Δεσμούς με την Aλ Κάιντα έχει η σομαλική ισλαμική οργάνωση Aλ Σεμπάμπ, η οποία ανέλαβε την ευθύνη για την πολύνεκρη επίθεση σε εμπορικό κέντρο στο Ναϊρόμπι της Κένυας. Στα αραβικά, το όνομά της σημαίνει «Η Νεολαία» και αναδείχθηκε ως η εξτρεμιστική πτέρυγα της ανύπαρκτης πλέον «Ένωσης Ισλαμικών Δικαστηρίων» το 2006, πολεμώντας εναντίον των αιθιοπικών στρατευμάτων που είχαν εισέλθει στη χώρα για να υποστηρίξουν την κυβέρνηση. Όσον αφορά στο θρησκευτικό της δόγμα, ακολουθεί το ουαχαμπιτικό παρακλάδι του σουνιτικού Ισλάμ.
Θεωρείται πως στις τάξεις της βρίσκονται πολλοί τζιχαντιστές από άλλες χώρες, με τον Πίτερ Κινγκ, μέλος της Επιτροπής Εθνικής Ασφαλείας της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ, να δηλώνει πως έχει στρατολογήσει περίπου 50 άτομα από σομαλικές κοινότητες στις ΗΠΑ, εκ των οποίων 15 με 20 παραμένουν ενεργοί.
Ο κ. Κινγκ, ο οποίος παρομοίασε την επίθεση με τις τρομοκρατικές ενέργειες του 2011 στο Μουμπάι, εξέφρασε την ανησυχία κάποιοι εξ αυτών ενδεχομένως να επιδιώξουν να επιστρέψουν στις ΗΠΑ και να «χρησιμοποιήσουν τις ικανότητές τους».
Η Αλ Σεμπάμπ έχει επιβάλει τη σαρία στις περιοχές οι οποίες βρίσκονται υπό τον έλεγχό της στην πιο ακραία της μορφή, περιλαμβάνοντας τιμωρίες όπως ο λιθοβολισμός γυναικών που κατηγορούνται για μοιχεία και ο ακρωτηριασμός των χεριών των κλεφτών.
Σύμφωνα με το BBC, αν και έχει χάσει τον έλεγχο των πόλεων (απωθήθηκε από το Μογκαντίσου τον Αύγουστο του 2011 και από το στρατηγικής σημασίας λιμάνι του Κισμάγιο τον Σεπτέμβριο του 2012), εξακολουθεί να είναι ισχυρή σε μεγάλο τμήμα της επαρχίας, εξακολουθώντας να εξαπολύει επιθέσεις αυτοκτονίας στη Σομαλία και αλλού, ενώ παράλληλα επικεντρώνεται στο αντάρτικο εναντίον των δυνάμεων της Αφρικανικής Ένωσης.
Η αντιπαράθεση μεταξύ της Αλ Σεμπάμπ και της Κένυας είναι έντονη ειδικά μετά το 2011, έτος κατά το οποίο κενυατικά στρατεύματα εισήλθαν στη Σομαλία, ασκώντας μεγάλη πίεση στις δυνάμεις της οργάνωσης. Η Κένυα έχει κατηγορήσει την Aλ Σεμπάμπ για απαγωγές τουριστών και τα στρατεύματά της βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή κατά τις επιχειρήσεις κατά των ισλαμιστών στο νότο της Σομαλίας.
Επικεφαλής της οργάνωσης είναι ο Αχμέντ Αμπντί Γκοντάνε, γνωστός ως Μουκτάρ Αμπού Ζουμπαΐρ. Σύμφωνα με αναφορές, τις οποίες διαψεύδει η Aλ Σεμπάμπ, η ηγεσία του αμφισβητείται, κυρίως από μαχητές από το νότο της χώρας, που αποτελούν μεγάλο ποσοστό του δυναμικού της (εκτιμάται μεταξύ 7.000-9.000 μαχητών). Ο προκάτοχός του, Μοαλίμ Άντεν Χάσι Άιρο, σκοτώθηκε σε αμερικανική αεροπορική επίθεση το 2008.
Η Aλ Σεμπάμπ έχει ταχθεί και επίσημα στο πλευρό της Aλ Κάιντα, με τον Ζουμπαΐρ να δηλώνει πως υπόσχεται υπακοή στον επικεφαλής της οργάνωσης, Αϊμάν Αλ Ζαουάχρι. Μεταξύ των δύο οργανώσεων, υπάρχει μεγάλη συνεργασία, με ξένους μαχητές να πολεμούν στο πλευρό των σομαλών ανταρτών. Αμερικανοί αξιωματούχοι θεωρούν πως με την Αλ Κάιντα να υποχωρεί σε Αφγανιστάν και Πακιστάν μετά τον θάνατο του Οσάμα Μπιν Λάντεν, πολλοί μαχητές της καταφεύγουν στη Σομαλία.
