«Είναι πολύ θλιβερό, που το έργο αυτό δείχνει να είναι πιο επίκαιρο σήμερα, από όσο ήταν τότε, που πρωτοπαρουσιάστηκε στο ίδιο θέατρο, το 1987» επεσήμανε ο συγγραφέας Άλαν Έικμπορν για το έργο του, «A small family business» (Μια μικρή οικογενειακή επιχείρηση), που παρουσιάζεται στο πλαίσιο του προγράμματος National Theatre Live.
Σαν μια γλυκόπικρη σπουδή της απληστίας και του αμοραλισμού, αυτή η ισοπεδωτική μεταφορά για τον ολέθριο θατσερικό καπιταλισμό και τα ήθη της δεκαετίας του ’80, παίζεται και πάλι σε νέα παραγωγή, σε σκηνοθεσία του Έινταμ Πένφορντ, με πρωταγωνιστή τον Νάιτζελ Λίντσυ, στο Εθνικό Θέατρο της Αγγλίας, από όπου θα αναμεταδοθεί σε μαγνητοσκόπηση (με αγγλικούς υπότιτλους), στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, την Παρασκευή 20 Ιουνίου, στις 9 το βράδυ.
Σταθμός για το βρετανικό θέατρο
Το 1987, στην καρδιά του ριζοσπαστικού θατσερισμού, ο Πίτερ Χολ, διευθυντής τότε του Εθνικού Θεάτρου της Αγγλίας, ζήτησε από τον - βραβευμένο με το θεατρικό βραβείο Olivier κι έναν από τους δημοφιλέστερους σύγχρονους Βρετανούς θεατρικούς συγγραφείς - Άλαν Έικμπορν να γράψει και να σκηνοθετήσει ένα έργο για την εποχή. Η «Μικρή οικογενειακή επιχείρηση» δεν ήταν μόνο τεράστια εμπορική επιτυχία, αλλά και σταθμός για το βρετανικό θέατρο. Η κριτική το υποδέχθηκε ως ένα από τα πιο άμεσα πολιτικά έργα της περιόδου εκείνης. Απέσπασε το θεατρικό βραβείο Evening Standard Theatre και μεταφέρθηκε με μεγάλη επιτυχία στο Μπρόντγουεϊ.
Κωμική υστερία και μακάβρια κορύφωση
Πρόκειται για ένα οικογενειακό δράμα, που αρχίζει με κωμική υστερία και κορυφώνεται μακάβρια, εκθέτοντας την επιχειρηματική απληστία, μέσα από τη μεταμόρφωση ενός ανθρώπου με αρχές και ιδεώδη, όταν έρχεται σε επαφή με τον διεφθαρμένο κόσμο γύρω του. Μια μεγάλη οικογένεια συμμετέχει σε ένα εργοστάσιο επιπλοποιίας. Ο ιδρυτής της, στα αρχικά στάδια της άνοιας, επιλέγει τον άντρα της κόρης του ως διάδοχό του και το νέο αφεντικό υπόσχεται μια αυστηρή και έντιμη διαχείριση με απόλυτη διαφάνεια. Του διαφεύγει, όμως, ότι όλα τα μέλη της ευρύτερης οικογένειας έκαναν, επί χρόνια, μικρές και μεγάλες καταχρήσεις και ότι πολλοί από τους συγγενείς του είχαν ύποπτες διασυνδέσεις, ακόμα και με τη Μαφία. Όσο το έργο εξελίσσεται, η ατμόσφαιρά γίνεται όλο και πιο σκοτεινή και αδιέξοδη και φτάνει μέχρι την ανατριχιαστική βία και την αποκρουστική διαφθορά. Ο Έικμπορν, όμως, ακόμα και όταν η δράση παίρνει δυσοίωνες τροπές, διατηρεί το χιούμορ και επιστρατεύει τη φάρσα, για να κάνει οδυνηρές αποκαλύψεις.
