Το σύμπαν καταρρέει, ο πολιτισμός αποσύρεται. Τίποτε πια δε μένει όρθιο. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη πρωταγωνιστεί σε ένα έσχατο έργο κατάρρευσης και απογύμνωσης, και μας μιλά για την παράσταση «Πολιτισμός: μία κοσμική τραγωδία».
Σαν ένα εγκώμιο στο πένθος για τον νεκρό εαυτό μας, το ανέκδοτο έργο του Δημήτρη Δημητριάδη παρουσιάζεται από την bijoux de kant, στο Υπόγειο Γκαράζ του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης. Τα πρόσωπα του «Πολιτισμού» βρίσκονται στο σημείο εκείνο της ανθρώπινης ιστορίας, όπου τίποτε δεν είναι ικανό να τα προστατεύσει από την έκθεση και την ωμότητα ενός προδιαγεγραμμένου και μεγάλους τέλους. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, ως άλλη Μήδεια, έτοιμη να ξεσκεπάσει το πρόσχημα, μιλά για το έργο, τον λυτρωτικό έρωτα και τον σύγχρονο πολιτισμό μας.
Πώς θα περιγράφατε το έργο;
Το έργο έχει ως τίτλο τη λέξη “Πολιτισμός” και ως υπότιτλο τη φράση “Μια κοσμική τραγωδία”. Αυτό δίνει αμέσως και το στίγμα του. Είναι ένα σπαρακτικό, βαθιά ποιητικό κείμενο, που ορίζει τη σύγχρονη εκδοχή του τραγικού. Αν και γραμμένο πριν από μια δεκαετία, αποδεικνύεται τρομακτικά προφητικό σε σχέση με ό,τι συμβαίνει σήμερα. Ο Δημήτρης Δημητριάδης θίγει το τεράστιο πρόβλημα του σύγχρονου πολιτισμού, ο οποίος έχει δομηθεί με επίκεντρο τον υλισμό και τον κυνισμό και έχει ξεχάσει τον βαθύτερο πυρήνα της ανθρώπινης ύπαρξης: εκείνη την πλευρά μας που σχετίζεται με τα μεγάλα μυστήρια, τη θεότητα, τα αρχέτυπα, τον έρωτα. Γι’ αυτό και ο πολιτισμός αυτός γίνεται αυτοκαταστροφικός, με οδυνηρές συνέπειες για τον άνθρωπο.
Τι διαδραματίζεται στο σύμπαν του;
Ο Δημητριάδης επαναδιαπραγματεύεται τον μύθο της “Μήδειας”, κρατώντας όλα τα πρόσωπα της τραγωδίας του Ευριπίδη, αλλά χρησιμοποιώντας ως τόπο δράσης μια χώρα που βαδίζει στην καταστροφή. Όλα γκρεμίζονται, ο κόσμος των θεών έχει χαθεί, δεν υπάρχει πια τίποτε, για να πιστέψουν οι άνθρωποι. Επικρατεί ο φόβος, η τρέλα, το χάος. Η Μήδεια, αν και εντελώς ανίσχυρη, θεωρείται η αιτία του κακού και, ως ξένη, ως φορέας του άλλου, του διαφορετικού, έρχεται αντιμέτωπη με την εχθρότητα και το μίσος μιας ολόκληρης κοινωνίας, για να γίνει εκείνη το εξιλαστήριο θύμα.
Τι βιώνουν οι ήρωες του;
Όλοι οι ήρωες του έργου θα βιώσουν τις συνέπειες αυτής της μαζικής αλλοφροσύνης. Ο Ιάσων, που επιζητούσε τον πλούτο και την εξουσία και πρόδωσε τη γυναίκα του και τον έρωτά τους, θα γίνει μάρτυρας ενός παράλογου εγκλήματος - όχι του φόνου των παιδιών του - και θα καταστραφεί. Ο ίδιος ο βασιλιάς της Κορίνθου θα χτυπηθεί από την επιδημία της τρέλας. Τα παιδιά της Μήδειας και του Ιάσονα θα σπαράσσονται από αιώνια ενοχή για εκείνο το βλέμμα, που αρνήθηκαν να ρίξουν στη μητέρα τους, όταν τα εκλιπαρούσε να μην την εγκαταλείψουν. Η Μήδεια θα βιώσει τον πιο μεγάλο πόνο, την έσχατη απόγνωση.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του ρόλου σας;
Με τον θάνατο των θεών, η Μήδεια, η αρχετυπική μάγισσα με τη θεϊκή καταγωγή, έχει χάσει τις μυστικές της ικανότητες. Παραμένει, όμως, πάντα η βαθιά ερωτευμένη γυναίκα, που τα έδωσε όλα και δεν της έμεινε τίποτε. Όσο προχωράει το έργο, δεν είναι πια παρά μόνο ένας άνθρωπος, μέσα στην απόλυτη ερημιά.
