Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]

«Αποχαιρετώντας» τον ρόλο που χαρακτηρίστηκε ως ο καλύτερος και πιο σύνθετος της καριέρας του, ο ηθοποιός Γιώργος Κοτανίδης παρουσιάζει ξανά μία από τις πιο επιτυχημένες παραστάσεις της τελευταίας δεκαετίας, και μας μιλά για το έργο τού Peter Parnell, «QED» ή «Τι απέδειξε ο κύριος Φάινμαν».

Η παράσταση παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία του Ιωσήφ Βαρδάκη,  στη σκηνή του Θεάτρου του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, από τη Δευτέρα 23 Νοεμβρίου, για περιορισμένες παραστάσεις, μέχρι τις 15 Δεκεμβρίου, κάθε Δευτέρα και Τρίτη, στις 8 το βράδυ.

Η πολυσχιδής προσωπικότητα του Αμερικανού νομπελίστα φυσικού Ρίτσαρντ Φάινμαν (1918 - 1988) ξεδιπλώνεται σε αυτό το έργο, το οποίο, και με την αφορμή της συμπλήρωσης ενός αιώνα από τη δημοσίευση της θεωρίας της σχετικότητας από τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, ανεβαίνει με την αρωγή της «Ένωσης Ελλήνων Φυσικών». Ο Γιώργος Κοτανίδης πρωτοστατεί σε αυτή τη μοναδική συνύπαρξη Τέχνης και Επιστήμης, και μιλά για αυτή τη σπουδαία προσωπικότητα και για την ενσάρκωσή της.

Ο Φάινμαν δεν είναι συνηθισμένος άνθρωπος. Το Νόμπελ που του απονεμήθηκε για την Κβαντική Ηλεκτρο - Δυναμική (QED) δεν είναι για αυτόν το σημαντικότερο γεγονός της καριέρας του, τουλάχιστον αυτό πίστευε ο ίδιος. Ήταν μια πολυεπίπεδη προσωπικότητα, φυσικός επιστήμων με βαθιά γνώση των μαθηματικών, αλλά και ένας χαρισματικός δάσκαλος. Η παρουσία του στα αμφιθέατρα συγκέντρωνε χιλιάδες φοιτητές, που τον λάτρευαν κυριολεκτικά. Ήταν ιδιοφυής επιστήμονας, αλλά και κλόουν, που κατάφερνε να κρατάει καθηλωμένο το ακροατήριό του, κάθε φορά που έδινε διάλεξη.

Είναι ένας από τους φυσικούς, που, στα 25 του χρόνια, έδωσε διάλεξη μπροστά στον Αϊνστάιν και άλλους μεγάλους φυσικούς και δούλεψε για την κατασκευή της πρώτης ατομικής βόμβας. Δεν δίσταζε να συγκρουστεί με το κατεστημένο στο όνομα της αλήθειας και να αντιμάχεται τη σοβαροφάνεια με ειρωνεία και χιούμορ. Παράλληλα, ήταν καλλιτέχνης, παθιασμένος ντράμερ, ερασιτέχνης ηθοποιός, δημιουργικός ζωγράφος, ονειροπόλος ταξιδιώτης, αθεράπευτος γυναικάς, ένας υπερδραστήριος άνθρωπος. Ένας αναγεννησιακός άνθρωπος, από αυτούς που, στην εποχή μας, είναι εξαιρετικά σπάνιοι.

Το έργο ξεκινάει με την ευκαιρία μιας διάλεξης που ετοιμάζει, με θέμα “Όλα όσα γνωρίζουμε”, και μέσα από την πρόβα αυτής της διάλεξης, αναμοχλεύεται και αναδεικνύεται όλη η ταραχώδης ζωή του. Η εποχή που ήταν φοιτητής και έκανε πλάκες στους καθηγητές, ο αντισυμβατικός τρόπος που αντιμετώπιζε την επιστήμη του σαν παιχνίδι, ο πρώτος του έρωτας και ο θάνατος της πρώτης του γυναίκας, η κατασκευή της ατομικής βόμβας, ο τρόπος που έμαθε να ζωγραφίζει, αλλά και ο καρκίνος που τον ξαναχτυπάει στη διάρκεια της παράστασης, και προβληματίζεται μπροστά στο κοινό για την αντιμετώπισή του. Πάνω από όλα, δείχνει την ιστορία ενός επιστήμονα, που λατρεύει τη φύση και την παρομοιάζει με γυναίκα.

Ρίτσαρντ Φάινμαν.

Στη γνώση των μυστικών του σύμπαντος και του ατόμου. Ο Φάινμαν εξηγεί - με έναν μοναδικό και απλό τρόπο - πώς λειτουργεί το φως, πώς κινούνται και πώς αλληλεπιδρούν τα ηλεκτρόνια και τα φωτόνια. Φτάνει, μάλιστα, στο σημείο όλα αυτά να τα μετατρέπει σε σχέδια, έναν οδικό χάρτη όπως λέει ο ίδιος, τα περίφημα διαγράμματα Φάινμαν. Ίσως, οι θετικοί επιστήμονες, οι φοιτητές και οι μαθητές θα ενδιαφερθούν περισσότερο, αλλά η παράσταση είναι προσβάσιμη για όλο το κοινό. Θυμάμαι, παλιότερα, στη Θεσσαλονίκη, που κάποιοι φοιτητές μού έκαναν διευκρινιστικές ερωτήσεις, και οι πανεπιστημιακοί καθηγητές μαζί με τους φοιτητές με κάλεσαν σε συζήτηση για την επιστήμη και την τέχνη.

