Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι τελείως διαφορετικά πολιτικά ρεύματα τα μεν από τα δε. Είναι χάος μεταξύ τους.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν έχουν καμία σχέση ο άνθρωπος μας λέει μεταξύ τους. Δεν έχουν καμία ιδεολογική συγγένεια με την ένοπλη βία είπε ο άνθρωπος.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Όπως είπατε 2-3 μήνες είσαστε, ουδεμία φορά ρώτησα κανένα. δεν θέλω να κάνω εγώ παρεμβάσεις, θα κάνω όμως τη δουλειά μου εδώ γιατί σας είπα γιατί θα την κάνω. Γιατί θέλω να κάνω σωστά το καθήκον μου κι εσείς θα αποφασίσετε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι σίγουρο ότι θα το κάνετε σωστά.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αλλά να μην ξεχάσω κάτι και δεν σας το είχα πει και να πω αν τους έλεγα στους δικαστές εδώ δεν θα έκαναν αυτό. Θα θυμηθώ λοιπόν τώρα όσα μπορώ να θυμηθώ. Πάμε τώρα παρακάτω.
Κάπου όταν ανοίξαμε τη δημοκρατία πολύ και στους δικονομικούς θεσμούς, βάλαμε και έναν περιορισμό στο σύστημα που ο δικαστής έχει τη βασική ελευθερία πέρα από την ποινική αιτιολογία ότι και να σκεφτεί και να πει την πεποίθηση του πρέπει να το αιτιολογήσει, βάλαμε και έναν περιορισμό για πάρα πολλούς λόγους ότι δεν μπορεί να κηρύξει ένοχο έναν με μόνο την ομολογία του κατηγορουμένου.
Σας λέω ότι ως και τώρα που δικάζουμε, εγώ δεν έχω βρει άλλο στοιχείο σ’ αυτή τη δικογραφία. Όποιος έχει άλλο στοιχείο να μας το πει μπας και έκανα λάθος, δεν τα έχω διαβασμένα. Κανένα άλλο δεδομένο. Κανείς δεν ήρθε να πει «ξέρεις τον είδα εκεί, δεν τον είδα›, το ένα, το άλλο› πέραν αυτού του ανακληθέντος στοιχείου.
Σας λέω λοιπόν ως κοινωνιολόγο και με τον περιορισμό αυτόν που είπαμε ότι δεν φτάνει αυτό αν δεν έχω κάτι άλλο, ποια είναι η εντύπωση σας τώρα; Ότι μπορούμε να πούμε με μόνο αυτή την προσέγγιση ότι είναι συμμέτοχος και κατέχει τα όπλα και κάνει και δείχνει ένα πρόσωπο με αυτά τα δεδομένα τα άλλα τα εξωτερικά που δείχνει ή θα τα συγκρίνουμε όπως συγκρίνουμε πάντοτε τα μεν και τα δε και θα καταλήξουμε; Τι λέτε εσείς; Δεν λέω ως δικαστής, το δικαστικό μοντέλο είναι πιο αυστηρό. Αυστηρότερο στην προσέγγιση.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Ως ενεργός πολίτης παρακολουθώντας μια διαδικασία θέλω να βρω εκείνα τα στοιχεία πάντοτε τα οποία θα μου αποδεικνύουν λογικά ότι η απόφαση η οποία βγαίνει στηρίζεται κάπου. Τα στοιχεία τα οποία γνωρίζω ότι υπάρχουν και από ότι λέτε, δεν οδηγούν σε κανένα συμπέρασμα, εκτός μόνο αν αποδειχτεί ότι είναι μια σχιζοφρενική κατάσταση, η οποία αλλάζει ξαφνικά στις 2-4 το πρωί. Αλλά από τα στοιχεία δε μπορεί να βγει.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ:Θα σας ρωτήσω και κάτι άλλο που μου έκανε εμένα εντύπωση όταν είπα «σε αναλαμβάνω Σερίφη, άντε θα πάω›. Εδώ λέμε για την ενοχή δεν μας φτάνει, αλλά αυτό που δεν μας φτάνει για την ενοχή μας φτάνει για να σε προφυλακίσω και να σε πάω στο κατηγορητήριο. Τις λογικές αυτές σκέψεις του Αριστοτέλη μπορείτε να μου πείτε πού βρίσκει το έρεισμά του και σε όλες τις λογικές σκέψεις της φιλοσοφίας και της κοινωνιολογίας, ότι εάν είμαι βέβαιος από τα στοιχεία που έχω ότι δε μπορώ να κάνω χρήση λόγω του περιορισμού που έχω, δεν σε καταδικάζω γιατί δεν έχω άλλο τίποτα από ομολογία συγκατηγορουμένου, γιατί σε παραπέμπω όταν έχει τελειώσει η ανάκριση;
