«Οι ώρες για την Κύπρο και τον Ελληνισμό είναι κρίσιμες. Σταθμίζοντας την κρισιμότητα των περιστάσεων, η Κυβέρνηση αποφάσισε να τοποθετηθεί με σύνεση την ώρα που έπρεπε. Η ώρα αυτή έχει φθάσει. Και η τοποθέτησή μας δεν μπορεί παρά να εκδηλώνεται με σεβασμό προς την Κυπριακή Δημοκρατία, την Κυβέρνηση και τους πολίτες της.
Στις ημέρες που μεσολάβησαν από την κατάθεση του πέμπτου σχεδίου Ανάν μέχρι σήμερα, αποδείχθηκε περισσότερο από ποτέ επιβεβλημένος ο σεβασμός στην πάγια αρχή της εθνικής πολιτικής για το Κυπριακό, ότι δηλαδή η Κύπρος αποφασίζει και η Ελλάδα συμπαρίσταται. Στην παρούσα συγκυρία, αυτό σημαίνει ότι η επίσημη Ελλάδα δεν ήταν επιτρεπτό να πάρει θέση, πριν δοθεί στους ηγέτες και τις πολιτικές δυνάμεις του Κυπριακού Ελληνισμού ο απαιτούμενος χρόνος, προκειμένου να διαβουλευθούν και να τοποθετηθούν υπεύθυνα, προβαίνοντας σε μία, ούτως ή άλλως, δύσκολη επιλογή.
Ο βαθύτερος λόγος για τον οποίο η στάση αυτή ήταν επιβεβλημένη αφορούσε την προστασία της εθνικής σύμπνοιας και ομοψυχίας, ανεξαρτήτως του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος. Δεν θα ήταν ούτε ρεαλιστική, ούτε ανεκτή μια στάση που θα δημιουργούσε ρήγματα μεταξύ του ελλαδικού και του κυπριακού Ελληνισμού ή και αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό του πολιτικού μας συστήματος για ένα εθνικό θέμα. Πάγια θέση μου ήταν και παραμένει, ότι τα εθνικά θέματα απαιτούν εθνική συνεννόηση. Για αυτό και εγκαίρως, αμέσως μετά τη Λουκέρνη, ενημέρωσα τη Βουλή και ζήτησα να συζητηθούν όλες οι απόψεις σε σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Και θέλω με αυτή την ευκαιρία να ευχαριστήσω θερμά και τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και όλους τους πολιτικούς αρχηγούς για την ουσιαστική συζήτηση που είχαμε σήμερα.
Οι συνθήκες απαιτούν προσεκτικά σταθμισμένες επιλογές, που λαμβάνουν υπόψιν τις εκτιμήσεις, τους προβληματισμούς και τις επιθυμίες των αμέσως ενδιαφερομένων, οι οποίοι καλούνται να ζήσουν με τα θετικά, ή τα αρνητικά αποτελέσματα της επιλογής τους. Πριν πάμε στη Λουκέρνη, είχαμε ήδη εξηγήσει τους τελικούς στόχους μας. Επιδίωξή μας ήταν να συμβάλουμε στη λύση του Κυπριακού προβλήματος, μέσω της βελτίωσης του σχεδίου Ανάν και της επίτευξης ενός βιώσιμου και λειτουργικού συμβιβασμού, που θα επέτρεπε στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή κοινότητα να δώσουν τα χέρια και να οικοδομήσουν στο επανενωμένο νησί τους ένα κοινό μέλλον, στηριγμένο στην αμοιβαία εμπιστοσύνη και συνεργασία τους στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Με αυτό το κριτήριο, η ελληνική πλευρά έδωσε με συστηματικότητα αυτή τη μάχη. Σε ό,τι αφορά το κοινοτικό κεκτημένο υπάρχει βελτίωση του σχεδίου σε ορισμένα σημεία. Γεγονός, όμως, παραμένει ότι στη Λουκέρνη δεν κατέστη δυνατόν να επιτευχθεί συμφωνημένη συνολική λύση. Το τελικό σχέδιο του Γ.Γ. του ΟΗΕ αποτελεί απόπειρα συγκερασμού των διαφορετικών θέσεων των δύο πλευρών και μερικής κάλυψης της μεταξύ τους απόστασης. Συνεργαστήκαμε στενά, και θα συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε εξίσου στενά, με την Κυβέρνηση και την πολιτική ηγεσία της Κύπρου. Στις σημερινές συγκυρίες επιβάλλεται όλοι να ενεργήσουμε με ενότητα, σύνεση και διορατικότητα. Το σχέδιο Ανάν, όπως έχω τονίσει, έχει και θετικά στοιχεία και δυσκολίες. Οι συγκεκριμένες συγκυρίες επιβάλλουν να μην αφήσουμε τις αδικίες να μας εμποδίσουν να κοιτάξουμε μακροπρόθεσμα. Αυτό που προέχει σήμερα, αυτό που οφείλουμε να κάνουμε, είναι να δούμε ψύχραιμα πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τα θετικά του σχεδίου Ανάν, στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής δυναμικής. Προσωπικά πιστεύω βαθύτατα στη δύναμη της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Στη δύναμή της να αμβλύνει τις όποιες δυσκολίες. Για αυτό και θεωρώ ότι, μέσα στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής προοπτικής, τα θετικά σημεία μπορούν να αποδειχθούν υπέρτερα των αρνητικών.