Σε αυτόν τον κόσμο κατάρρευσης, πώς ο έρωτας γίνεται το μόνο αντίδοτο;
Ο κόσμος καταρρέει, γιατί η αλαζονεία του ανθρώπου τον έκανε να πιστέψει ότι είναι πανίσχυρος, το πιο έξυπνο ον, με την επιστήμη και την τεχνογνωσία του. Οι κοινωνικές δομές, στηριγμένες σε νόμους οικονομικούς, ψυχρούς, αγνόησαν την αρχέγονη, μυστηριακή του φύση. Αυτό καλείται να κάνει ο σύγχρονος άνθρωπος. Να αναλογιστεί ποιος είναι και να ξαναθυμηθεί ότι αρχή της ζωής είναι ο έρωτας, στην πιο ποιητική του διάσταση, ο έρωτας που γίνεται δύναμη συμπαντική, δημιουργική, που ομορφαίνει τους ανθρώπους και τον κόσμο, ένας έρωτας προς την ίδια τη ζωή. Η ιδέα, λοιπόν, αυτού του έρωτα αποκτά τις διαστάσεις επαναστατικού συμβόλου.
Τα πρόσωπα του έργου βρίσκονται σε ένα σημείο, όπου τίποτε δεν είναι ικανό να τα προστατεύσει από την έκθεση και την ωμότητα ενός προδιαγεγραμμένου τέλους. Εμείς, στη σημερινή Ελλάδα, σε ποιο σημείο βρισκόμαστε;
Στο σημείο εκείνο, όπου ο τρόμος για το άγνωστο που έρχεται, η απώλεια κάθε αισθήματος ασφάλειας μάς ακυρώνει καθημερινά και δημιουργεί φαινόμενα ακραία. Από την αμηχανία της κοινωνίας και την αδυναμία της να βρει έναν τρόπο να αντιδράσει και να ανασυγκροτηθεί, μέχρι την τυφλή βία προς κάθε κατεύθυνση. Ζούμε την απόλυτη διάψευση, το τέλος των ιδεολογιών, το χάσιμο κάθε πίστης και ελπίδας. Είμαστε ο κόσμος του έργου.
Πώς μπορούμε να αποτρέψουμε τη συντριβή;
Μακάρι να ήξερα τον τρόπο, μακάρι να τον ξέραμε όλοι μας. Φαίνεται, πάντως, να υπάρχει ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας μας, που έχει συνειδητοποιήσει ότι η ανάγκη για τη δημιουργία ενός νέου κόσμου, ενός νέου πολιτισμού, είναι πιο επιτακτική από ποτέ. Τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν εκ βάθρων και, πρώτα από όλα, να αλλάξουμε εμείς οι ίδιοι, ο καθένας χωριστά και όλοι μαζί. Μόνο αν συσπειρωθούν αυτές οι καινούργιες δυνάμεις, μπορεί να υπάρξει ελπίδα. Να θυμηθούμε την ανθρωπιά μας, την αλληλεγγύη, το “εμείς”. Αυτό λέει και ο Δημητριάδης σε κάποιους στίχους του έργου: “Ίσως αυτό μονάχα έχει μείνει - οι άνθρωποι μεταξύ μας - άνθρωπος με άνθρωπο - ο άνθρωπος”.
Θα τα καταφέρουμε τελικά;
Η Ιστορία θα το δείξει. Προς το παρόν, αυτό είναι η ευχή και η ελπίδα όλων μας.
Ταυτότητα παράστασης
Κείμενο: Δημήτρης Δημητριάδης, σκηνοθεσία: Γιάννης Σκουρλέτης, μουσική: Κώστας Δαλακούρας, κίνηση: Τάσος Καραχάλιος, σκηνικό περιβάλλον: Γιάννης Σκουρλέτης - Δήμητρα Λιάκουρα - Περικλής Πραβήτας - Κωνσταντίνος Σκουρλέτης, φωτισμοί: Χριστίνα Θανάσουλα, βοηθοί σκηνοθέτη: Μαριάνθη Παντελοπούλου - Ηλέκτρα Ελληνικιώτη, φωτογραφίες: Πάνος Μιχαήλ, promo video: Γιώργος Αποστολόπουλος. Παίζουν: Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Λένα Δροσάκη, Τάσος Καραχάλιος, Γιώργος Παπαπαύλου, Κρις Ραντάνοφ. Πληροφορίες
Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης - Υπόγειο Γκαράζ: Πειραιώς 206 - Ταύρος, τηλ.: 210 3418550. Διάρκεια παράστασης: 100 λεπτά. Ημέρες και ώρες παραστάσεων - τιμές εισιτηρίων: Τετάρτη: 20.30, γενική είσοδος: 10 ευρώ, Πέμπτη, Παρασκευή και Σάββατο: 20.30, είσοδος: 14 ευρώ, προπώληση: 12 ευρώ, μειωμένο: 10 ευρώ, Κυριακή: 19.00, είσοδος: 12 ευρώ, προπώληση: 10 ευρώ, μειωμένο: 10 ευρώ. Προπώληση: ταμεία του Ιδρύματος (Δευτέρα έως Παρασκευή: 11:00 - 14:00 και τα απογεύματα μία ώρα πριν την παράσταση), καταστήματα Public (Σύνταγμα, Πειραιάς, Γλυφάδα, Άγιος Δημήτριος - Metro Mall, Μαρούσι - Athens Mall), τηλεφωνικά: 210 3418579 (Δευτέρα έως Παρασκευή: 11:00 - 14:00), ηλεκτρονικά: www.mcf.gr.
Γιώργος Σ. Κουλουβάρης
[email protected]