¶ντε να πω να σε κρατήσω να το ελέγξω μήπως και βρω. Γιατί σε παραπέμπω στη δίκη; Αυτό στη λογική της επιστήμης της φιλοσοφίας μήπως έχει κανένα έρεισμα; Εντάξει, συνομολογία βρήκαμε, είπαμε ότι έτσι το κάναμε. Αλλά επειδή ο αξιότιμος κ. Πρόεδρος λέει πολλά με τη φιλοσοφία, για να δω κι εγώ πού το λέει η φιλοσοφία ότι αυτή την αντίφαση την επιλύουμε με την παραπομπή του κατηγορουμένουη προσώπου, ενώ είμαστε βέβαιοι ότι δε μπορούμε να τον καταδικάσουμε γιατί δεν έχουμε παρά μόνο ομολογία συγκατηγορουμένου.
Αν έχουμε αυτόν τον περιορισμό τον έχουμε, μπορούσε ο αντιτρομοκρατικός νόμος να τον καταργήσει, δεν τον κατάργησε, τί να κάνουμε; Να πει ότι σε αυτά τα αδικήματα θα πάρουμε μόνο την ομολογία και εντάξει, θα κάνουμε την καταστολή όπως πρέπει. Πού βρίσκετε εσείς ερείσματα ότι με αυτό το μοντέλο δεν υπάρχει αντίφαση η οποία δεν επιλύεται ούτε στα ατομικά ούτε στα φιλοσοφικά ή αν επιλύεται πείτε μου.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Έχω την αίσθηση ότι για να δει κανείς πώς λειτουργούν κάποιοι μηχανισμοί κάποια στιγμή πρέπει να βρεθεί και στη στιγμή εκείνη και στην πίεση που υπάρχει γύρω απ’ αυτή τη στιγμή. Το μόνο που λογικά μπορεί να οδηγήσει στην παραπομπή του Γιάννη Σερίφη με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν, είναι το όλο κλίμα της τρομολαγνείας της εποχής, η πίεση που ασκούσαν τα ΜΜΕ, ο τρόπος που προβάλλονταν από πριν ποιοι είναι ένοχοι, ποιοι δεν είναι, τί είναι, όλο αυτό το κλίμα που ζήσαμε από το καλοκαίρι μέχρι και το χειμώνα, το οποίο οδηγούσε σε μία όχι ήρεμη και ψύχραιμη αντιμετώπιση.
Από άποψη επί της ουσίας πραγμάτων, αυτό ακριβώς ήταν και το στοιχείο το οποίο με έκανε να πάω στον κ. Ζερβομπεάκο για να δηλώσω ότι ούτε ύποπτος φυγής είναι ούτε χρειάζεται να είναι προφυλακισμένος ένας άνθρωπος όπου επί τρεισήμισι μήνες βομβαρδιζόταν καθημερινά η αυλή ταου σπιτιού του, η μπαλκονόπορτά του, ο ίδιος ανοίγοντας, κλείνοντας, η γυναίκα του, το παιδί του, δηλαδή ήταν μια κατάσταση τέτοιου είδους. Από κει και πέρα τη λογική του ανακριτή και του Εισαγγελέα που οδήγησαν στην παραπομπή δε μπορώ να την κρίνω εγώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αναφερθήκατε στη λογική του Αριστοτέλη και λέτε ότι η λογική είναι δίσημη του Αριστοτέλη, έτσι δυστυχώς την έχουν κατηγορήσει. Δεν είναι δίσημη, ο άνθρωπος είναι άνθρωπος και δεν είναι ουχί άνθρωπος. Δεν είναι ή το ένα ή το άλλο πάντοτε. Ο Αριστοτέλης στα «Τοπικά›, σε πολλά σημεία αναφέρει και τη λεγόμενη fuzzy logic τη σημερινή, την ασαφή λογική. Δηλαδή μπορεί κάτι να είναι ή ζεστό ή κρύο, αλλά μπορεί να είναι και ενδιάμεσο. Μπορεί να είναι ή μικρό ή μεγάλο, αλλά να είναι και ενδιάμεσο.
