Τις 11 βασικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για την αλλαγή του πολιτικού συστήματος παρουσίασε ο επικεφαλής της ΚΟ Αλέξης Τσίπρας, ο οποίος κατηγόρησε την κυβέρνηση πως η συζήτηση για αλλαγή του Συντάγματος έχει στόχο τη δημιουργία του «νέου αποικιακού Συντάγματος».
Σε αντιδιαστολή τόνισε πως η συνταγματική αλλαγή θα είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ «όχι μια διαδικασία συνταγματολόγων, πολιτικών και ειδικών, αλλά μια διαδικασία που θα γίνει "από τα κάτω", με τη συμμετοχή, την επικύρωση και τη διαρκή επιβεβαίωση της βούλησης των πολιτών».
«Οι κυβερνήσεις της τρόικας απαξίωσαν θεσμούς και αντικατέστησαν το Σύνταγμα με τα μνημόνια και τους εφαρμοστικούς τους νόμους, εμείς με 11 δέσμες ριζοσπαστικών αλλαγών θέλουμε να φέρουμε πάλι στο προσκήνιο τους πολίτες και την πολιτική» πρόσθεσε, κάνοντας λόγο για την ανάγκη «μιας θεσμικής αλλαγής, η οποία αγγίζει τα όρια μιας μεγάλης συνταγματικής αλλαγής» και παρουσίασε τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ:
1. Η εισαγωγή και συνταγματική καθιέρωση των θεσμών της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας, της λαϊκής αρνησικυρίας και των δημοψηφισμάτων με πρωτοβουλία των πολιτών
Όπως ανέφερε ο κ. Τσίπρας, οι πολίτες θα έχουν τη δυνατότητα με έναν ορισμένο αριθμό υπογραφών να καταθέτουν σχέδια νόμου στην κρίση της Βουλής, να αποπέμπουν νόμους, να επιβάλουν δημοψηφίσματα για κρίσιμα κοινωνικά ζητήματα.
2. Η αποφασιστική ενδυνάμωση του Κοινοβουλίου ως νομοθετικού και ελεγκτικού θεσμού της εκτελεστικής εξουσίας
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό θα γίνει, με τη δραστική μείωση της χρήσης διαδικασίας του κατ' επείγοντος, με τη δυνατότητα υποβολής νομοσχεδίων και προτάσεων Νόμου από αριθμό βουλευτών, με δεσμευτική χρονική διαδικασία για τη συζήτησή τους, με δικαίωμα πρότασης των βουλευτών για διεξαγωγή δημοψηφίσματος για ψηφισμένο νομοσχέδιο που ρυθμίζει σοβαρό κοινωνικό ζήτημα, με διασφάλιση δυνατότητας σύστασης εξεταστικής επιτροπής από μικρότερο αριθμό βουλευτών, με δυνατότητα πρόσβασης του βουλευτή σε κάθε κρατικό έγγραφο.
3. Η αποφασιστική ενδυνάμωση της διαφάνειας στη διοίκηση του κράτους και της δυνατότητα ελέγχου των αποφάσεων από όλους τους πολίτες χωρίς μεσολαβητές και μεσολαβήσεις
Όλα όσα αφορούν κρατικές αποφάσεις, έγγραφα ή πληροφορίες σχετικές με τη δημόσια διοίκηση θα είναι σε γνώση των πολιτών.
4. Η καθιέρωση της απλής αναλογικής ως πάγιο εκλογικό σύστημα διεξαγωγής όλων των εκλογικών αναμετρήσεων σε Βουλή, Ευρωβουλή και Αυτοδιοίκηση
Όπως είπε ο κ. Τσίπρας, θα διαμορφωθούν ισόρροπες πληθυσμιακά εκλογικές περιφέρειες, θα καταργηθούν οι μονοεδρικές-δυεδρικές, αλλά και οι μεγάλες εκλογικές περιφέρειες, θα καταργηθούν οι βουλευτές Επικρατείας, τα εκλογικά όρια, ενώ θα δίνεται και η δυνατότητα στους εκλογείς να ανακαλέσουν τους αιρετούς τους αν προκύψει σοβαρός λόγος.
5. Η καθιέρωση ανώτατου ορίου συνολικής βουλευτικής θητείας, η υπέρβαση του οποίου θα συνεπάγεται αυτοδίκαια κώλυμα εκλογιμότητας. Και η κατάργηση των βουλευτικών προνομίων στη σύνταξη και στην αποζημίωση για συμμετοχή σε επιτροπές
6. Τέλος στον άθλιο νόμο περί ευθύνης υπουργών. Δραστικός περιορισμός χρήσης της βουλευτικής ασυλίας, μόνον σε περιπτώσεις πολιτικών διώξεων.
Τα ποινικά αδικήματα υπουργών δεν θα έχουν πια χρόνο παραγραφής, θα μπορούν να διερευνηθούν οποτεδήποτε προκύψουν αποδεικτικά στοιχεία.
Στην περίπτωση που η Δικαιοσύνη διερευνά ποινικές υποθέσεις στις οποίες εμπλέκονται Υπουργοί, δεν θα αποστέλλεται ο φάκελος στη Βουλή, ώστε αυτή να αποφασίσει την πορεία της υπόθεσης, αλλά θα συνεχίζει κανονικά το έργο της και θα απαγγέλλει κατηγορίες, εφόσον θεμελιώνει ανάλογη άποψη.
