Μετά την υιοθέτηση της πρόταση των ενδιαφερόμενων ελληνικών Μουσείων να κηρυχθεί - με αφορμή τη συμπλήρωση των 400 χρόνων από τον θάνατο του μεγάλου ζωγράφου - το 2014 έτος Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, το Μουσείο Μπενάκη διοργανώνει, σε αυτό το πλαίσιο, ποικίλες εκδηλώσεις, οι οποίες θα διαρκέσουν έως την 1η Μαρτίου του 2015.
Συγκεκριμένα, στο Κεντρικό Κτήριο του Μουσείου, παρουσιάζεται η έκθεση «Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο», ενώ στο Κτήριο της Οδού Πειραιώς, θα πραγματοποιηθούν η έκθεση «Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης» και το διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Ο Γκρέκο απ’ την Κρήτη στη Βενετία, στη Ρώμη, στο Τολέδο».
Η προσκύνηση των μάγων, 1567, λάδι σε ξύλο, Agnes Etherington Art Centre, Queen's University, Kingston.
«Ο φιλικός κύκλος του Γκρέκο στο Τολέδο»
Η έκθεση έχει στόχο να γίνουν γνωστοί και να τιμηθούν οι διανοούμενοι, συλλέκτες και παραγγελιοδότες, που αποτελούσαν τον προσωπικό κύκλο του Γκρέκο στο Τολέδο και τον ενέπνευσαν και τον στήριξαν σε όλη τη φάση της δημιουργικής του ζωής. Ο Κρητικός ζωγράφος έζησε 37 ολόκληρα χρόνια στο Τολέδο, σε μεγάλο βαθμό πετυχημένος επαγγελματικά, αλλά σχετικά απομονωμένος πνευματικά. Ένας ζωγράφος με τη δική του ουμανιστική παιδεία δεν μπορούσε να έχει παρά ελάχιστους συνομιλητές στο Τολέδο: μια αριθμητικά περιορισμένη ελίτ ιταλικής κουλτούρας, που ήταν σε θέση να εκτιμήσει το ιδιόμορφο εικαστικό του έργο.
Σε επιμέλεια του Ιστορικού Richard Kagan και του Ιστορικού Τέχνης Νίκου Χατζηνικολάου, η έκθεση περιλαμβάνει δύο από τις σημαντικότερες προσωπογραφίες, που φιλοτέχνησε ο καλλιτέχνης (από τις συλλογές του Museo del Prado), καθώς και άλλα ζωγραφικά έργα, σπάνια βιβλία, χειρόγραφα και χαρακτικά του 16ου και του 17ου αιώνα, που φυλάσσονται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας, στα Αρχεία του Τολέδου, που πρόθυμα δέχτηκαν να δανείσουν τους θησαυρούς τους. Την έκθεση συνοδεύει πλούσια επιστημονική έκδοση, σε επιμέλεια του Νίκου Χατζηνικολάου, με κείμενα δικά του και των Richard Kagan και Ιωάννη Χασιώτη. Για τη συγκεκριμένη έκθεση, το Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων του Μουσείου Μπενάκη θα οργανώσει εκπαιδευτικές επισκέψεις για σχολεία.
KRAUSE, JOHANSEN
Παιδί που φυσάει κερί, 1570-72, λάδι σε μουσαμά, Νεάπολη, Museo Nazionale di Capodimonte.
«Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος μεταξύ Βενετίας και Ρώμης»
Η έκθεση αυτή, που ξεκινά στις 21 Νοεβρίου, είναι μια συνδιοργάνωση του Μουσείου Μπενάκη και του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, όπου και παρουσιάστηκε αρχικά, και επικεντρώνεται σε δύο πίνακες του Γκρέκο, που εκτίθενται μόνιμα στους χώρους του Ιστορικού Μουσείου Κρήτης, στο Ηράκλειο. Πρόκειται για τη «Βάπτιση του Χριστού», που ανήκει στον Δήμο Ηρακλείου, και την «Άποψη του Όρους και της Μονής Σινά», που αγοράστηκε από τα Ιδρύματα Ανδρέα και Μαρίας Καλοκαιρινού, το 1991.
Τα ιστορικά πρόσωπα, που παρουσιάζονται στην έκθεση, είναι ο καρδινάλιος Alessandro Farnese, ο βιβλιοθηκάριός του, Fulvio Orsini, και ο μικρογράφος Giulio Clovio. Ο Γκρέκο φιλοξενήθηκε επί δύο χρόνια (1570 - 1572) στο Palazzo Farnese, μετά από επιστολή του Giulio Clovio προς τον καρδινάλιο, όπου τον χαρακτήριζε «σπάνια περίπτωση για τη ζωγραφική», ενώ για τον Fulvio Orsini, οι ειδικοί πιστεύουν ότι το έργο «Άποψη του Όρους Σινά» του ανήκε και, ίσως, να ήταν παραγγελία δική του.