Έτσι, λοιπόν, σε αυτές τις λίγες παραστάσεις που θα δώσουμε στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης, οργανώνουμε, μαζί με την Ένωση Ελλήνων Φυσικών, έναν διάλογο τέχνης - επιστήμης. Πριν από κάθε παράσταση, θα μιλάει για 20 λεπτά ένας από τους διασημότερους Έλληνες φυσικούς για ένα επίκαιρο θέμα της φυσικής ή της αστροφυσικής, που σχετίζεται και με τον Φάινμαν. Μετά την παράσταση, θα γίνεται μια συζήτηση με τον φυσικό και το κοινό, με τη δική μου συμμετοχή.

Σημαίνει κάτι πολύ σημαντικό και πολύ δύσκολο. Είναι για μένα ένα ταξίδι, που ανακαλύπτει έναν ρόλο, που υπάρχει σε ένα θεατρικό έργο, αλλά ταυτόχρονα έναν υπαρκτό άνθρωπο, μια προσωπικότητα που έδρασε μέσα στην εποχή μας και την επηρέασε. Είχα, λοιπόν, να ψάξω και την πραγματική του ζωή σε πολλά επίπεδα, γιατί τον ήξερα και είχα διαβάσει βιβλία του πριν δω το έργο. Το σημαντικό είναι ότι, τελικά, το έργο και η ζωή του ταυτίζονται και, έτσι, δεν μπήκα σε μεγάλα διλήμματα.

Ανακαλύπτοντας τον Φάινμαν, έμαθα πολλά πράγματα για τη φυσική και πολλά μυστικά της και, βασικά, τον σωστό τρόπο που πρέπει  να αντιμετωπίζουμε τη φύση που μας γέννησε: με σεβασμό και αγάπη. Παράλληλα, μπορώ να πω ότι η γενναία στάση του Φάινμαν απέναντι στην κοινωνία και την εξουσία, απέναντι στη ζωή, την ασθένεια και τον θάνατο με κάνει να βλέπω πιο καθαρά. Η επαφή με τον Φάινμαν με εξαγνίζει.

Μετάφραση: Γιάννης Μήλιος - Γιώργος Κοτανίδης, σκηνοθεσία: Ιωσήφ Βαρδάκης, σκηνικά - κοστούμια: Μαγιού Τρικεριώτη, φωτισμοί: Ανδρέας Μπέλλης, μουσική επιμέλεια: Θάνος Αμοργινός, παραγωγή: Ομάδα Σαλτιμπάγκοι. Ερμηνεύουν: Γιώργος Κοτανίδης, Δώρα Σαμψώνα.

Πρόγραμμα συνομιλιών

23/11: Στράτος Θεοδοσίου (Καθηγητής Αστροφυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών, πρόεδρος Ένωσης Ελλήνων Φυσικών): «Αναζήτηση ευφυούς ζωής στο σύμπαν,  διαστημικές αποστολές».

24/11: Διονύσης Σιμόπουλος (επίτιμος διευθυντής Ευγενιδείου Πλανηταρίου): «Ο Άνθρωπος και το Σύμπαν».

30/11: Ξενοφών Μουσάς (Καθηγητής Διαστημικής Φυσικής Πανεπιστήμιου Αθηνών) και Raul Perez (Μεξικανός Καθηγητής του Πανεπιστημίου της Σονόρα): «Πώς ο άνθρωπος ανακάλυψε ότι υπάρχουν νόμοι της φύσης και πώς οδηγήθηκε στα στοιχειώδη σωμάτια».       

1/12: Βασίλης Χαρμανδάρης (διευθυντής Ινστιτούτου Αστρονομίας Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών): «Το σύμπαν, από το φωτεινό παρελθόν στο σκοτεινό μέλλον».

7/12: Γιώργος Γραμματικάκης (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Κρήτης, τέως Πρύτανης, νυν ευρωβουλευτής): «Ο Γιώργος Γραμματικάκης συνομιλεί με το φως και με τον   χορογράφο του φωτός».

8/12: Μανόλης Δρης (Ομότιμος Καθηγητής Εθνικού Μετσοβείου Πολυτεχνείου): «Η εξέλιξη της Δομής της Ύλης και της Κβαντικής  Φυσικής».

14/12: Παναγιώτης Νιάρχος (Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών): «Αναζητώντας μια άλλη Γη στο Σύμπαν». 

15/12: Γιώργος Τριμπέρης (Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών): «Βασική έρευνα, τεχνολογική ανάπτυξη και κοινωνική συνείδηση». 

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης: Πειραιώς 206, Ταύρος - Αθήνα, τηλ.: 210 3418550. Τιμές εισιτηρίων: προπώληση: 10 ευρώ, ταμείο Ιδρύματος: 12 ευρώ, φοιτητικό: 8 ευρώ, μαθητικό, άνεργοι και ειδικές κατηγορίες: 7 ευρώ, ομαδικό από δέκα εισιτήρια και άνω: 7 ευρώ. Προπώληση εισιτηρίων: ταμεία του Ιδρύματος (Δευτέρα έως Παρασκευή: 11:00 - 14:00 και τα απογεύματα μία ώρα πριν την παράσταση), Ticket Services: Πανεπιστημίου 39 (Στοά Πεσμαζόγλου), καταστήματα Forthnet, τηλεφωνικά: 210 3418579 (Δευτέρα - Παρασκευή: 11:00 - 14:00), ηλεκτρονικά: mcf.gr.