Mπορεί να υπάρχει αβεβαιότητα για το διάδοχο του Βάτσλαβ Χάβελ στην προεδρία της τσεχικής δημοκρατίας, το βέβαιο είναι ότι κλείνει μια εποχή, που άρχισε πριν από 13 χρόνια. Τότε που χιλιάδες Τσέχοι ξεχύθηκαν στους δρόμους και, χωρίς να χυθεί σταγόνα αίμα, έθεσαν τέρμα στο κομμουνιστικό καθεστώς.

Στις 29 Δεκεμβρίου του 1989, ο Χάβελ ανέλαβε την προεδρία της Δημοκρατίας, υποσχόμενος στους Τσεχοσλοβάκους την επιστροφή στην κοινότητα των ελευθέρων κοινωνιών. Εκείνες οι εβδομάδες, που έμειναν ως «βελούδινη επανάσταση», ήταν συγκλονιστικές. Οχι μόνο επειδή οι Τσεχοσλοβάκοι, μαζί με τους υπόλοιπους κεντροευρωπαϊκούς λαούς, αποτίναξαν τις δικτατορίες που τους είχε επιβάλλει η Γιάλτα, αλλά κι επειδή εξέλεξαν ως πρόεδρό τους τον πολίτη που θεωρούσαν καλύτερο απ' όλους.

Οπως γράφει ο Ερμάν Τερτς στην «El Pais», ο Χάβελ και η μικρή ομάδα των Τσεχοσλοβάκων διαφωνούντων είχαν αγωνιστεί εναντίον της δικτατορίας μόνοι, πολύ πιο μόνοι από τους διαφωνούντες σε άλλα κομμουνιστικά καθεστώτα. Στην Τσεχοσλοβακία, η πολιτική της «εξομάλυνσης» που είχε επιβληθεί μετά την εισβολή του 1968 είχε καταφέρει να εξουδετερώσει την αντίσταση της κοινωνίας.

Ετσι, η ανάδειξη του Χάβελ στο ανώτατο αξίωμα αποτέλεσε έναν τρόπο να «ξεπλύνουν» οι Τσεχοσλοβάκοι τις τύψεις τους. Ομως τα συλλογικά όνειρα είναι βραχύβια και οι λαοί δεν είναι φτιαγμένοι από ποιητές και διανοούμενους.

Σήμερα, ο Βάτσλαβ Χάβελ είναι άρρωστος και κουρασμένος. Ομως εκπλήρωσε τις υποσχέσεις του. Οι Τσέχοι, ένας λαός για τόσο καιρό εξευτελισμένος και φιμωμένος, είναι πλέον ισότιμο μέλος της ευρωπαϊκής κοινότητας των αξιών.