7. Η ριζική αλλαγή του νόμου περί χρηματοδότησης των κομμάτων, με γνώμονα την απόλυτη διαφάνεια των οικονομικών τους και την διαφύλαξή τους ως θεσμών της κοινωνίας
Το κράτος δεν θα χρηματοδοτεί τα κόμματα αλλά θα αποζημιώνει μέρος των αποδεδειγμένων δαπανών τους. Δεν θέλουμε κόμματα κρατικοδίαιτα, είπε ο κ. Τσίπρας, θέλουμε κόμματα που να λειτουργούν με κανόνες δημοκρατίας και διαφάνειας.
8. Η ριζική αλλαγή της αρχιτεκτονικής της δημόσιας διοίκησης. Τρία επίπεδα: Κεντρικό Κράτος – Περιφέρειες – Δήμοι, με σαφώς προσδιορισμένες αρμοδιότητες και οικονομικά μέσα
Σύμφωνα με τον επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, η νέα αρχιτεκτονική θα επιχειρήσει μια βαθιά ανακατανομή πόρων και αρμοδιοτήτων προς «τα κάτω». Όπως επισήμανε, όσο περισσότερες εξουσίες, πόροι ή αρμοδιότητες κατευθύνονται προς τις Περιφέρειες και ιδιαίτερα τους Δήμους, τόσο το πολιτικό σύστημα θα γίνεται πιο δημοκρατικό, πιο συμμετοχικό και επιπλέον πιο αποτελεσματικό.
Ανέφερε ακόμη πως θα καταργηθεί ο Καλλικράτης, θα καθιερωθεί η δυνατότητα τοπικών δημοψηφισμάτων και η θεσμοθέτηση λαϊκών συνελεύσεων για κρίσιμα τοπικά ζητήματα με δεσμευτικό για τις αρχές χαρακτήρα.
Επίσης, θα καθιερωθεί η ανακλητότητα για όλους τους αιρετούς, κατόπιν αιτήματος του οικείου εκλογικού σώματος.
9. Η εμβάθυνση της διάκρισης μεταξύ δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας.
Ο Πρόεδρος και Αντιπρόεδρος του ΣτΕ, του Αρείου Πάγου και του Ελεγκτικού Συνεδρίου θα εκλέγονται από Ειδικό Εκλεκτορικό Σώμα, με συμμετοχή της Ολομέλειας του αντίστοιχου δικαστηρίου, των Προεδρείων των Δικηγορικών Συλλόγων και των Καθηγητών Δημοσίου και Ιδιωτικού Δικαίου των δημόσιων ΑΕΙ της χώρας.
10. Η ίδρυση της Αρχής Εγγύησης της δημόσιας Περιουσίας – Υπηρεσιών. Η συνταγματική απαγόρευση της ιδιωτικοποίησης του Νερού, του Ηλεκτρισμού και της ιδιωτικής εκμετάλλευσης των κοινόχρηστων, κοινόκτητων και κοινών αγαθών.
Όπως σημείωσε ο κ. Τσίπρας, τα άρθρα 16 και 24 του ισχύοντος Συντάγματος θωρακίζονται ακόμη περισσότερο απέναντι στις βλέψεις των ιδιωτικοποιήσεων.
Ορίζεται ότι οι κρατικές δαπάνες για υγεία, παιδεία, κατοικία εξαιρούνται από τον υπολογισμό των δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Και το κράτος παρέχει δωρεάν υπηρεσίες παιδείας, υγείας και περίθαλψης σε όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της χώρας.
10. Η δημιουργία ενός σύγχρονου και δημοκρατικού τοπίου για την επικοινωνία και τα ΜΜΕ στην Ελλάδα
Μεταξύ άλλων ο κ. Τσίπρας είπε πως ο ΣΥΡΙΖΑ θα προχωρήσει σε επαναχάραξη του χάρτη λειτουργίας των ΜΜΕ, σε αδειοδότηση των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών από μηδενική βάση με τήρηση όλων των νόμιμων προϋποθέσεων και αυστηρά κριτήρια, ενώ αναφέρθηκε ακόμη σε εξυγίανση των προβληματικών επιχειρήσεων ΜΜΕ.
Σημείωσε επίσης πως θα ενισχυθούν «τα πραγματικά δημόσια ραδιοτηλεοπτικά μέσα, επαναλειτουργώντας την ΕΡΤ για όλους τους πολίτες και όλες τις πολιτικές απόψεις και πολιτιστικές προτιμήσεις, ανεξάρτητα από την εκάστοτε κυβέρνηση και τα ιδιωτικά συμφέροντα, πραγματικά στην υπηρεσία εκείνων που πληρώνουν για τη δημόσια ραδοτηλεόραση, με αποφασιστικό ρόλο των εργαζομένων σε όλα τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με τη λειτουργία και το πρόγραμμά τους».
Σε ό,τι αφορά το ενδεχόμενο άμεσης εκλογής του Προέδρου της Δημοκρατίας, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ανοιχτός «μόνο στο βαθμό που θα είχε υλοποιηθεί μια ριζικά διαφορετική αρχιτεκτονική του πολιτικού συστήματος», δηλαδή, όπως είπε, υπό την προϋπόθεση να υλοποιηθεί το σύνολο των 11 προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ για το πολιτικό σύστημα.
