Η ανάγκη καταπολέμησης της χρήσης αντιβιοτικών από τους ίδιους του ασθενείς (self-medication), χωρίς τη γνώμη του ιατρού, υπογραμμίστηκε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, με αφορμή την «Ευρωπαϊκή Ημέρα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για την Ορθολογική Χρήση των Αντιβιοτικών».
ΚΕΕΛΠΝΟ
Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί στη χώρα μας, είναι το απότελεσμα έρευνας που έδειξε ότι ένας στους τέσσερις που λαμβάνει αντιβιοτικό το παίρνει χωρίς συνταγή, είτε αγοράζοντας είτε έχοντάς το στο σπίτι από πριν.
Μάλιστα, η Ελλάδα ανήκει στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από πολυανθεκτικά μικρόβια.
Πάντως, ενθαρρυντικό χαρακτηρίζεται το γεγονός ότι το 45% (σταθερό από πέρυσι) δηλώνει ότι δεν θα πάρει αντιβιοτικά στο επόμενο κρυολόγημα ή γρίπη, ποσοστό που είναι αυξημένο σε σχέση με το παρελθόν, καθώς και ότι ποσοστό 92% δήλωσε ότι δεν πήρε αντιβιοτικό για συνάχι.
Αναλυτικά, τα σημαντικότερα σημεία από τις εισηγήσεις των επιστημόνων που συμμετείχαν στη συνέντευξη Τύπου είναι τα ακόλουθα:
-
Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο από πολυανθεκτικά μικρόβια, κυρίως όσον αφορά τους χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας καθώς και στην κοινότητα. Συγκεκριμένα, το 25% των κολοβακτηριδίων που προκαλούν ουρολοιμώξεις σε ασθενείς της κοινότητας παράγουν ευρέος φάσματος β-λακταμάσες που τα καθιστούν ανθεκτικά σχεδόν σε όλες τις κεφαλοσπορίνες και τα πενικιλλινούχα αντιβιοτικά, ενώ το 10% είναι ανθεκτικό σε ακόμη πιο προωθημένα αντιβιοτικά όπως οι κινολόνες. Τα ποσοστά των πνευμονιοκόκκων, βασικό αίτιο σοβαρών λοιμώξεων αναπνευστικού, που δεν είναι ευαίσθητα στην πενικιλλίνη ξεπερνούν το 40% και τα μισά εξ αυτών είναι ανθεκτικά σε περισσότερες από δύο διαφορετικές ομάδες αντιβιοτικών (πολυανθεκτικά στελέχη). Στα νοσοκομεία μας τα επικρατούντα πολυανθεκτικά είδη μικροβίων είναι: η Klebsiella, το Acinetobacter και η Pseudomonas. Σύμφωνα με δεδομένα από το Εθνικό Δίκτυο Μελέτης Μικροβιακής Αντοχής WHONET, το 30% των νοσοκομειακών στελεχών Klebsiella, το 30% των στελεχών Pseudomonas και το 80% των Acinetobacter είναι ανθεκτικά στις καρβαπενέμες, τα πλέον προωθημένα αντιβιοτικά. Τα ποσοστά αντοχής στις καρβαπενέμες είναι ακόμα υψηλότερα σε στελέχη που προέρχονται από ασθενείς των μονάδων εντατικής θεραπείας. Τα προαναφερθέντα πολυανθεκτικά μικρόβια προκαλούν περίπου 5000 σοβαρές νοσοκομειακές λοιμώξεις και περισσότερους από 1000 θανάτους ετησίως.