Ο ανακριτής αν θέλει να απαγγείλει κατηγορία θα απαγγείλει θέλει δε θέλει, εκτός αν δει ότι δεν υπάρχει τίποτα, θα κόψει τυπική κλήση, αλλά για το συμβούλιο, για την παραπομπή αρκεί τί;
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αρκεί η ασαφής λογική.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όχι η ασαφής λογική, αρκεί κάτι άλλο, διαφορετικό, δηλαδή αρκεί ήσσων βαθμός πεποίθησης. Εδώ θέλουμε πλήρη πεποίθηση για να καταδικάσουμε κάποιον, δεν είναι το ίδιο.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Επιχείρησα να μη μπω στον Αριστοτέλη γιατί πάλι θα άνοιγε πολύ η συζήτηση. Υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα στον τρόπο ερμηνείας των πολιτικών του Αριστοτέλη. Θα έλεγα ότι αυτό που είπατε είναι πολύ σωστό κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αυτά τα έχω μελετήσει πολύ νέος, τώρα ασχολούμαι με τίποτα πιο καινούργιο.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Αυτά λοιπόν έχω εγώ τα δεδομένα για τον Σερίφη. Εάν αυτό το φαινόμενο της δραστηριότητας της Οργάνωσης 17Ν έχει πολιτικό υπόστρωμα, μπορούσατε κοινωνιολογικώς να το κατατάξετε στη γκάμα πολιτικών φαινομένων τα οποία περιλαμβάνουν και ποινικές αξιόλογες πράξεις, αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα ή θα λέγαμε ότι αυτό κοινωνιολογικών είναι εκτός του πολιτικού φαινομένου, όπως έχει τώρα η ιστορικότητά του όλη, τί είπαν οι μεν, τί είπαν οι δε, τί έγινε, πώς εξελίχθηκε κτλ. Είναι εκτός του κύκλου που κοινωνιολογικά μπορούμε να κατατάξουμε στα κοινωνιολογικά φαινόμενα ή εντός;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Εάν στη νομική επιστήμη υπάρχουν τρεις θεωρίες περί του τί είναι πολιτικό έγκλημα κτλ. .....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Η νομική είναι άλλο, αφήστε την απέξω. Παίρνω το 45άρι και σκοτώνω για το καλό της κοινωνίας. Είναι πολιτικό έγκλημα; Αυτό σας λέει.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, είναι απλούστευση αυτό....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μα γι αυτό κατηγορούνται εδώ πέρα. Αν δεν είχαμε τα 45άρια θα ασχολούμεθα; Εγώ ούτε θα ερχόμουν από δω να περάσω να σας δω. Οι πράξεις για τις οποίες παραπέμπονται είναι ανθρωποκτονία, ληστείες κτλ. Τώρα τα κίνητρα είναι άλλο θέμα είπαμε.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Σαφέστατα εντάσσεται στα πολιτικά φαινόμενα και έχει και πολιτικές επιπτώσεις και έχει και πολιτικές συνδηλώσεις σαφέστατα, από άποψη πολιτικής ανάλυσης το φαινόμενο της τρομοκρατίας, το φαινόμενο της ατομικής βίας είναι μία από τις πολιτικές εκδηλώσεις.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Όταν ληστεύουν μια Τράπεζα είναι πολιτικό έγκλημα; Κι όταν σκοτώνουν και τον αστυφύλακα;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι μια άλλη συζήτηση αυτό, πώς το αντιλαμβάνεται εκείνος, παραμένει έγκλημα, δεν είναι θέμα εγκλήματος.