REBECA GARCÍA MERINO
Πορτραίτο του Antonio de Covarrubias y Leyva, περ. 1600, λάδι σε μουσαμά, Museo del Greco, Toledo.
Έτσι, διερευνώνται τα πρώτα βήματα του καλλιτέχνη στη Δύση, τόσο στη Βενετία, όσο και στην αρχή της ρωμαϊκής περιόδου της ζωής του (1567 - 1574). Με τη βοήθεια ζωγραφικών έργων, χαρακτικών και χειρογράφων, ο επισκέπτης μπορεί να παρακολουθήσει την εξέλιξη του φιλόδοξου και υπερήφανου ζωγράφου από την Κρήτη στα μεγάλα καλλιτεχνικά κέντρα της μετα - αναγεννησιακής Ιταλίας.
Στην έκθεση, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα η «Προσκύνηση των ποιμένων» από το Agnes Etherington Art Center (Kingston - Καναδάς), η προσωπογραφία του Giulio Clovio της Sofonisba Anguissola, που ανήκει σε ιδιωτική συλλογή του εξωτερικού (Ρώμη), μια προσωπογραφία του Fulvio Orsini, αγνώστου καλλιτέχνη, από τις συλλογές του Μουσείου Uffizi, καθώς και ο πίνακας του Γκρέκο, «Παιδί που φυσάει ένα αναμμένο δαυλί», από το Museo Nazionale di Capodimonte της Νάπολης. Την έκθεση συνοδεύει πλούσια επιστημονική έκδοση, με κείμενα των Παναγιώτη Ιωάννου, Μαρίας Κωνσταντουδάκη - Κιτρομηλίδου, David McTavish και Νίκου Χατζηνικολάου, ο οποίος επιμελείται την έκθεση και την έκδοση.
«Ο Γκρέκο απ’ την Κρήτη στη Βενετία, στη Ρώμη, στο Τολέδο»
Το τριήμερο διεθνές επιστημονικό συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από τις 21 έως τις 23 Νοεμβρίου, με τη συμμετοχή 22 - ειδικών στο έργο του Θεοτοκόπουλου - επιστημόνων από όλο τον κόσμο, με επιστημονικές ανακοινώσεις και δύο κεντρικές ομιλίες, με ευρεία θεματική και ιδιαίτερη έμφαση στον πίνακα του Λαοκόωντα. Οι ανακοινώσεις στα ισπανικά θα μεταφράζονται ταυτόχρονα στα αγγλικά και τα ελληνικά, ενώ οι ανακοινώσεις στα γαλλικά, ιταλικά και ελληνικά θα μεταφράζονται ταυτόχρονα στα αγγλικά.
ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΣΥΜΕΛΑ ΠΑΝΤΖΑΡΤΖΗ
Πληροφορίες
Μουσείο Μπενάκη: Κεντρικό Κτήριο: Κουμπάρη 1 - Αθήνα, τηλ.: 210 3671000, ώρες λειτουργίας: Τετάρτη και Παρασκευή: 9.00 - 17.00, Πέμπτη και Σάββατο: 9.00 - 24.00, Κυριακή: 9.00 - 15.00, Δευτέρα και Τρίτη: κλειστά. Κτήριο Οδού Πειραιώς: Πειραιώς 138 - Αθήνα, τηλ.: 210 3453111. Ώρες λειτουργίας: Πέμπτη και Κυριακή: 10.00 - 18.00, Παρασκευή και Σάββατο: 10.00 - 22.00, Δευτέρα και Τρίτη: κλειστά. Όσα σχολεία ενδιαφέρονται να δηλώσουν συμμετοχή στα εκπαιδευτικά προγράμματα θα προμηθεύονται εκ των προτέρων πλούσιο πληροφοριακό υλικό για την προετοιμασία της επίσκεψης, με επιλογές από τη διεθνή βιβλιογραφία, αλλά και οδηγίες - προτάσεις προς τον εκπαιδευτικό για την εποικοδομητική κίνηση των μαθητών του στον χώρο της έκθεσης. Στόχος είναι να δημιουργηθεί μια νοερή διαδρομή που θα συνδέει την έκθεση του Κεντρικού Κτηρίου του Μουσείου Μπενάκη, τόσο με αυτήν του Κτηρίου της οδού Πειραιώς όσο και με εκείνη του γειτονικού Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου. Πληροφορίες και κρατήσεις: Τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, Δευτέρα έως Πέμπτη, 10:00 - 14:00, τηλ.: 210 3671067 - 69. naftemporiki.gr
