Η ειρηνευτική διαδικασία της Κύπρου
Μετά από έντεκα ώρες διαπραγματεύσεων ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, κατάφερε να φέρει σε συμφωνία τους ηγέτες των Ελληνοκυπρίων και των Τουρκοκυπρίων, να θέσουν το σχέδιό του για την επίλυση του Κυπριακού σε δημοψήφισμα, στις 24 Απριλίου.
Ο στόχος θα είναι πάντα περίπλοκος και χρειάζεται λεπτούς χειρισμούς μετά από δεκαετίες σύγκρουσης και αδιεξόδου, αλλά η επιθυμία για τη προσπάθεια εξεύρεσης λύσης πριν από τον Μάϊο, καταληκτική ημερομηνία για την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση, φαίνεται ότι δημιούργησε την αύξηση της προόδου.
Σύμφωνα με το BBC, τα στοιχεία «κλειδιά» για την πρόοδο της ειρηνευτικής διαδικασίας και για το τι θα συμβεί στη συνέχεια, είναι τα ακόλουθα :
Ο Τάσσος Παπαδόπουλος και ο Ραούφ Ντενκτάς αντιμετωπίζουν το σκληρό αδιέξοδο από τον Κόφι Ανάν, ο οποίος βρίσκεται πίσω από τις αποτυχημένες διαδικασίες ειρήνευσης, δίνοντάς τους μία ακόμη ευκαιρία.
Κάλεσε τον Ελληνοκύπριο και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη στη Ν. Υόρκη τον Φεβρουάριο του 2004 για να εξετάσει εάν θα μπορούσαν να αρχίσουν και πάλι οι συνομιλίες.
Μερικές ημέρες μετά από έντονες διαβουλεύσεις αποκόμισε ότι ήλπιζε σε μια συμφωνία για έναν ακόμη γύρο συνομιλιών στην Κύπρο.
Τι συνέβη στη συνέχεια;
Οι δύο ηγέτες, ο Τάσσος Παπαδόπουλος και ο ηγέτης του ψευδοκράτους, Ραούφ Ντενκτάς, άρχισαν συνομιλίες στη Λευκωσία τον Μάρτιο του 2004.
Μετά την αποτυχία και των εκεί διαβουλεύσεων για την επίτευξη συμφωνίας, οι δύο κοινότητες οδηγήθηκαν στις συνομιλίες της Λουκέρνης στην Ελβετία.
Ο κ. Ντενκτάς αρνήθηκε να συμμετάσχει σε αυτές τις συνομιλίες, αλλά και οι δύο πλευρές εκπροσωπήθηκαν στη Λουκέρνη, παρουσία και των πρωθυπουργών Ελλάδας και Τουρκίας.
Ο ίδιος ο Κόφι Ανάν παρουσίασε στα εμπλεκόμενα μέρη ένα αναθεωρημένο σχέδιο ειρήνευσης του ΟΗΕ στα τέλη Μαρτίου, ελπίζοντας σε μια συμφωνία.
Τι περιέχει το σχέδιο ειρήνευσης
Η ιδέα, αφορά την επανένωση της Κύπρου, η οποία όμως θα λειτουργεί ξεχωριστά, όπως τα ελβετικά καντόνια, για πρακτικούς λόγους.
Μια συμφωνία σε αυτό θα σημαίνει ότι η τουρκική πλευρά θα πρέπει να παραχωρήσει μέρος της έκτασης – αλλά όχι το σύνολο – από την οποία κατέχει στους Ελληνοκυπρίους, οι οποίοι θα επιστρέψουν στις εστίες τους μετά την τροπή τους σε φυγή τη δεκαετία του '70.
Η ευρεία προεδρία της ενωμένης Κύπρου θα εναλλάσσεται μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ενώ τα εδάφη θα αποστρατικοποιηθούν κατά ένα μέρος. Εν τούτοις η Τουρκία θα μπορεί να έχει στρατιωτική παρουσία στη νήσο οπωσδήποτε.
Το τελευταίο σχέδιο του κ. Ανάν, περιλαμβάνει μείωση κατά 7% των εδαφών της Κύπρου που κατέχει η Τουρκία, στο 29% και στα οποία θα μπορέσουν να επιστρέψουν περίπου 120.000 Ελληνοκύπριοι, ενώ τον πλήρη έλεγχό τους θα έχει η ελληνοκυπριακή πλευρά.
Θα στηρίξουν οι ηγέτες το δημοψήφισμα;
Μετά από έντονες διπλωματικές πιέσεις από τον Κόφι Ανάν, όλοι συμφώνησαν ότι το σχέδιο θα τεθεί σε δημοψήφισμα στις 24 Απριλίου, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα λάβει και θετικές ψήφους.
Μετά τη συμφωνία της Τετάρτης, η τουρκική αντιπροσωπεία έδειξε περισσότερο ικανοποιημένη.
«Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει χαμένη πλευρά», είπε ο πρωθυπουργός της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Αλλά ο νέος πρωθυπουργός της Ελλάδας, Κώστας Καραμανλής, έδειξε λιγότερο αισιόδοξος, δηλώνοντας ότι απεδείχθη αδύνατον να επιτευχθεί μια συμφωνία για λύση του Κυπριακού».
Από τις 800.000 Κυπρίους τα 2/3 είναι Ελληνες και ζούν στα 2/3 της νήσου.
Η φτωχότερη τουρκική κοινότητα στα βόρεια της νήσου προσπάθησε να αποφύγει μια μαζική επιστροφή των πλουσιότερων Ελληνοκυπρίων στις παλιές τους κατοικίες. Υπό τη νομοθεσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επιτρέπεται η μετακίνηση των πολιτών μελών των χωρών της εντός και εκτός της νήσου. Αλλά εδώ φαίνεται ότι έγιναν κάποιες εξαιρέσεις.
Η Τουρκία ήθελε να υπάρχουν περιορισμοί για το δικαίωμα της διαμονής και των επενδύσεων στα βόρεια της νήσου και να βρίσκεται επισήμως κάτω από τους νόμους της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Δεν είναι ακόμη γνωστό εάν το επέτυχαν αυτό, αλλά η καλή διάθεση των Τούρκων δείχνει ότι το σχέδιο που θα τεθεί σε δημοψήφισμα, κατευνάζει πολλούς από τους φόβους τους.
Τι σκέπτονται οι περισσότεροι Κύπριοι;
Και οι δύο κοινότητες σε γενικές γραμμές ζητούσαν την επανένωση της Κύπρου, ωστόσο φαίνεται ότι δεν «πουλάνε» την ειρήνη όσο-όσο και το αποτέλεσμα των εκλογών και στις δύο πλευρές, το επιβεβαίωσαν.
Πέρυσι, οι Ελληνοκύπριοι καταψήφισαν τον Γλαύκο Κληρίδη και εξέλεξαν τον Τάσσο Παπαδόπουλο, ο οποίος υιοθετούσε μια πιο σκληρή στάση για την επίλυση του Κυπριακού.
Και στη βόρεια κατεχόμενη Κύπρο, οι εκλογές του Δεκεμβρίου έδωσαν μεγάλο ποσοστό στα κόμματα που ήθελαν την ειρήνευση, αλλά δεν τους έδωσαν τη νίκη.
Οι περισσότεροι Κύπριοι είχαν την ευκαιρία να μεταβούν στην κατεχόμενη πλευρά της νήσου μετά τον Απρίλιο του 2003, όταν ήρθησαν οι περιορισμοί μετά από 29 χρόνια στο σύνολο των εδαφών.
Από τότε, χιλιάδες άνθρωποι περνούσαν σε ημερήσια βάση τα σύνορα και πολλοί ήταν αυτοί που συναντήθηκαν με παλιούς φίλους και γείτονες, κάτι που απομάκρυνε μέρος των προκαταλήψεων.
Πάντως οι Τουρκοκύπριοι έχουν να αποκομίσουν πολλά περισσότερα οφέλη από μία επανένωση.
Η οικονομική κατάσταση είναι κακή στη βόρεια Κύπρο και το βιοτικό επίπεδο αναμένεται να βελτιωθεί σημαντικά με μία επανένωση της νήσου και μετά την είσοδο της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση.
Τι θα γίνει εάν δεν υπερψηφιστεί το σχέδιο Ανάν;
Εάν οι δύο πλευρές απορρίψουν στο δημοψήφισμα το σχέδιο, μόνο το ελεύθερο τμήμα της Κύπρου θα μπει στην Ε.Ε. τον Μάϊο.
Σε αυτήν την περίπτωση το βόρειο κατεχόμενο μέρος, το οποίο έχει αναγνωριστεί μόνο από την Τουρκία, δεν θα γίνει μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας.
Ο χρόνος της τουρκικής κατοχής
Η Κύπρος είναι χωρισμένη από το 1974 με την τουρκική εισβολή στα βόρεια της Κύπρου. Χιλιάδες άνθρωποι εξαναγκάστηκαν σε φυγή από τις εστίες τους και πολλοί από αυτούς δεν επέστρεψαν ποτέ.
Το βόρειο κατεχόμενο μέρος, ανακηρύχθηκε σε τουρκική δημοκρατία της βόρειας Κύπρου, το 1983, αλλά καμμία χώρα στον κόσμο δεν αναγνώρισε το κράτος αυτό, εκτός από την Τουρκία.
Από το 1974 Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι ζούν ξεχωριστά, ενώ τους χωρίζει η «πράσινη γραμμή» στην οποία περιπολούν άνδρες των Ηνωμένων Εθνών.
Περισσότεροι από 30.000 Τούρκοι στρατιώτες βρίσκονται ακόμη στα κατεχόμενα της νήσου, ενώ η Λευκωσία παραμένει η τελευταία κατεχόμενη πρωτεύουσα της Ευρώπης.
ΠΗΓΗ : BBC
