Από την έντυπη έκδοση
Του καθηγητή Λ. Θαλασσινού
[email protected]
Και τώρα η θυσία της Ιφιγένειας. Ο πρωθυπουργός πρέπει να επιλέξει το κόμμα ή τη χώρα; Τα περιθώρια έχουν εξαντληθεί, οι πιστωτές δεν θα υποχωρήσουν, αντίθετα θα σφίξουν ακόμα περισσότερο τα όρια, άρα πού πάμε;
Ακούγονται σενάρια για διπλό νόμισμα. Με νέο GREURO υποτιμημένο κατά 40%, κλειδωμένο ή ελεύθερο ή υποσχετικές πληρωμής του τύπου IOU (I owe you). Η λύση της παλαιάς δραχμής έχει αποκλειστεί για πρακτικούς λόγους (απελευθερώνεται η ελληνική οικονομία από τη μέγγενη της ΕΚΤ), αλλά και για ψυχολογικούς λόγους. Ετσι, για κάθε ένα ευρώ θα εκδοθεί από το Ελληνικό Δημόσιο και ένα IOU που θα χρησιμοποιείται στην εσωτερική αγορά.
Αν επιλεγεί η λύση του GREURO με κλειδωμένη ισοτιμία, αυτό θα γίνει με την ύπαρξη νέου μνημονίου και αυστηρών ελεγκτικών μηχανισμών, ώστε να αποκλειστεί η όποια προσπάθεια επέμβασης στην ισοτιμία του νέου νομίσματος.
Η σχέση ανταλλαγής θα διατηρείται στο εξωτερικό, ουδείς όμως μπορεί να εγγυηθεί τι θα γίνει στο εσωτερικό με τις αρνητικές προσδοκίες που θα δημιουργηθούν λόγω της αδυναμίας, και στην περίπτωση αυτή, της χώρας να αποπληρώσει τα χρέη της. Η θεωρητική βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα ευνοήσει μόνο τον τουρισμό και ενδεχομένως και κάποιους εξαγωγικού προσανατολισμού τομείς (ελάχιστοι), αλλά θα δυσχεράνει τη θέση όλων των άλλων λόγω της υψηλής εξάρτησης της οικονομίας από τις εισαγωγές.
Με ελεύθερη ισοτιμία, το νέο νόμισμα θα συρθεί σε απανωτές υποτιμήσεις με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το σύνολο της οικονομίας. Ο πληθωρισμός της οικονομίας, ως λύση στο πρόβλημα του χρέους, δεν θα οδηγήσει σε ανάπτυξη.
Εναλλακτικά μπορεί να επιλεγεί η λύση του IOU με ημερομηνία ανάκλησης ή χωρίς ημερομηνία ανάκλησης από τον εκδότη (Ελληνικό Δημόσιο). Στην πρώτη περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί νόμισμα με την ευρεία έννοια του όρου. Περισσότερο θα προσομοιάζει με έντοκο γραμμάτιο του Δημοσίου ή ομόλογο, αν και ενδέχεται να μην προσφέρει απόδοση. Αν όχι, τότε θα είναι παράλληλο νόμισμα που θα υποτιμάται διαρκώς, έτσι που σε κάθε συναλλαγή θα χάνει μέρος της αξίας του, γιατί η αγορά από μόνη της θα το θέσει σε αυτή την πορεία. Και σε αυτή την περίπτωση πληθωρίζοντας την οικονομία δεν επιτυγχάνεις το επιθυμητό αποτέλεσμα (ανάπτυξη).
Η αντικατάσταση του ευρώ με IOU σημαίνει πρακτικά μείωση της ρευστότητας της οικονομίας προκειμένου να αποπληρωθούν οι πιστωτές, άρα και μέτρο ύφεσης.
Σε κάθε περίπτωση, εφόσον το IOU δίνεται ως αντιστάθμισμα σε υπηρεσίες που προσέφερες στον εκδότη (Ελληνικό Δημόσιο), κάτι σαν πιστοποιητικό για την υπηρεσία που προσέφερες, απαιτεί την αγορά ίσης αξίας άλλων αγαθών και υπηρεσιών με βάση την ιδιότητά του ως ένα αποδεκτό μέσο ανταλλαγής προϊόντων και υπηρεσιών.
Στην περίπτωση αυτή το IOU είναι πραγματικό νόμισμα, όχι διαφορετικό από το ευρώ. Δεν υπάρχει λοιπόν δυνατότητα έκδοσης παράλληλου νομίσματος σε μια ενιαία νομισματική περιοχή στην οποία η χώρα μας παραμένει μέλος. Ο έλεγχος της κυκλοφορίας και αυτού του τύπου νομίσματος θα περάσει στην ΕΚΤ που θα επιβάλει μνημόνιο και πρόσθετα μέτρα, ώστε να διασφαλίσει και τον επιπλέον κίνδυνο που θα δημιουργηθεί.
Η επιστροφή στη δραχμή έχει αποκλειστεί παραπάνω, εκτός και αν αποτελεί επιδίωξη της κυβέρνησης για άγνωστους στον γράφοντα λόγους. Σε αυτή την περίπτωση η χώρα παραμένει στην Ευρώπη με το δικό της νόμισμα, τη δραχμή. Αποκτά απόλυτο έλεγχο νομισματικής πολιτικής, βρίσκεται εκτεθειμένη όμως στις πιέσεις των αγορών.
Η υποτίμηση της δραχμής, σε αυτήν την περίπτωση θα ξεπεράσει το 100%, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την οικονομία, τα νοικοκυριά και το επενδυτικό κλίμα. Η μικρή πιθανότητα για προσέλκυση ξένων επενδύσεων που θα οδηγούσαν σε ανάπτυξη εξανεμίζεται εντελώς.
Η εξέλιξη αυτή οδηγεί τη χώρα στην ομάδα των χωρών των Βαλκανίων και των άλλων οικονομιών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της, αλλά δεν συμμετέχουν στην Ευρωζώνη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για μισθούς, συντάξεις, επίπεδο διαβίωσης κ.λπ.
Το ύψος του χρέους θα παραμένει σε ευρώ και η χώρα θα ψάχνει τρόπους να το καλύψει. Συμπερασματικά, αυτό που απομένει ως η πλέον συμφέρουσα και ρεαλιστική λύση είναι η αποδοχή του νέου μνημονίου, η συμμόρφωση με τους διεθνείς κανόνες που επιβάλλει η συμμετοχή της χώρας σε διεθνείς οργανισμούς (ΕΕ, ΕΚΤ και ΔΝΤ) και η προσπάθεια συνεννόησης όλων των πολιτικών κομμάτων σε μια ενιαία στρατηγική δημιουργίας σταθερού επενδυτικού κλίματος, αξιοπιστίας και ρεαλισμού σε δηλώσεις και αποφάσεις.
Οσο η χώρα βρίσκεται στο επίκεντρο των εξελίξεων, επιβαρύνεται με περισσότερα προβλήματα, αναξιοπιστία, αντιφατικές προθέσεις μεταξύ βασικών συντελεστών της οικονομικής πολιτικής της χώρας που την οδηγούν σε παγκόσμια απομόνωση.
