε υποδείξει στο ύψιστο πολιτικό επίπεδο τη σημασία διάθεσης επαρκών πόρων για την αεροπορική ασφάλεια, καθώς και την ανάγκη αναθεώρησης της οργάνωσης επίβλεψης των εταιρειών (π.χ. το Τμήμα Πολιτικής αεροπορίας βρίσκεται στη Λευκωσία, ενώ το κύριο αεροδρόμιο της Λάρνακας απέχει 60 χλμ από την πρωτεύουσα, και αυτός ο οργανισμός δεν διαθέτει ούτε καν ένα γραφείο για τους επιθεωρητές του).
Συναντήσαμε στη συνέχεια τον υπεύθυνο της ανεξάρτητης κυπριακής επιτροπής έρευνας (κ. Κώστα Ορφανό) και τον τεχνικό αναπληρωτή του (κ. Χαρίλαο Δέλλα) οι οποίοι επέστρεφαν από την Αθήνα όπου εκπροσώπησαν τη χώρα τους στην Επιτροπή Διερεύνησης υπό τη διεύθυνση των Ελλήνων.
Μας ενημέρωσαν σχετικά με τις τελευταίες εξελίξεις και είναι ήδη εμφανές ότι το ατύχημα οφείλεται σε μια σειρά από ανθρώπινα λάθη τα οποία έχουν κατά το πλείστον εντοπιστεί. Αυτό επιβεβαιώνει ότι τα οικονομικά συμφέροντα και η εμπορική πίεση της αεροπορικής εταιρείας δεν εμποδίστηκαν από μια αρχή πολιτικής αεροπορίας η οποία δεν έχει το απαραίτητο ανάστημα/ κύρος για να παίξει το ρόλο της με αποτελεσματικό τρόπο.
Χάρη στην καλή συνεργασία με τις κυπριακές αρχές, είχαμε την ευκαιρία να συναντήσουμε το μελλοντικό Διευθυντή του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας, κ. Λεωνίδα Λεωνίδου, ο οποίος αναλαμβάνει τα καθήκοντά του στις 15 Σεπτεμβρίου. Του εκθέσαμε εν συντομία το σκοπό της επίσκεψής μας καθώς και τις πρώτες εντυπώσεις τις οποίες είχαμε αποκομίσει. Του αναφέραμε την ανάγκη εισαγωγής το συντομότερο δυνατόν ενός αριθμού ριζικών μεταρρυθμίσεων στα μέσα και την οργάνωση του ΤΠΑ, ιδιαίτερα τη θέσπιση μιας νοοτροπίας ποιότητας η οποία θα πρέπει να εμφυτευτεί γενικά σε ολόκληρη την κυπριακή αεροναυτική κοινότητα.
Οι συστάσεις μας βρήκαν θετική απήχηση από τον κ. Λεωνίδου (ο οποίος μέχρι τώρα διευθύνει μια υπηρεσία τηλεπικοινωνιών με πιστοποίηση ISO 9000). Λαμβάνοντας υπόψη την ημερομηνία ανάληψης των καθηκόντων του, έγιναν ήδη προτάσεις για κάποιες συγκεκριμένες συναντήσεις (συμμετοχή στο Διοικητικό Συμβούλιο της EASA στις 27 Σεπτεμβρίου, στα πλαίσια αυτής της συμμετοχής, συνάντηση με τους κύριους συμμετόχους, επίσκεψη τυποποίησης στις αρχές Οκτωβρίου).
Εν κατακλείδι, η επίσκεψή μας στην Κύπρο, μας έδωσε την ευκαιρία να προετοιμάσουμε το έδαφος για τη διενέργεια μιας επίσκεψης τυποποίησης στις αρχές Οκτωβρίου. Επειδή πρόκειται για μια πλήρη καταγραφή της κατάστασης του συστήματος της Κυπριακής αεροπορικής ασφάλειας, θα πρέπει η επίσκεψη αυτή να αναληφθεί από την EASA με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων της JAA προκειμένου να διασφαλιστεί η κάλυψη όλων των τομέων.
Αντιθέτως, θα πρέπει να ενημερωθεί η κυβέρνηση στο υψηλότερο επίπεδo ότι η τεχνική έρευνα που διενεργείται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα (Παράρτημα 13) και την Οδηγία 94/56 έχει ήδη οδηγήσει σε σημαντικά αποτελέσματα για τα αίτια του ατυχήματος, ότι η δικαστική έρευνα που διεξάγεται στην Κύπρο πρέπει να διενεργηθεί στα πλαίσια της κυριαρχίας του κράτους αυτού, και ότι η Κομισιόν δεν έχει την αρμοδιότητα να αναμειγνύεται σε αυτή τη διαδικασία, αλλά ότι είναι έτοιμη να προσφέρει την υποστήριξή της στις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να εισαχθούν.
Στο θέμα αυτό, θα μπορούσε να αποδειχθεί επωφελής η πρόταση διοργάνωσης ενός σεμιναρίου στην Κύπρο εντός περίπου έξι μηνών, προκειμένου να γίνει ενημέρωση σχετικά με τις διάφορες κοινοτικές παρεμβάσεις (την παρούσα αποστολή και την επίσκεψη τυποποίησης) καθώς και σχετικά με τις αλλαγές οι οποίες θα έχουν προκύψει από αυτές τις παρεμβάσεις και τα θετικά τους επακόλουθα για αυτό το νέοενταχθέν κράτος - μέλος».
