Κατά τη διάρκεια άροσης ιδιωτικού αγρού, στη θέση «Κυδωνιά», μεταξύ Ορχομενού και Πύργου, ήρθε στο φως τμήμα λίθινου τροπαίου, που στήθηκε από το Ρωμαίο στρατηγό Σύλλα, με αφορμή την νίκη του το 86 π.Χ. εναντίον του στρατού του βασιλιά του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ’. Η ταύτιση βεβαιώνεται από επιγραφή που βρέθηκε στο βάθρο του τροπαίου, η ανασκαφή του οποίου βρίσκεται σε εξέλιξη.

Το τρόπαιο αντιγράφει τους κορμούς δέντρων που συνήθιζαν οι νικητές να στήνουν στο πεδίο της μάχης, και να αναρτούν τον οπλισμό των ηττημένων. Σώζει τον κορμό, τις κνημίδες και το κάτω τμήμα της πανοπλίας και είχε στηθεί σε λίθινο βαθμιδωτό βάθρο, το οποίο κοσμούσαν πλάκες με ανάγλυφες παραστάσεις. Σε μια πρώτη ανάγνωση της επιγραφής που ήρθε στο φως αναγνωρίζονται τα ονόματα των Σύλλα και Μιθριδάτη.

Για την ιστορία, ο Μιθριδάτης στράφηκε εναντίον των Ρωμαίων ξεσηκώνοντας τους πληθυσμούς της Μ. Ασίας και παίρνοντας με το μέρους του τις περισσότερες πόλεις της Ελλάδας. Μπροστά στον κίνδυνο κατάρρευσης της ρωμαϊκής εξουσίας στην ανατολική Μεσόγειο, η Σύγκλητος επέλεξε τον Σύλλα για να αντιμετωπίσει τον μιθριδατικό στρατό, επικεφαλής του οποίου είχε τεθεί ο στρατηγός Αρχέλαος. Μετά την πολιορκία και ολοκληρωτική καταστροφή της Αθήνας, ο Σύλλας κινήθηκε προς την βόρεια Βοιωτία, στις πεδιάδες της οποίας δόθηκαν οι μάχες που έκριναν το αποτέλεσμα.

Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, μετά την πρώτη νίκη του Σύλλα στην Χαιρώνεια -σε ανάμνηση της οποίας έστησε δυο λίθινα ενεπίγραφα τρόπαια- ακολούθησε η τελευταία σύγκρουση κοντά στον Ορχομενό. Εκεί, στις βαλτώδεις παρυφές της λίμνης Κωπαϊδας, στην πεδιάδα που απλωνόταν βορειοανατολικά της αρχαίας πόλης, ο Σύλλας εξόντωσε τον στρατό του Αρχελάου. Οπως μάλιστα αναφέρει ο Πλούταρχος, στην εποχή του, διακόσια χρόνια μετά την μάχη, ήταν ακόμη ορατά μέσα στους βάλτους τα όπλα των στρατιωτών του Μιθριδάτη.

Σε συνεργασία με τη Δ/νση Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων θα εξεταστεί η πιθανότητα της αναστήλωσης του βάθρου, από το οποίο φαίνεται να λείπουν ελάχιστα τμήματα.