Τον τριπλασιασμό του αριθμού των γνωστών αρχαιολογικών χώρων στη Μέση Ανατολή είχε η μελέτη φωτογραφιών κατασκοπευτικών δορυφόρων του Ψυχρού Πολέμου, αποκαλύπτοντας χιλιάδες αρχαίους δρόμους, κανάλια, ερείπια και αρχαίες πόλεις.
Όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα του National Geographic, o νέος Corona Atlas of the Middle East, τα αποκαλυπτήρια του οποίου έγιναν την Πέμπτη στην ετήσια συνάντηση της Society for American Archaeology, αποκαλύπτει μεγάλο αριθμό χώρων αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σε εκτάσεις από την Αίγυπτο ως το Ιράν- πολλοί εκ των οποίων είχαν χαθεί στις «ομίχλες της ιστορίας».
«Κάποιοι από αυτούς είναι γιγαντιαίοι, και ήταν εντελώς άγνωστοι» ανέφερε ο Τζέσε Κασάνα, του Πανεπιστημίου του Αρκάνσας, που παρουσίασε τα αποτελέσματα της έρευνας. «Βλέπουμε κάθε είδους πράγματα – αρχαίους δρόμους και κανάλια. Οι φωτογραφίες παρουσιάζουν μία πολύ λεπτομερή εικόνα».
Η ομάδα άρχισε τη δουλειά της με μία λίστα περίπου 4.500 γνωστών αρχαιολογικών χώρων στη Μ. Ανατολή. Οι φωτογραφίες των κατασκοπευτικών δορυφόρων αποκάλυψαν άλλους 10.000. Οι μεγαλύτεροι εξ αυτών, στη Συρία και την Τουρκία, είναι κατά πάσα πιθανότητα πόλεις της Εποχής του Χαλκού, και περιλαμβάνουν τείχη και φρούρια.
«Δεν είναι απλά νέα μέρη για ανασκαφές. Έχουμε έναν πραγματικό τρόπο με όλους αυτούς τους χώρους να εξετάσουμε το σύνολο της Μ. Ανατολής και να δούμε πώς ήταν διασυνδεδεμένη» πρόσθεσε.
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου οδήγησε στη δημοσιοποίηση των φωτογραφιών των κατασκοπευτικών δορυφόρων Corona, πριν από περίπου δύο δεκαετίες. Οι δορυφόροι ήταν σε υπηρεσία από το 1960 ως το 1972 – και ο συγκεκριμένος «άτλας» έλαβε υπόψιν του μόνο λίγες από τις 188.000 φωτογραφίες που ελήφθησαν κατά το διάστημα 1967-1972, από την τελευταία «γενιά» των δορυφόρων, σκοπός των οποίων ήταν ο εντοπισμός σοβιετικών βάσεων πυραύλων και στρατοπέδων. Αν και οι σύγχρονοι δορυφόροι έχουν πολύ καλύτερες αναλύσεις, «δεν μπορούν να ταξιδέψουν πίσω στον χρόνο», όπως τόνισε ο Κασάνα.
Οι φωτογραφίες, όπως επεσήμανε, βγήκαν πριν πόλεις όπως η Μοσούλη στο Ιράκ και το Αμάν στην Ιορδανία «καταπιούν» πολλούς αρχαιολογικούς χώρους που βρίσκονταν κοντά και δημιουργηθούν τεχνητές λίμνες, που κάλυψαν πολλά σημεία ενδιαφέροντος. Καθώς οι πόλεις απλώνονταν, οι αγροτικές υποδομές που τις υποστήριζαν επίσης, καλύπτοντας πολλούς χώρους – οι οποίοι ωστόσο είναι ορατοί στις φωτογραφίες εκείνης της περιόδου. «Ακόμα και με πολύ καλύτερες αναλύσεις, δεν μπορούμε να δούμε έναν χώρο ο οποίος έχει καλυφθεί από ένα κτήριο» σημείωσε ο Κασάνα.
Ο συρο-παλαιστίνιος αρχαιολόγος Ντέιβιντ Σλόεν του Πανεπιστημίου του Σικάγο χαρακτήρισε το εγχείρημα «απίστευτο»: «είναι εντυπωσιακό το τι μπορεί να κάνει ο άτλας τους».
