Επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στο σύστημα ασύλου, τερματισμό της κράτησης των αιτούντων άσυλο, άμεση βελτίωση των συνθηκών κράτησης στις εγκαταστάσεις μεταναστών και διερεύνηση των καταγγελιών για κακομεταχείριση προσφύγων και των αιτούντων άσυλο, καθώς και παράνομων μεταναστών από τα όργανα επιβολής του νόμου ζητεί από τις ελληνικές αρχές η Διεθνής Αμνηστία.
Ειδικότερα, μετά από επίσκεψη στην Ελλάδα στα μέσα Φεβρουαρίου 2013 και με βάση τις πληροφορίες που ελήφθησαν τις τελευταίες εβδομάδες, η Διεθνής Αμνηστία εξακολουθεί να ανησυχεί σοβαρά «για τις αποτυχίες του συστήματος ασύλου της χώρας: για τις περιορισμένες και αργές μεταρρυθμίσεις στο άσυλο, τη συστηματική κράτηση αιτούντων άσυλο, περιλαμβανομένων οικογενειών με παιδιά και ασυνόδευτων ανηλίκων, τις ανεπαρκείς συνθήκες κράτησης σε διάφορες εγκαταστάσεις μετανάστευσης, τις κακές συνθήκες διαβίωσης των αιτούντων άσυλο, περιλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων, και τις ρατσιστικές επιθέσεις».
Αναλυτικά οι διαπιστώσεις της Διεθνούς Αμνηστίας, όπως τις έδωσε τη δημοσιότητα
Περιορισμένες και αργές μεταρρυθμίσεις στο άσυλο
Η Διεθνής Αμνηστία έγινε μάρτυρας άλλη μια φορά των συνεχιζόμενων εμποδίων που αντιμετωπίζουν οι αιτούντες άσυλο κατά την καταχώρηση της αίτησης ασύλου στην Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής («Πέτρου Ράλλη»). Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής τους, την Παρασκευή το βράδυ, στις 15 Φεβρουαρίου 2013, οι εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας διαπίστωσαν μια ουρά περίπου 100 αιτούντων άσυλο, που περίμεναν για να υποβάλουν τις αιτήσεις τους. Πολλοί αιτούντες άσυλο είπαν στη Διεθνή Αμνηστία ότι περίμεναν από νωρίς το πρωί ή από το προηγούμενο βράδυ για να εξασφαλίσουν μια θέση στην ουρά που θα τους επέτρεπε να υποβάλουν την αίτησή τους. Οι αιτούντες άσυλο ανέφεραν επίσης ότι ο μόνος εγγυημένος τρόπος για να υποβάλουν την αίτησή τους ήταν να πληρώσουν έως και 500 ευρώ σε ανθρώπους που με το ζόρι φυλάσσουν θέσεις μπροστά στην ουρά.
Οι εκπρόσωποι της οργάνωσης ενημερώθηκαν από τον υπεύθυνο αξιωματικό της αστυνομίας ότι η αστυνομία θα δεχόταν αργότερα εκείνο το βράδυ από 20 έως 40 αιτήσεις, ανάλογα με τις εντολές που θα λάμβαναν. Οι εκπρόσωποι της Διεθνούς Αμνηστίας ενημερώθηκαν αργότερα ότι το Σάββατο το πρωί, η αστυνομία έκανε δεκτές μόνο 20 αιτήσεις και οι υπόλοιποι αιτούντες άσυλο διώχθηκαν.
Όσοι δεν καταφέρνουν να υποβάλουν αίτηση αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της σύλληψης, κράτησης και απέλασης, σε περίπτωση σύλληψής τους σε κάποια από τις επιχειρήσεις σκούπα που διεξάγονται στην Αθήνα, με κωδική ονομασία "Ξένιος Δίας".