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Ο κατηγορούμενος έχει διατυπώσει στην απολογία του ίσως μια περιεκτική και σε μια δήλωση την πιο περιεκτική και σαφή άποψη γι αυτό το φαινόμενο, στην απολογία του που την έχει γραμμένη εκεί. Ο Σερίφης έχει σαφή άποψη γι αυτό το θέμα. Εμένα με νοιάζει ότι στα φαινόμενα δεν μπορούμε να κάνουμε πλήρη απλούστευση, μπορεί να κάνουμε απαξία του φαινομένου αυτού καθαυτού, δικαιούται ο καθένας να κάνει αυτή την πολιτική κριτική και τη συναισθηματική κριτική και την κοινωνική κριτική, μπορεί να τυποποιεί εγκληματική δραστηριότητα, αλλά μια συζήτηση μεγάλη ήταν αν είναι στην τάξη των πολιτικών δραστηριοτήτων οι οποίες έχουν ένα επίπεδο ή δεν είναι. Είναι απολιτικοποιημένη πράξη.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Οι πράξεις είναι πολιτικές, είναι σαφέστατο. Το θέμα της αξίας ή της απαξίας είναι ένα δεύτερο στοιχείο. Όταν μελετάμε τα πολιτικά φαινόμενα με την έννοια ότι εγώ απαξιώ τον φασισμό δεν μπορώ ως επιστήμονας να μη μελετήσω το φαινόμενο του φασισμού. Είναι άλλο πράγμα το ένα, άλλο το άλλο. Ότι αυτού του είδους τα φαινόμενα είναι τμήμα της ύλης που μελετάμε την πολιτική επιστήμη, σαφέστατα είναι μέσα στο πολιτικό σύστημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή η θανάτωση των Εβραίων από τους Χιτλερικούς ήταν κι εκείνο πολιτικό έγκλημα διότι ήταν μέσα στα πλαίσια ενός πολιτικού συστήματος.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Έχει και πολιτικές διαστάσεις.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είναι πολιτικό έγκλημα; Αυτό σας ρωτάμε.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Εκείνο είναι οργανωμένο από μία ολόκληρη πολιτική αντίληψη η οποία δημιουργεί το αποτέλεσμα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν είναι έγκλημα όμως;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι άλλο πράγματα το πώς μελετάμε τις πράξεις της συνολικής πραγματικότητας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όταν τους δίκασε η Νυρεμβέργη, τους δίκασε για τις ανθρωποκτονίες, δεν τους δίκασε για τίποτε άλλο. Κι εμείς σήμερα που δικάζουμε εδώ ορισμένους ανθρώπους δεν τους δικάζουμε για τα κίνητρά τους, τους δικάζουμε για τις πράξεις. Τα κίνητρα μπορεί να τα επικαλεστούν μέσα στα πλαίσια του ότι πήγαιναν για το καλό της κοινωνίας. Στο αν αυτό μπορούμε να το δικαιολογήσουμε μου είπατε όχι.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι τελείως άλλης φάσεως οι νικητές ενός πολέμου που δικάζουν και τους άλλος.
Σ. ΦΥΤΡΑΚΗΣ: Είναι σαφές ότι στην ποινική επιστήμη, οι τελευταίες πάσες είναι η απολιτικοποίηση του πολιτικού εγκλήματος όπως το είχαμε τυποποιήσει παλαιότερα. Δηλαδή προσβολές βίαιες κατά του δημοκρατικού συστήματος που τείνουν στην ανατροπή του για πολιτικούς λόγους ανεξαρτήτως της χρήσης των μέσων και που υποκειμενικά ο δράστης επιλέγει αυτή την εσφαλμένη κατά την μειοψηφούσα και κρατούσα άποψη συμπεριφορά για να επιβάλλει την άποψή του ή να τροποποιήσει το σύστημα.
Αυτή την προσβολή, αυτή τη θέση, εμείς την αποπολιτικοποιούμε διεθνώς τώρα λέγοντας ότι αν περιλαμβάνει βίαια μέσα σημαντικά, τότε χάνει τον πολιτικό της χαρακτήρα και πάει στο έγκλημα το απλό. Έχει επίπτωση αυτό στην αλλαγή της συνθέσεως των Δικαστηρίων και στο ζήτημα της αμνηστίας, ενδεχομένως και στα ελαφρυντικά από άλλη σκοπιά. Αυτή είναι η μεγάλη συζήτηση που γίνεται, αλλά αυτό περιλαμβάνει η σύγκριση των αγαθών, μια αντίφαση με τη διεθνή πραγματικότητα και αυτό θέλω να σας πω πώς το βλέπω.