Βεβαίως, την τελική ευθύνη για το μέλλον της πατρίδας τους την έχουν οι Κύπριοι πολίτες. Τις αποφάσεις τους θα τις σεβαστούμε απόλυτα. Και η επόμενη ημέρα του δημοψηφίσματος θα βρει την Ελλάδα αταλάντευτα εκεί όπου βρισκόταν από την πρώτη στιγμή: στο πλευρό της Κύπρου. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, πάντως, δεν θα εξυπηρετούσε ούτε την ελεύθερη έκφραση της γνώμης του κυπριακού λαού, ούτε την εθνική ομοψυχία η άσκηση πιέσεων με στόχο τον επηρεασμό της κρίσης του. Αυτό που έχει σημασία είναι, ανεξαρτήτως αποτελέσματος, να διαφυλαχθεί η ενότητα του Ελληνισμού, αλλά και η προοπτική επίλυσης του Κυπριακού.
Για το λόγο αυτό, πρέπει να αποφευχθούν οι κινδυνολογίες. Η κοινή μας προσπάθεια δεν σταματά με το δημοψήφισμα, όποιο κι αν είναι το αποτέλεσμά του. Αν οι δύο κοινότητες πουν "ναι", η ελληνική κυβέρνηση θα στηρίξει με όλες τις δυνάμεις της το νέο κράτος στα πρώτα του βήματα, θα ενθαρρύνει την οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο κοινοτήτων και θα πάρει όλα τα μέτρα που απαιτούνται για την πλήρη και αποτελεσματική εφαρμογή του σχεδίου.
Αν πάλι το σχέδιο δεν γίνει δεκτό, η έκφραση της λαϊκής βούλησης πρέπει να γίνει σεβαστή από όλους. Ομως, και σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, η προοπτική επίλυσης του προβλήματος δεν πρέπει να χαθεί. Η διαδικασία προσέγγισης των δύο κοινοτήτων και οι προσπάθειες γεφύρωσης των μεταξύ τους διαφορών θα πρέπει να συνεχισθούν. Και η επανένωση θα πρέπει να επιδιωχθεί εκ νέου, μόλις δημιουργηθούν οι κατάλληλες για αυτό συνθήκες.
Όσο για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, είναι κοινή η διαπίστωση ότι πρέπει να βελτιωθούν και να ενισχυθούν. Κανείς δεν πρέπει να ερμηνεύσει την όποια έκφραση της κυρίαρχης βούλησης του κυπριακού λαού ως προϋπόθεση, αλλά ούτε ως τροχοπέδη, για την ανάπτυξη σχέσεων φιλίας και εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Η ευρωπαϊκή πορεία της Τουρκίας πρέπει να εξακολουθήσει. Η γειτονική χώρα θα μας βρει συμπαραστάτες σε κάθε προσπάθειά της, που σηματοδοτεί τη σύγκλισή της με το συνταγματικό, πολιτικό και οικονομικό κεκτημένο της Ενωσης και την φέρνει έτσι κοντύτερα στην Ευρώπη.
Ελληνίδες, Ελληνες,
Σας περιέγραψα με συντομία τις βασικές παραμέτρους μιας υπεύθυνης στάσης, ο ορίζοντας της οποίας δεν εξαντλείται στην αποφασιστική στιγμή της 24ης Απριλίου, αλλά προεκτείνεται πέρα από αυτήν, στο επόμενο στάδιο. Ενα εντελώς νέο στάδιο, που ξεκινά την 1η Μαϊου, με την ένταξη της Κύπρου στην Ενωση. Στην αφετηρία του ευρωπαϊκού μέλλοντος του νησιού. Η ευρωπαϊκή προοπτική για μια ενωμένη Κύπρο παραμένει ο μεγάλος στόχος, ως συνεκτικός δεσμός των δύο κοινοτήτων.
Προς αυτήν την κατεύθυνση θα εργαστούμε όλοι, ώστε να επικρατήσει κλίμα καλής θέλησης και ειρήνης στην περιοχή μας. Γιατί το μέλλον είναι κοινό και πρέπει να το κερδίσουμε όλοι οι λαοί της περιοχής, στηριγμένοι σε όσα μας ενώνουν και όχι σε όσα μας χωρίζουν.»
