Από την έντυπη έκδοση
Της Νατάσας Στασινού
[email protected]
Πόσες κρίσεις μπορεί να αντέξει η Ευρωπαϊκή Ενωση; Ενας εκρηκτικός συνδυασμός δοκιμάζει τις αντοχές της: Από την προσφυγική κρίση, την οποία προσπαθεί να αντιμετωπίσει με προσωρινά ημίμετρα, εν απουσία βούλησης για πανευρωπαϊκή λύση, έως την οικονομική κρίση, που αδυνατεί να αφήσει πίσω, και από την αδυναμία να βρει «ενιαία φωνή» έως την άνοδο των ακραίων φωνών στο σύνολο σχεδόν των κρατών-μελών της.
Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Φρανς Τίμερμανς, τα είπε όλα με έναν όρο: «Υπαρξιακή κρίση». Το ευρωπαϊκό εγχείρημα, αντί να ολοκληρωθεί, κινδυνεύει να αποδομηθεί πλήρως, προειδοποίησε. Και δεν υπερβάλλει.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ επίσημα χείλη στις Βρυξέλλες μιλούν για τις «κοινές ευρωπαϊκές αξίες», για την «αλληλεγγύη» και για την ανάγκη «βαθύτερης ενοποίησης».
Σήμερα περισσότερο από ποτέ οι συνθήκες κάνουν όλα τα παραπάνω να ακούγονται στα αυτιά των πολιτών κενά περιεχομένου.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ οι οικονομικές ανισορροπίες μεταξύ των κρατών-μελών είναι ορατές και η απουσία κοινής πλεύσης μπροστά στις προκλήσεις ανησυχητική.
Σήμερα περισσότερο από ποτέ δηλώνουν δικαιωμένες και επιβραβεύονται οι ευρωσκεπτικιστικές φωνές, που επιμένουν ότι η λύση είναι η επιστροφή στο εθνικό (ακόμη και με βραχυπρόθεσμο κόστος) ή ακόμη και οι ακραίες δυνάμεις, που εκμεταλλεύονται την κρίση εμπιστοσύνης έναντι της Ε.Ε., για να προωθήσουν τη δική τους επικίνδυνη ατζέντα.
Το παράδειγμα των εκλογικών αποτελεσμάτων στην Πολωνία είναι ίσως ενδεικτικό. Μεγάλος νικητής ένα ευρωσκεπτικιστικό κόμμα, το οποίο δηλώνει ότι αμφισβητεί «τα ιερά και τα όσια» της Ενωσης στο οικονομικό πεδίο, ασκεί οξύτατη κριτική στην αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, ζητά να αναθεωρηθούν οι σχέσεις της χώρας με τη Γερμανία και να επιστρέψουν οι εξουσίες από τις Βρυξέλλες στη Βαρσοβία.
Λέει πράγματα που ακούγονται λογικά στην κοινή γνώμη μιας χώρας, της οποίας το «success story», που βλέπουν οι Βρυξέλλες, δεν το αισθάνονται οι πολίτες. Και δεν θα υπήρχε πρόβλημα, εάν αυτά δεν συνοδεύονταν από γερές δόσεις λαϊκισμού, ξενοφοβικού και διχαστικού λόγου.
Ο Γιάροσλαβ Κατσίνσκι θα εξελιχθεί στον νέο Βίκτορ Ορμπαν, προειδοποιούν πολιτικοί αναλυτές. Σε έναν πρωθυπουργό, δηλαδή, του οποίου ο αυταρχισμός, οι προσπάθειες φίμωσης των αντιφρονούντων, η αλλεργική αντίδραση σε κάθε τι κοινοτικό και ο θαυμασμός στην «ανελεύθερη δημοκρατία» είναι γνωστά.
Ποιος, όμως, γεννά τους διάφορους Ορμπαν; Η «λάθος ψήφος» των πολιτών, όπως έσπευσαν να σχολιάσουν κάποιοι; Αν ναι, γιατί οι πολίτες ψηφίζουν τόσο «λάθος»;. Μάλλον γιατί το δόγμα «TINA» (there is no alternative) δεν πείθει.
Και γιατί δεν τους προσφέρει την αξιόπιστη εναλλακτική μια Ευρώπη άτολμη, που αρνείται να εγκαταλείψει πολιτικές που απέτυχαν, μια Ευρώπη που αναζητά «ενιαία απάντηση» χαμένη στη μετάφραση. Οσο αυτό δεν αλλάζει, οι φόβοι του Φρανς Τίμερμανς κινδυνεύουν να γίνουν πραγματικότητα.