Όταν ένα κράτος χωρίς νομιμοποίηση χρησιμοποιεί τα πιο βίαια μέσα για να επιτύχει αυτό που θεωρεί αυτό ότι είναι το καλύτερο γι αυτό και το σωστότερο και το ηθικότερο, τα πιο βίαια μέσα, έχουμε το φαινόμενο που περιχαρακώνετε εσείς την κρατική λεγόμενη τρομοκρατία, αν είναι σωστός ο όρος αυτός. Τότε το φαινόμενο αυτό είναι πολύ δύσκολο στον κυρίαρχο μηχανισμό που έχει την εξουσία να πας να το ελέγξεις. Αυτό δημιουργεί μια αντίφαση για τον περιορισμό που κάνουμε στη στενή αποπολιτικοποίηση του πολιτικού αδικήματος.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εγώ είμαι ανοιχτός σε όλες τις συζητήσεις και το ξέρετε. Ελάτε κ. Κωτέα.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να κάνω μια δήλωση προς τον κ. Εισαγγελέα και παράκληση ταυτόχρονα προς τον εκ των κ.κ. Εισαγγελέων, τον κ. Μαρκή. Έχετε την καλοσύνη, παρά το γεγονός ότι δεν διώκεται ο κ. Σερίφης, για οποιοδήποτε αδίκημα και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι έχει παραγραφεί ή όχι η δολοφονία Γουέλς και ανεξάρτητα από το γεγονός ότι δεν διώκεται, υπάρχει μια κατάθεση την οποία θα ήθελα ο κ. Εισαγγελέας αν μπορεί, εγώ δεν τη βρήκα, ξέρω το περιεχόμενό της, δεν την έχω όμως, της χήρας Γουέλς.
Στην πρώτη της κατάθεση περιγράφει επακριβώς τα χαρακτηριστικά, τα σωματικά χαρακτηριστικά εκείνων που φέρονται ότι μετείχαν στην εκτέλεση και βεβαίως και το πρώτο θέμα που θα διαπιστώσετε και γι αυτό το θέτω, είναι ότι δεν υπάρχει καμία περιγραφή που να ταιριάζει προς τον Γιάννη Σερίφη. Ένα θέμα είναι αυτό.
Το δεύτερο θέμα: Επειδή ο Γιάννης Σερίφης κατά τον χρόνο ’74-’77 μετακινείτο συχνά στη Γερμανία, θα ήταν το ίδιο ορθό και ευκταίο αν ζητούσατε, επειδή στη Γερμανία κρατούν αρχεία, στην Ελλάδα δεν κρατάμε, να μας δώσουν τις ημερομηνίες που ευρίσκετο εκεί και τότε θα πέφτατε σε άλλη έκπληξη, μεγαλύτερη. Ο νοών νοείτο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Αν μπορεί ο κ. Εισαγγελεύς να το κοιτάξει. Κάντε μια αίτηση και πολύ ευχαρίστως.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Εγώ σας λέω κ. Πρόεδρε ότι εκείνη την εποχή δεν κατηγορείται γι αυτό το αδίκημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πραγματικά μερικοί το αντιμετωπίζουν πολύ αρνητικά το Δικαστήριο και με το δίκιο τους ενδεχομένως, γιατί ο καθένας έχει τις καχυποψίες του, έχει υποστεί ταλαιπωρίες, έχει το ένα και το άλλο. Κι εγώ αν ήμουν κατηγορούμενος δε ξέρω τί θα έκανα. Δεν σημαίνει ότι αυτοί που το αντιμετωπίζουν αρνητικά έχουν τεκμήρια ενοχής. Εμείς πάντως είμαστε πολύ ανοιχτοί άνθρωποι και θέλουμε να τα ακούσουμε όλα.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: Περιμένω κ. Πρόεδρε την αίτηση.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Δεν κατηγορείται γι αυτό το αδίκημα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όχι, αλλά είναι τεκμήριο ότι «δεν ήμουν εγώ εκεί›.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Το τρίτο θέμα: Η υπόθεση που αφορούσε τον Γιάννη Σερίφη την περίοδο 1977-αρχές 1979 όπου ήταν προφυλακισμένος και κάποιοι από τα ΜΜΕ δήλωναν στην τηλεόραση ότι την περίοδο εκείνη διορίστηκε ο άνθρωπος στην AEG ως κρατικοδίαιτος και τεμπέλης –γι αυτά υπάρχουν άλλοι που θα λογοδοτήσουν. Ο χώρος που κατέλαβε στον Τύπο τότε ήταν διπλάσιος από το χώρο που κατέλαβε η δολοφονία του Λαμπράκη, έτσι για την ιστορία σας τα λέω αυτά.