ΜΕΤΑ από έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, και έναν μαραθώνιο διαπραγματεύσεων και αλλεπάλληλων συναντήσεων του τούρκου πρωθυπουργού με τον ολλανδό προεδρεύοντα της Ε.Ε., επήλθε τελικά συμβιβασμός στις Βρυξέλλες. Ο προεδρεύων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, ολλανδός πρωθυπουργός Γιάν Πέτερ Μπαλκενέντε, σε συνέντευξη Τύπου που έδωσε με το τέλος των εργασιών του, τόνισε πως «γράψαμε Ιστορία. Είναι πολύ θετική εξέλιξη που η Αγκυρα δέχθηκε το χέρι που της έτειναν οι Ευρωπαίοι».

«Η απόφαση που ελήφθη είναι θετική και για τις δύο πλευρές. Θα πρέπει να χαίρεται για το μέλλον που του διανοίγεται ο τούρκικος λαός», σημείωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Ντουράο Μπαρόζο.

Η Σύνοδος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ολοκληρώθηκε το απόγευμα -με χειροκροτήματα, όπως μετέδωσε το Reuters- με γενική συμφωνία επί όλων των θεμάτων, ενώ στην παράγραφο 19 του σχεδίου συμπερασμάτων, επισημαίνεται «η απόφαση της Τουρκίας να υπογράψει το πρωτόκολλο που αφορά την προσαρμογή της συμφωνίας της Aγκυρας λαμβάνοντας υπόψη την ένταξη των δέκα νέων μελών.

Υπ' αυτό το πρίσμα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλωσορίζει τη δήλωση της Τουρκίας πως "η τουρκική κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι είναι έτοιμη να υπογράψει το πρωτόκολλο προσαρμογής της συμφωνίας της ¶γκυρας πριν από την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων και αφού συμφωνηθούν και οριστικοποιηθούν οι προσαρμογές που είναι απαραίτητες κατά την άποψη των σημερινών μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης"».

Το θετικό, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, είναι ότι προστέθηκε αυτό το νέο άρθρο -που αποτελεί σαφή δέσμευση, αδιανόητη στο παρελθόν, και πάντως το πρώτο βήμα αναγνώρισης του αυτονόητου-, και δεν υπάρχει παραπομπή σε Παράρτημα. Ωστόσο, υπήρχαν συγκλίνουσες πληροφορίες, ότι ο κ. Ερντογάν, θα τονίσει -περισσότερο για λόγο εσωτερικής κατανάλωσης- στη συνέντευξη Τύπου ότι αυτή η κίνηση δεν συνιστά αναγνώριση της Κύπρου. Πράγματι, ο κ. Ερντογάν δήλωσε ότι η συμφωνία που επετεύχθη δεν σημαίνει «κατά κανένα τρόπο» αναγνώριση της Κύπρου, αλλά έσπευσε να προσθέσει ότι η διαδικασία των ενταξιακών διαπραγματεύσεων θα βοηθήσει στην επίλυση πολλών διενέξεων.

Η τουρκική ηγεσία έδειχνε να διατηρεί τις ενστάσεις της στην κοινή θέση των «25», και ζητούσε να δώσει προφορικά τη διαβεβαίωση υπογραφής του Πρωτοκόλλου επέκτασης της Τελωνειακής Ενωσης και όχι γραπτά, όπως προβλέπεται από το νέο σχέδιο των συμπερασμάτων. Η κυπριακή πλευρά χαρακτήρισε την τουρκική πρόταση ανεπαρκή.

Το βέβαιο είναι ότι από την de facto αναγνώριση της Κυπριακής Δημοκρατίας περνά ο δρόμος της Τουρκίας για την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες όρισαν, αργά χθες βράδυ, την 3η Οκτωβρίου του 2005 ως ημέρα έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Τουρκία, οι οποίες θα είναι ανοιχτές, χωρίς να υπάρχει εγγυημένο αποτέλεσμα. Η τουρκική πλευρά εμφανίστηκε σήμερα απογοητευμένη από το σχέδιο απόφασης, στο οποίο κατέληξαν χθες οι ευρωπαίοι ηγέτες, που τάσσονται υπέρ μιας «σταθερής πρόσδεσης» της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ενωση «με τους ισχυρότερους δυνατούς δεσμούς», εάν τελικά η Αγκυρα δεν είναι σε θέση να ενταχθεί στην Ε.Ε.

Το πρωί, υπήρξε έντονος διπλωματικός μαραθώνιος καθώς η Τουρκία δυσαρεστήθηκε από το επισυναπτόμενο σχέδιο κοινής διακήρυξης, στο οποίο η ολλανδική προεδρία χαιρετίζει «τη μονογραφή στις 17 Δεκεμβρίου 2004 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Τουρκία των πρωτοκόλλου που επεκτείνει την εφαρμογή των συμφωνιών της Αγκυρας. Επικυρώνει...την πρόθεσή της να υπογράψει μαζί με την Τουρκία το σχετικό πρωτόκολλο πριν από την έναρξη των διαπραγματεύσεων» για την ένταξη στην ΕΕ.

Σύμφωνα με την εφημερίδα «Χουριέτ», οι τούρκοι διπλωμάτες, που είχαν συνομιλίες με τον Ερντογάν, τον συμβούλευσαν να απορρίψει την πρόταση.

«Η Ελλάδα και η Κύπρος θέλουν να βεβαιωθούν ότι η διατύπωση θα αποτελεί πραγματική δέσμευση για μία διαδικασία εξομάλυνσης. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι θέλουν να βεβαιωθούν ότι θα διατηρήσουν τον έλεγχο της διαδικασίας», δήλωσε διπλωματική πηγή στις Βρυξέλλες.

Στήριξη Βαρθολομαίου σε Ερντογάν

Την ελπίδα του ότι η Τουρκία και το τουρκικό έθνος δεν θα απογοητευθούν, εξέφρασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.

«Ελπίζουμε στην επιτυχία των προσπαθειών του πρωθυπουργού Ταγίπ Ερντογάν και την κυβέρνησή του», δήλωσε ο Βαρθολομαίος, απαντώντας σε ερωτήσεις δημοσιογράφων από το Ικόνιο, όπου βρίσκεται.

Σε μήνυμα που έστειλε στον κ. Ερντογάν στις Βρυξέλλες ο Οικουμενικός Πατριάρχης, σημείωσε την «αποφασιστικότητα» του Τούρκου πρωθυπουργού στην πορείας προς τις ευρωπαϊκές αξίες, τόνισε ότι «σας ενισχύουμε ολόψυχα στην ιστορική ευθύνη που επωμισθήκατε, με τις προσευχές μας».

Δεν υπάρχει σχέδιο για Κυπριακό

Δεν υπάρχει προς το παρόν σχέδιο για επανάληψη των συνομιλιών για την επανένωση της Κύπρου, ξεκαθάρισε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής.

Ωστόσο, πρόσθεσε ότι παραμένει «διαθέσιμος» για μία αποστολή "καλών υπηρεσιών". «Ελπίζω ότι θα υπάρξουν στο μέλλον εξελίξεις που θα βοηθήσουν την Ευρώπη, την Τουρκία και την Κύπρο να επιλύσουν το πρόβλημα που υπάρχει σήμερα και που θεωρούμε ότι είναι πολύ δύσκολο», είπε.