Φάρμακο που δεν προλαμβάνει τον καρκίνο, αλλά προορίζεται μόνο για συγκεκριμένες ενδείξεις και συγκεκριμένες θεραπείες, χαρακτήρισε το «κρυπτικό εμβόλιο» τελομεράσης, ο καθηγητής βασικής ανοσολογίας και διευθυντής ερευνών του Εργαστηρίου Ανοσοθεραπείας του Καρκίνου του γαλλικού Ινστιτούτου Gustave Roussy Κώστας Κοσματόπουλος, ο οποίος είναι ένας από τους ερευνητές της μελέτης για τη χορήγηση τελομεράσης ως ανοσοθεραπεία σε καρκινοπαθείς που πραγματοποιείται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο του Ηρακλείου.
Ο κ. Κοσματόπουλος σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη απομυθοποίησε την εικόνα που έχει σχηματιστεί στην κοινή γνώμη ότι ο ίδιος και η ομάδα του ανακάλυψαν εμβόλιο κατά του καρκίνου.
«Λέγοντάς το "εμβόλιο" δίνουμε υπερβολικές ελπίδες. Εμβόλιο σημαίνει προφύλαξη, είναι αποτελεσματικό και δεν έχει παρενέργειες. Τα αντικαρκινικά "εμβόλια" δεν μοιάζουν μ' αυτά, δεν προφυλάσσουν και ακόμη κι αν μπουν στη θεραπεία του καρκινοπαθούς δεν θα έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα και έχουν παρενέργειες. Ξεχάστε την εικόνα που εμβολίου, μιλάμε για ένα φάρμακο για συγκεκριμένες ενδείξεις και θεραπείες», τόνισε ο κ. Κοσματόπουλος.
Παράλληλα, επισήμανε ότι προτιμά τον όρο ανοσοθεραπεία αντί του εμβολίου και πρόσθεσε ότι η ανοσοθεραπεία συνδυάζεται με άλλες θεραπείες. Εφαρμόζεται σε αρρώστους με προχωρημένο καρκίνο για την παράταση της ζωής και σε ασθενείς που πάνε καλά, για να μην υποτροπιάσει ο καρκίνος. Δεν εφαρμόζεται σε οποιαδήποτε φάση της νόσου, αλλά μόνο σε εκείνους που οι θεραπείες που χρησιμοποιήθηκαν δεν ήταν αποτελεσματικές.
«Σήμερα αναπτύσσονται πολλά "εμβόλια" κατά του καρκίνου με ικανοποιητικά ή μη ικανοποιητικά αποτελέσματα. Το κοινό τους σημείο είναι ότι στοχεύουν στα ίδια αντιγόνα, δηλαδή αναγνωρίζουν συγκεκριμένο τύπο αντιγόνου. Ο καρκίνος δεν είναι ξένο σώμα, αλλά δικά μας κύτταρα τα οποία το ανοσολογικό μας σύστημα δεν αναγνωρίζει ως ξένο σώμα.
Ενας τύπος "εμβολίου" είναι το κρυπτικών πεπτιδίων τελομεράσης για να αναγνωρίζει το ανοσολογικό σύστημα τον καρκίνο ως ξένο σώμα. Το πετύχαμε σε πειραματόζωα και περάσαμε σε κλινική μελέτη με τον καθηγητή ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης Βασίλη Γεωργούλια. Στόχος της κλινικής μελέτης ήταν πρώτον να αποδείξει αν το κρυπτικό εμβόλιο είναι τοξικό, δηλαδή αν έχει παρενέργειες -και αν έχει, να σταματήσει η έρευνα-, δεύτερον να δούμε πόσο ικανοποιητικά διεγείρει το ανοσολογικό σύστημα των αρρώστων (αν δεν το διεγείρει σημαίνει ότι δεν έχει κλινικό αποτέλεσμα).
Μέχρι στιγμής αποτελέσματα σε 60 ασθενείς που παρακολουθούνται εδώ και περίπου 30 μήνες έδειξαν ότι δεν είναι τοξικό, επομένως ο πρώτος στόχος επιτεύχθηκε. Ο δεύτερος στόχος επιτεύχθηκε σε 25 ασθενείς, καθώς διέγειρε το ανοσολογικό τους σύστημα. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι μπορεί να καταπολεμήσει τον καρκίνο. Αυτή τη στιγμή μπορούμε να σκεφτούμε το σχεδιασμό νέων κλινικών μελετών για να αποδείξουμε αν μπορεί να υπάρξει κλινικό αποτέλεσμα. Επομένως, θα χρειαστούν μακροχρόνιες έρευνες. Μέχρι τότε το κρυπτικό εμβόλιο κατά της τελομεράσης θα παραμείνει φάρμακο υπό κλινική ανάπτυξη», πρόσθεσε ο κ. Κοσματόπουλος.
Εάν δεν υπάρξουν εκπλήξεις, θα απαιτηθούν τουλάχιστον 7-10 χρόνια μέχρι να ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του εμβολίου, που συνίσταται σε ένα συνθετικό πεπτίδιο από εννέα αμινοξέα -διαφέρει από το φυσιολογικό κατά ένα αμινοξύ- το οποίο είναι ομόλογο της τελομεράσης. Ο στόχος του εμβολίου είναι μια πρωτεΐνη (πεπτίδιο της τελομεράσης) που παράγεται από το 80% των διαφορετικών καρκινικών κυττάρων. Το ανοσοποιητικό σύστημα «εκπαιδεύεται» στο να αναγνωρίζει ως ξένη την πρωτεϊνη αυτή, που διαφορετικά δεν γίνεται λόγω της δομής της.
Στην μελέτη δεν μπορούν να ενταχθούν ασθενείς που πάσχουν από αιματολογικές κακοήθειες, ή έχουν εγκεφαλικό οίδημα και ασταθή νευρολογική συνδρομή λόγω μεταστάσεων στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) ή λαμβάνουν κορτιζόνη. Επίσης, αποκλείονται ασθενείς με όγκους του ΚΝΣ που απαιτούν χορήγηση κορτικοειδών.
Οι ασθενείς θα πρέπει να έχουν ένα προσδόκιμο επιβιώσεως τουλάχιστον τριών μηνών, νόσο η οποία βρίσκεται σέ εξέλιξη αλλά δεν απειλεί άμεσα την ζωή και δεν εμφανίζουν ανεπάρκεια βασικών οργάνων (ήπαρ, νεφροί, πνεύμονες, μυελός των οστών).
Πληροφορίες στην ιστοσελίδα της Κλινικής www.pepagnh.gr (Ιατρική Υπηρεσία, Τομέας Παθολογίας, Παθολογική Ογκολογική Κλινική).