Η οργάνωση εκφράζει επίσης την ανησυχία ότι ένα σχέδιο προεδρικού διατάγματος για τον καθορισμό διαδικασιών ασύλου προβλέπει ότι, σε περίπτωση που η Υπηρεσία Ασύλου αρχίσει να λειτουργεί, η αστυνομία θα συνεχίσει να είναι αρμόδια αρχή για την εξέταση του μεγάλου αριθμού των συσσωρευμένων αιτήσεων ασύλου κατά το αρχικό στάδιο. Κάτι τέτοιο έχει αποδειχθεί ότι είναι δραματικά αναποτελεσματικό. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία που παρέχονται στην Επιτροπή των Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης από τις ελληνικές αρχές, το 2012 το ποσοστό αναγνώρισης της ιδιότητας/κατάστασης του πρόσφυγα κατά το αρχικό στάδιο ήταν 0,29%, του καθεστώτος επικουρικής προστασίας 0,4% και της ανθρωπιστικής κατάστασης 0,17%.
Η συστηματική κράτηση των αιτούντων άσυλο, περιλαμβανομένων οικογενειών με παιδιά και ασυνόδευτων ανηλίκων
Η Διεθνής Αμνηστία συνεχίζει να ανησυχεί για την παράνομη κράτηση των αιτούντων άσυλο, πολλοί από τους οποίους είναι σύροι υπήκοοι, περιλαμβανομένων οικογενειών με παιδιά, που προσπαθούν να γλιτώσουν από τις συγκρούσεις.
Στις 24 Φεβρουαρίου 2013, 51 σύροι υπήκοοι, περιλαμβανομένων οικογενειών με 10 παιδιά, έφτασαν στο νησί της Χίου στο Αιγαίο. Υπήρχαν αναφορές οτι κρατούνταν σε μια ξύλινη καμπίνα 35 τ.μ. στο λιμάνι συνωστισμένοι και σε πολύ κακές συνθήκες για έξι ημέρες, και αφέθηκαν ελεύθεροι μόνο μετά από πιέσεις από τη Lathra, μια τοπική ομάδα για τους πρόσφυγες. Σύμφωνα με τη Lathra, στις 6 Μαρτίου του 2013, άλλοι 60 αιτούντες άσυλο και παράτυποι μετανάστες, που μόλις είχαν φτάσει στο νησί (κυρίως Σύροι, περιλαμβανομένων και παιδιών) κρατούνταν στην καμπίνα σε συνθήκες συνωστισμού.
Οι αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες που φθάνουν στο νησί της Λέσβου, περιλαμβανομένου και του μεγάλου αριθμού των Σύρων, φέρεται να κρατούνται σε συνθήκες συνωστισμού στο αστυνομικό τμήμα της Μυτιλήνης (πρωτεύουσα του νησιού) και άλλα μικρά αστυνομικά τμήματα γύρω από το νησί, μαζί με άτομα που έχουν συλληφθεί ως ύποπτοι για ποινικά αδικήματα. Σύροι υπήκοοι φέρεται να κρατούνταν μεταξύ δύο και πέντε ημερών, ενώ οι Σύριες και τα παιδιά κρατούνται επί μικρότερα χρονικά διαστήματα. Άλλοι υπήκοοι φέρεται να κρατούνται μέχρι και δεκαπέντε ημέρες.
Κατά τη στιγμή της επίσκεψης της Διεθνούς Αμνηστίας στις εγκαταστάσεις κράτησης μεταναστών στην Πέτρου Ράλλη στα μέσα Φεβρουαρίου του 2013, αρκετοί σύροι αιτούντες άσυλο κρατούνταν εκεί. Η Διεθνής Αμνηστία έλαβε επίσης πληροφορίες ότι πριν την επίσκεψη οικογένειες είχαν τεθεί υπό κράτηση στις εγκαταστάσεις μέχρι και τρεις μήνες.
Υποτυπώδεις συνθήκες κράτησης και παραβιάσεις από την αστυνομία
Σοβαρές ανησυχίες επίσης προκύπτουν από τις ακατάλληλες συνθήκες κράτησης.
Κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στις εγκαταστάσεις του κέντρου κράτησης μεταναστών στην Πέτρου Ράλλη στα μέσα Φεβρουαρίου 2013, η Διεθνής Αμνηστία διαπίστωσε ακατάλληλες συνθήκες κράτησης. Στην περιοχή κράτησης των γυναικών έφτανε ελάχιστο φυσικό φως στα κελιά, και τα στρώματα και τα κλινοσκεπάσματα φαίνονταν πολύ παλιά και βρώμικα. Στις τουαλέτες, ορισμένοι νιπτήρες ήταν σπασμένοι. Οι κρατούμενοι κατήγγειλαν πως συνήθως οι τουαλέτες είναι βρώμικες. Παρά τη συστηματική παρουσία μιας ΜΚΟ που παρέχει ιατρική περίθαλψη, ορισμένοι κρατούμενοι διαμαρτυρήθηκαν για την ανεπαρκή ιατρική φροντίδα και άλλοι ανέφεραν επίσης ότι όταν ζήτησαν από φύλακες χαρτί υγείας ή στυλό για να γράψουν, αγνοήθηκαν. Οι κρατούμενοι ανέφεραν επίσης πολύ περιορισμένη πρόσβαση σε υπαίθρια άσκηση (μία φορά την εβδομάδα ή μία φορά κάθε δύο εβδομάδες). Στο χώρο κράτησης των ανδρών οι ανησυχίες ήταν παρόμοιες. Η Διεθνής Αμνηστία έχει λάβει, επίσης, ισχυρισμούς κακομεταχείρισης και λεκτικής κακοποίησης κρατουμένων από αστυνομικούς φρουρούς.
Η οργάνωση έλαβε, επίσης, αναφορές ότι στις 10 Μαρτίου 2013, ο K.M., σύρος υπήκοος είκοσι ενός ετών, φέρεται να ξυλοκοπήθηκε από την αστυνομία όταν άρχισε να κινηματογραφεί με το κινητό του τα ΜΑΤ να παρεμβαίνουν και να χτυπούν βίαια και τυχαία κρατούμενους στο κέντρο μετά από μια διαφωνία που ξέσπασε μεταξύ ορισμένων κρατούμενων και στις δύο πλευρές του φράχτη στο κέντρο κράτησης.
Κακές συνθήκες διαβίωσης και η απειλή ρατσιστικών επιθέσεων
Στη Λέσβο, οι νεοαφιχθέντες αιτούντες άσυλο και οι μετανάστες, είτε συλλαμβάνονται, είτε μένουν στην πόλη χωρίς στήριξη από τις αρχές, και αναγκάζονται να κοιμούνται σε δημόσια πάρκα. Έχουν μείνει άποροι και τους παρέχονται μόνο τα στοιχειώδη από εθελοντές στο νησί.
Η Διεθνής Αμνηστία έχει επίσης πάρει συνέντευξη από σύρους υπηκόους στην Αθήνα, συμπεριλαμβανομένων οικογενειών που εγκαταλείπουν τις συγκρούσεις, οι οποίοι μίλησαν για το φόβο τους για τις ρατσιστικές επιθέσεις ή την εμπειρία τους από τέτοιες επιθέσεις. Πολλές από αυτές τις οικογένειες ζουν σε πολύ κακές συνθήκες στην Αθήνα.
Συστάσεις
Η Διεθνής Αμνηστία επαναλαμβάνει την έκκλησή της προς τις ελληνικές αρχές να εφαρμόσουν γρήγορα τις καθυστερημένες μεταρρυθμίσεις του συστήματος παροχής ασύλου (συμπεριλαμβανομένης της λειτουργίας της Υπηρεσίας Ασύλου), και να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη πρόσβαση στις διαδικασίες καθορισμού ασύλου, ιδιαίτερα στην Αστυνομική Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής.
Οι συνθήκες διαβίωσης των αιτούντων άσυλο πρέπει να βελτιωθούν
Επιπλέον, η Διεθνής Αμνηστία καλεί τις ελληνικές αρχές να απελευθερώσουν αμέσως όλους τους αιτούντες άσυλο, εκτός εάν, έπειτα από λεπτομερή και εξατομικευμένη εκτίμηση, η κράτηση τους κρίνεται αναγκαία υπό τις συγκεκριμένες περιστάσεις και ανάλογη προς τον επιδιωκόμενο στόχο. Η οργάνωση καλεί επίσης τις ελληνικές αρχές να βελτιώσουν επειγόντως τις συνθήκες κράτησης στις διάφορες εγκαταστάσεις μεταναστών.
Η οργάνωση καλεί επίσης τις ελληνικές αρχές να διεξαγάγουν άμεση, αμερόληπτη και αποτελεσματική διερεύνηση όλων των καταγγελιών για κακομεταχείριση προσφύγων και των αιτούντων άσυλο και των παράνομων μεταναστών από τα όργανα επιβολής του νόμου.
