Το δρόμο για τις αμέσως επόμενες εντατικές διπλωματικές διαπραγματεύσεις, που πρέπει να οδηγήσουν σε ένα ψήφισμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το οποίο δεν θα αποκλείει πιθανή χρήση βίας κατά του συριακού καθεστώτος ανοίγει η συμφωνία ΗΠΑ - Ρωσίας για την καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας
Η συμφωνία που ανακοινώθηκε από τους επικεφαλής της αμερικανικής και της ρωσικής διπλωματίας, Τζον Κέρι και Σεργκέι Λαβρόφ, θέτει συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Με αυτό ορίζεται ότι η Δαμασκός έχει στη διάθεσή της μια εβδομάδα για να υποβάλει τον κατάλογο των χημικών όπλων της, τα οποία πρέπει να καταστραφούν έως το τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2014.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία συμφώνησαν να εργαστούν για την καταστροφή του χημικού οπλοστασίου της Συρίας, το συντομότερο δυνατό. Η Συρία πρέπει να υποβάλει μέσα σε μια εβδομάδα έναν πλήρη κατάλογο των χημικών όπλων της», δήλωσε ο Τζον Κέρι στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε με τον ρώσο ομόλογό του. Ο ίδιος σημείωσε ότι οι επιθεωρητές θα μεταβούν στην περιοχή για να ελέγξουν τη διαδικασία «το αργότερο το Νοέμβριο» και ότι ο στόχος της συμφωνίας είναι τα χημικά όπλα να «έχουν καταστραφεί στα μέσα του 2014» .
Η διαδικασία της συμφωνίας στη Γενεύη θα πρέπει να καθοριστεί με ένα ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, το οποίο θα ανοίγει την πόρτα για πιθανές κυρώσεις, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης βίας σε περίπτωση αποτυχίας του συριακού καθεστώτος να ολοκληρώσει τις δεσμεύσεις του. Αλλά αυτό το συγκεκριμένο σημείο εξακολουθεί να «περιβάλλεται» από διπλωματικές ασάφειες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες πιστεύουν ότι υπάρχουν τουλάχιστον 45 σημεία που σχετίζονται με το πρόγραμμα χημικών όπλων στη Συρία και συμφώνησαν με τη Ρωσία να εκτιμήσουν το χημικό απόθεμα σε 1.000 τόνους, ανέφερε ένας αμερικανός αξιωματούχος.
Ο Σεργκέι Λαβρόφ επαίνεσε από τη πλευρά του την εξαιρετική συζήτηση και ανέφερε ότι ο στόχος που τέθηκε από τους αρχηγούς των κρατών της Ρωσίας και των ΗΠΑ να θέσουν υπό έλεγχο το συριακό χημικό οπλοστάσιο «έχει επιτευχθεί». Αλλά αφήνοντας έναν υπαινιγμό ότι η Ρωσία θα μπορούσε να στηρίξει στο μέλλον χρήση βίας σε περίπτωση μη συμμόρφωσης της Συρίας με τη συμφωνία, προειδοποίησε ότι η Μόσχα θα ελέγχει διεξοδικά όλες τις εκθέσεις που ενοχοποιούν την κυβέρνηση της Συρίας. «Υπάρχουν τόσα πολλά ψέματα και παραποιήσεις σε αυτή την περίπτωση, που θα πρέπει να είμαστε εξαιρετικά προσεκτικοί», δήλωσε ο ρώσος υπουργός.
Οι συζητήσεις θα συνεχισθούν τις επόμενες ημέρες ενώ την Κυριακή, ο Τζον Κέρι αναμένεται στην Ιερουσαλήμ, όπου θα συναντηθεί με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου πριν μεταβεί στο Παρίσι . Εκεί θα συναντηθεί τη Δευτέρα με τον βρετανό ομόλογό του Ουίλιαμ Χέιγκ και τον γάλλο ΥΠΕΞ Λοράν Φαμπιούς, όπου σε ένα γεύμα εργασίας θα βρεθεί στο επίκεντρο το σχέδιο ψηφίσματος που προτείνεται από τη Γαλλία στον ΟΗΕ σχετικά με τη Συρία. Κίνα, Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες, Βρετανία και Γαλλία είναι τα πέντε μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, που τώρα καλούνται να υπερψηφίσουν τη συμφωνία στη Γενεύη.