-
Η Ελλάδα σύμφωνα με τα τελευταία δημοσιευμένα δεδομένα (2012) του Ευρωπαϊκού Δικτύου Επιτήρησης Κατανάλωσης Αντιβιοτικών (ESAC) παραμένει πρώτη στην κατανάλωση αντιβιοτικών στην κοινότητα, παρόλη τη σταθερή σημαντική μείωση της κατανάλωσης ιδιαίτερα τα τρία τελευταία χρόνια της επιτήρησης. Όσον αφορά την κατανάλωση στα νοσοκομεία η χώρα μας εμφανίζει κι εδώ σημαντική μείωση και βρίσκεται από την 4η θέση το 2011 στην 7η θέση το 2012, πίσω από την Φιλανδία, Ιταλία, Λιθουανία, Λετονία, Γαλλία και Εσθονία. Η Ελλάδα είναι από τις ευρωπαϊκές χώρες που τα τελευταία χρόνια εμφανίζουν σταθερή μείωση της κατανάλωσης των αντιβιοτικών τόσο στην κοινότητα όσο και στο νοσοκομειακό χώρο. Η Ελλάδα και η Πολωνία, το 2012 σε σύγκριση με το 2011, εμφάνισαν από τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης της συνολικής κατανάλωσης αντιβιοτικών στην Ευρώπη (περισσότερο από 9%).
-
Πρόσφατη δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2014 από το ΚΕ.ΕΛ.Π.ΝΟ. έδειξε τα ακόλουθα, σε σύγκριση με την αντίστοιχη δημοσκόπηση του Νοεμβρίου 2013:
-
Ένας στους δυο ενήλικες άνω των 18 ετών έχει πάρει κάποιο αντιβιοτικό τον τελευταίο χρόνο. Το ποσοστό αυτό παραμένει σταθερό τα τελευταία χρόνια. Οι κυριότερες αιτίες λήψης αντιβιοτικού είναι σταθερά οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού.
-
Ένας στους τέσσερις που λαμβάνει αντιβιοτικό το παίρνει χωρίς συνταγή (24,2%), είτε αγοράζοντάς το (15,6%) είτε έχοντάς το στο σπίτι από πριν (8,6%). Από αυτούς ένα πολύ μικρό ποσοστό προσκομίζει συνταγή εκ των υστέρων (6% το 2014). Ενώ το 36% των ερωτηθέντων έχει στο σπίτι ανά πάσα στιγμή αντιβιοτικό για ώρα ανάγκης.
-
Ενθαρρυντικό είναι το ποσοστό 45% (σταθερό από πέρυσι) που δηλώνει ότι δεν θα πάρει αντιβιοτικά στο επόμενο κρυολόγημα ή γρίπη και που είναι αυξημένο σε σχέση με το παρελθόν, και το ποσοστό 92% που δήλωσε ότι δεν πήρε αντιβιοτικό για συνάχι. Παράλληλα, η συνταγογράφηση αντιβιοτικών από γιατρό παρουσιάζει σημαντική μείωση, γεγονός που σηματοδοτεί την ανάγκη ελέγχου της λήψης αντιβιοτικών χωρίς συνταγή από τον Έλληνα πολίτη.
Τονίστηκαν ιδιαιτέρως τα ακόλουθα:
-
Η σημασία της εκπαίδευσης των ιατρών στην ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών, η οποία πρέπει να αρχίζει από τα φοιτητικά χρόνια και να συνεχίζεται για όλες τις ιατρικές ειδικότητες όπως και για τους φαρμακοποιούς
-
Η ανάγκη εφαρμογής άμεσων διαγνωστικών τεστ από τον ίδιο τον ιατρό που ασκεί πρωτοβάθμια περίθαλψη στον ασθενή με φαρυγγοαμυγδαλίτιδα, με τα οποία θα διευκρινίζεται άμεσα αν πρόκειται για ιογενή λοίμωξη, οπότε δεν πρέπει να χορηγηθούν αντιβιοτικά
-
Η εφαρμογή της υφιστάμενης νομοθεσίας που απαγορεύει την άνευ συνταγής ιατρού χορήγηση αντιβιοτικών από τα φαρμακεία (over the counter)
-
Θα πρέπει να ενισχυθεί η δράση της Ομάδας Επιτήρησης Κατανάλωσης και Χρήσης Αντιβιοτικών (ΟΕΚΟΧΑ) που πρόσφατα συγκροτήθηκε σύμφωνα με το νέο νόμο στα ελληνικά νοσοκομεία έτσι ώστε να μπορεί να ασχοληθεί εντεταλμένα με το συγκεκριμένο αντικείμενο
-
Η ανάγκη συνεχούς ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης του κοινού για την ορθολογική χρήση των αντιβιοτικών.
