Η απόκτηση συνείδησης/αυτοαντίληψης από ρομπότ και τεχνητές νοημοσύνες θεωρείται ότι ενδεχομένως να αποτελέσει το έναυσμα της «singularity», δηλαδή της στιγμής που οι μηχανές θα είναι σε θέση να εξελίσσονται ταχύτατα από μόνες τους, δημιουργώντας βελτιωμένες νέες γενιές και ξεπερνώντας κάποια στιγμή την ανθρώπινη νοημοσύνη.
Αναλόγως την οπτική γωνία του καθενός, κάτι τέτοιο θα μπορούσε να αποτελεί θαυμαστό τεχνολογικό επίτευγμα ή τρομακτική απειλή, όπως δείχνουν κλασικά σενάρια επιστημονικής φαντασίας, από τον «Εξολοθρευτή» μέχρι την «Οδύσσεια του Διαστήματος» και το «Battlestar Galactica».
Αν και ένα τέτοιο ενδεχομένο φαντάζει αυτή τη στιγμή μακριά, το γεγονός ότι τρία ρομπότ Nao (ιαπωνικής προέλευσης) κατάφεραν να περάσουν μία τροποποιημένη έκδοση του αποκαλούμενου «wise man puzzle» (το τεστ του σοφού) ίσως να δείχνει ότι είναι πιο κοντά από ό,τι πιστεύουμε.
Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα του PhysOrg, η επίδειξη έγινε στο Rensselaer Polytechnic Institute της Νέας Υόρκης, εν όψει παρουσίασης στη συνδιάσκεψη RO-MAN στο Κόμπε της Ιαπωνίας.
Το «τεστ του σοφού» θεωρείται κλασικό τεστ συνείδησης του εαυτού: ένας βασιλιάς αναζητεί έναν σοφό για σύμβουλο, οπότε καλεί τρεις από τους πιο σοφούς που ξέρει στο δωμάτιό του. Εκεί βάζει ένα καπέλο στο κεφάλι του καθενός από πίσω, έτσι ώστε να μην μπορούν να το δουν.
Στη συνέχεια τους λέει ότι το κάθε καπέλο είναι είτε μπλε είτε λευκό και ότι ο «διαγωνισμός» διεξάγεται δίκαια: ο πρώτος που θα βρει το χρώμα του καπέλου στο κεφάλι του, κερδίζει. Ο μόνος τρόπος να λάβει χώρα δίκαια ο διαγωνισμός είναι να έχουν και τα τρία καπέλα το ίδιο χρώμα: ο πρώτος που θα δει το χρώμα των άλλων δύο και συμπεράνει ότι και το δικό του είναι το ίδιο, κερδίζει.
Στην περίπτωση των τριών ρομπότ, αντί για καπέλα, οι ρομποτιστές προγραμμάτισαν τα τρία «πειραματόζωα» έτσι ώστε να «πιστεύουν» πως τα δύο εξ αυτών έχουν υποστεί επέμβαση («dumbing pill»)ώστε να μειωθεί η νοημοσύνη τους, με αποτέλεσμα να είναι βουβά- αλλά δεν ήξεραν ποια.
Πρακτικά, δύο από αυτά γίνονταν βουβά μέσω ενός πατήματος κουμπιού στο κεφάλι τους. Και τα τρία ερωτήθηκαν στη συνέχεια ποια δεν είχαν λάβει το «dumbing pill». Και τα τρία προσπάθησαν να απαντήσουν «δεν ξέρω», αλλά μόνο το ένα μπόρεσε να το κάνει, κάτι που σήμαινε ότι ήταν αυτό που δεν ήταν βουβό. Ακούγοντας τον εαυτό του να συνθέτει απάντηση, το ρομπότ άλλαξε την απάντησή του, δηλώνοντας ότι το ίδιο είναι αυτό που δεν έχει λάβει το «dumbing pill».
Η μικρή αυτή άσκηση δείχνει ότι ένας βαθμός αυτοαντίληψης μπορεί να επιτευχθεί από ρομπότ, και αποτελεί σημαντική πρόοδο.
Το τεστ πραγματοποίησε ο Σέλμερ Μπρίνγκσγιορντ, καθηγητής του ινστιτούτου, ο οποίος εργάζεται πάνω σε συστήματα τεχνητής νοημοσύνης στη βάση υπολογιστικής λογικής.