Στη Νέα Υόρκη, τα Ηνωμένα Έθνη συμφώνησαν επισήμως με την αίτησή για τη συμμετοχή της Συρίας στη Σύμβαση του 1993 για την απαγόρευση των χημικών όπλων, δήλωσε ένας εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Μπαν Κι-μουν «χαιρέτισε» την ιδιότητα του μέλους που λαμβάνει η Συρία.
Την ίδια στιγμή οι προειδοποιήσεις προς τη Δαμασκό έχουν πολλαπλασιαστεί. Ο αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα, αναγνωρίζοντας ότι έγινε «ένα σημαντικό βήμα», εξέφρασε την ελπίδα ότι ο πρόεδρος της Συρίας Μπασάρ αλ - Άσαντ «θα ανταποκριθεί στις δεσμεύσεις του» σημειώνοντας όμως ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι έτοιμες για δράσει» εάν η διπλωματία αποτύχει.
Στο εσωτερικό της αμερικανικής πολιτικής σκηνής δύο σημαίνοντες αμερικανοί γερουσιαστές ο Τζον Μακέιν και ο Λίντσεϊ Γκράχαμ, χαρακτήρισαν ολέθρια τη Συμφωνία της Γενεύης. Σε κοινή τους δήλωση, οι Ρεπουμπλικάνοι γερουσιαστές που έχουν κάνει «έκκληση» για μαζικές επιθέσεις εναντίον της Δαμασκού, αναφέρουν ότι η συμφωνία για τα χημικά όπλα «δεν κάνει τίποτα για να λύσει το πραγματικό πρόβλημα στη Συρία».
Στο μεταξύ και το Παρίσι, που είχε δηλώσει ότι είναι αποφασισμένο να πλήξει το καθεστώς της Δαμασκού σε συνεργασία με τις Ηνωμένες Πολιτείες για να «τιμωρήσει» τον Μπασάρ αλ-Ασαντ για την χημική επίθεση, χαιρέτισε τη συμφωνία ως «ένα σημαντικό βήμα», σημειώνοντας ότι αναμένει την έκθεση των επιθεωρητών του ΟΗΕ, που πρέπει να γίνει γνωστή τη Δευτέρα.
Η έκθεση σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ θα επισυνάπτει στοιχεία για τη χρήση των χημικών όπλων στη Συρία, αλλά καθώς δεν ήταν εντολή προς τους επιθεωρητές, δεν θα καθορίζει ποιος είναι υπεύθυνος για την φονική επίθεση. Το Ιράν, το οποίο υποστηρίζει σθεναρά τον πρόεδρο Άσαντ, από την πλευρά του, σημειώνει ότι μετά τη συμφωνία της Γενεύης, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν καμία «δικαιολογία» για να χτυπήσουν τη Συρία.
Πέρα από το θέμα των χημικών όπλων, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ρωσία ελπίζουν ότι η έναρξη της διαδικασίας θα οδηγήσει σε μια πολιτική συμφωνία για τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου που άφησε περίπου 110.000 νεκρούς σε διάστημα δυόμισι ετών. Οι Κέρι και Λαβρόφ συμφώνησαν στην Ελβετία να έχουν μια νέα συνάντηση στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο στο περιθώριο της ετήσιας Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ώστε εκεί να οριστεί πιθανότατα η ημερομηνία για την ειρηνευτική διάσκεψη για τη Συρία.
Πηγές: ΑΜΠΕ, Γαλλικό πρακτορείο, Γερμανικό πρακτορείο, Reuters