Ου κλέψεις… εκτός και αν δεν είναι κάτι σπουδαίο
Ο συγγραφέας, αν και κατανοεί γιατί το έργο θεωρήθηκε αντιθατσερικό μανιφέστο, εξηγεί: «Τις περισσότερες ιδέες μου, τις οφείλω σε πολύ μικρότερα πράγματα, που έβλεπα να συμβαίνουν. Παρατηρούσα την αγαπημένη μακαρίτισσα μητέρα μου, που, στα ώριμά της χρόνια, δούλευε σε διάφορα γραφεία και, κάθε μέρα, σούφρωνε μικροπράγματα (συνδετήρες – στιλό). Ήταν πράγματα μικρής αξίας, αλλά σκεφτόμουν ότι αυτές οι μικροκλοπές ήταν ολισθηρές και περίμενα ότι, κάποια μέρα, θα εμφανιζόταν με κανένα γραφείο ή με πολυθρόνες κάτω από τη μασχάλη της. Είχα, επίσης, μια αίσθηση ότι σιγά σιγά οι αξίες ξεθωριάζανε από μια ανοχή στις μικροανομίες: ου κλέψεις… εκτός και αν δεν είναι κάτι σπουδαίο, ου φονεύσεις, εκτός εάν… Έτσι, άρχισα να γράφω την ιστορία ενός ανθρώπου καλού και έντιμου, που, μέσα σε ένα διεφθαρμένο οικογενειακό περιβάλλον, αρχίζει να ενδίδει σε μικροδιαφθορές, κάνοντας πράγματα, που όλοι συγχωρούμε στους εαυτούς μας, ώσπου βρισκόμαστε μέχρι το λαιμό στα σκατά και αναρωτιόμαστε πώς βρεθήκαμε εκεί».
Πολυβραβευμένα έργα, με ευρηματική αρχιτεκτονική
Στα 75 του χρόνια, ο Άλαν Έικμπορν, που άφησε το σχολείο στα 17 του, έχει γράψει 78 έργα, τα περισσότερα από τα οποία παραμένουν στο θεατρικό ρεπερτόριο σε όλο τον κόσμο. Αν και πέρασε ένα εγκεφαλικό πριν από μερικά χρόνια, η «Μικρή οικογενειακή επιχείρηση» είναι μία από τις τρεις παραγωγές έργων του για το 2014. Όπως λέει: «Από τότε που αποφάσισα να αποσυρθώ, είμαι πιο απασχολημένος από ποτέ».
Πολυβραβευμένα και πολυπαιγμένα, τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 35 γλώσσες, έχουν παρουσιαστεί στο θέατρο και την τηλεόραση σε όλο τον κόσμο και η επιτυχία τους οφείλεται, κυρίως, στην ευρηματική αρχιτεκτονική τους. Ο Έικμπορν επινοεί διαρκώς νέα τεχνάσματα στην αφήγηση, για να παρασύρει το κοινό σε φρέσκες θεατρικές εμπειρίες. Παραμένει ενθουσιώδης υποστηρικτής του επιδοτούμενου θεάτρου: «Εξακολουθεί να είναι ο χώρος του ρίσκου. Το εμπορικό θέατρο διασκεδάζει, αλλά δεν πειραματίζεται».
Πληροφορίες
Μέγαρο Μουσικής Αθηνών - Αίθουσα «Αλεξάνδρα Τριάντη»: Βασ. Σοφίας και Κόκκαλη, Αμπελόκηποι - Αθήνα, τηλ.: 210 7282333. Τιμές εισιτηρίων: κανονικό: 14 ευρώ, φοιτητικό: 7 ευρώ. Προπώληση: ταμεία Μεγάρου, εκδοτήρια Ομήρου 8 - Αθήνα, τηλεφωνικά: 210 728233, ομαδικά εισιτήρια: 210 7282367, ηλεκτρονικά: megaron.gr.
naftemporiki.gr