Όσον αφορά στην δράση της πέρα από τα όρια της Σομαλίας, εκτός από την επίθεση στην Κένυα, η Αλ Σεμπάμπ ευθύνεται και για την διπλή επίθεση αυτοκτονίας στην πρωτεύουσα της Ουγκάντα, Καμπάλα, κατά την οποία σκοτώθηκαν 76 άτομα που παρακολουθούσαν τον τελικό του Μουντιάλ του 2010.
Σημειώνεται πως η Ουγκάντα και το Μπουρούντι παρείχαν τον κύριο όγκο των δυνάμεων της Αφρικανικής Ένωσης στη Σομαλία μέχρι την επέμβαση της Κένυας. Επίσης, σύμφωνα με το BBC, θεωρείται πως αντάρτες της οργάνωσης περνούν συχνά τα σύνορα με την Κένυα, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις επισκέπτονται και το Ναϊρόμπι, όπου λαμβάνουν ιατρική περίθαλψη.
Οι επιθέσεις εναντίον ισραηλινών στόχων το 2002 κοντά στη Μομπάσα θεωρείται πως σχεδιάστηκαν στη Σομαλία από πυρήνα της Αλ Κάιντα, ενώ οι υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ εκτιμούν ότι κάποια εκ των μελών της οργάνωσης που βρίσκονταν πίσω από τις επιθέσεις κατά των αμερικανικών πρεσβειών στο Ναϊρόμπι και το Νταρ ες Σαλάμ κατέφυγαν στη Σομαλία.
Όσον αφορά στους συμμάχους της Αλ Σεμπάμπ, θεωρείται πως μεγάλο τμήμα της υποστήριξης που παρέχεται στην οργάνωση προέρχεται από την Ερυθραία, η οποία επιδιώκει έτσι την αντιμετώπιση της εξάπλωσης της αιθιοπικής επιρροής, αν και η κυβέρνηση της χώρας το αρνείται.
Η Αιθιοπία το 2006 είχε αποστείλει δυνάμεις στη Σομαλία, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, για να αντιμετωπίσουν τους ισλαμιστές. Τα αιθιοπικά στρατεύματα αποσύρθηκαν το 2009, έχοντας υποστεί βαριές απώλειες, για να επιστρέψουν εκ νέου το 2011. Επίσης, θεωρείται πως έχουν υπάρξει προσπάθειες συνεργασίας και συγχρονισμού της οργάνωσης με την νιγηριανή Μπόκο Χαράμ, για επιθέσεις εναντίον στόχων δυτικών συμφερόντων.
Η Αλ Σεμπάμπ αντιτίθεται στην σομαλική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Χασάν Σεΐχ Μοχάμουντ, ο οποίος εξελέγη το 2012, νικώντας τον πρώην πρόεδρο Σεΐχ Σαρίφ Σεΐχ Αχμέντ, πρώην ισλαμιστή αντάρτη. Η οργάνωση κατήγγειλε τις εκλογές ως τμήμα ενός σχεδίου ξένων δυνάμεων να ελέγξουν την Σομαλία, εκμεταλλευόμενη αρχικά την αδυναμία της κυβέρνησης να παρέχει τάξη ασφάλεια στους πολίτες, αυξάνοντας έτσι την επιρροή της. Ωστόσο, η αξιοπιστία της δέχτηκε πλήγμα όταν αρνήθηκε να δεχτεί δυτική βοήθεια για την αντιμετώπιση της ξηρασίας και του λιμού το 2011.
Η επίθεση της Αλ Σεμπάμπ στο Ναϊρόμπι θεωρείται ότι εντάσσεται στο νέο πλαίσιο στρατηγικής της Αλ Κάιντα, λόγω της έκτασης και του προσεκτικού σχεδιασμού που φαίνεται να προηγήθηκε και επειδή φαίνονται να τηρούνται οι «προϋποθέσεις» στις οποίες αναφέρθηκε σε πρόσφατο μήνυμα του ο Αλ Ζαουάχρι: στόχος «δυτικών» χαρακτηριστικών (το εμπορικό κέντρο είναι δημοφιλές στους ξένους που επισκέπτονται το Ναϊρόμπι, ενώ υπάρχουν πολλά ισραηλινά καταστήματα στο εσωτερικό του), όμηροι και προσπάθεια αποφυγής μουσουλμανικών απωλειών: όπως αναφέρει το CNN, η Αλ Σεμπάμπ ισχυρίστηκε στο Twitter πως οι ένοπλοι έβγαλαν τους μουσουλμάνους έξω από το εμπορικό κέντρο, πριν στραφούν εναντίον των «απίστων» που βρίσκονταν μέσα, ρωτώντας το όνομα της μητέρας του Μωάμεθ και πυροβολώντας αυτούς που δεν ήξεραν την απάντηση, σύμφωνα με μαρτυρίες.
Το Ναϊρόμπι, γενικότερα, θεωρείται ευάλωτο σε επιθέσεις της Αλ Σεμπάμπ, λόγω της μεγάλης σομαλικής κοινότητας και λόγω συνεργασίας της οργάνωσης με την κενυατική αντάρτικη οργάνωση Αλ Χίτζρα, ο πιθανός ρόλος της οποίας εξετάζεται.