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κρίσιμα είναι, καλά κάνατε και τα είπατε.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Γιατί από το ΄76 περίπου λέτε, γνωρίζω τον κ. Σερίφη. Έχετε συμμετάσχει ποτέ σε πορείες, διαδηλώσεις, αγωνιστικές εκδηλώσεις με τον κ. Σερίφη μαζί;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Μάλιστα.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Ο κ. Σερίφης έχει συμμετάσχει σχεδόν σε όλες τις εκδηλώσεις τις αγωνιστικές που αφορούν την βελτίωση του μεροκάματου – για να τα λέω απλά – την βελτίωση των συνθηκών ζωής, την αντίδραση σε καταπιεστικούς μηχανισμούς κλπ;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Αυτό συγκροτεί αυτό που έλεγα δημόσια παρουσία του κ. Σερίφη όλα αυτά τα χρόνια.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Σε όλα αυτά τα χρόνια έχει συμμετάσχει σε καμιά βίαιη εκδήλωση εναντίον οιουδήποτε;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, θα ήταν και από αυτούς οι οποίοι θα προσπαθούσαν να σταματήσουν και να εμφανιζόντουσαν. Γιατί σε μία δυναμική διαδήλωση μπορεί να εμφανίζονται, είναι και από αυτούς θα προσπαθήσει να σταματήσει τέτοιου είδους πράξεις.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Την κάνω την ερώτηση και σας ρώτησα πώς βγάζετε το συμπέρασμα ότι δεν έγινε μια άλλη μεταλλαγή; Δεν θα είχε εκδηλώσει κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Προφανώς. Αν υπήρχε κάτι άλλο θα είχε φανεί.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κυκλοφόρησαν πολλά βιβλία για την 17Ν ενόψει αυτής της δίκης και μετά από την σύλληψη των όποιων μελών της. Διαβάσατε μήπως το βιβλίου του κ. Λαμπρόπουλου Βασίλη;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Σε αυτό το βιβλίο ο ίδιος ο κ. Βασίλης Λαμπρόπουλος διαπορεί και όσοι γνωρίζουμε ξέρουμε, ότι δεν είναι ανθρωπίνως δυνατόν να λέμε για τον κ. Σερίφη κάτι αφού καθημερινώς παρακολουθείτο. Το γνωρίζετε αυτό ότι παρακολουθείτο στο διάστημα αυτό;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το ανέφερα και πριν στο Δικαστήριο κ. συνήγορε.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Όχι για την επίδικη περίοδο της 17Ν.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, όχι. Ότι από το ΄77 μέχρι σήμερα είναι συνεχώς υπό παρακολούθηση και ως συνήθης ύποπτος κάθε τόσο εμφανίζεται.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Έχει εδώ αρκετές φορές και βεβαίως όταν θα έρθει η ώρα θα εξηγήσω κάποια πράγματα, γιατί ως μάρτυρα θέλω να σας εξετάσω και όχι να πω τις απόψεις μου, για την νομοσιολογία κλπ. Ερωτώ, θυμόσαστε τίποτε από την δίκη την παλαιά; Θυμόσαστε αν υπήρχε κάποιο μέλος στην Επιτροπή στήριξης του κ. Σερίφη τότε που λεγόταν Ντάνος Κρυστάλλης;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Νομίζω ότι ήταν.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Τί ιδιότητα είχε ως στέλεχος Κομματικό και σε ποιο Κόμμα; Να σας το θυμίσω;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το θυμάμαι. Είναι από τις τραγικές περιπτώσεις που τις θυμάται κανείς. Ο κ. Κρυστάλλης ήταν μέλος της νεολαίας – δεν είχε και μεγάλη νεολαία, 1-2 άτομα, δεν ξέρω πόσα ήταν – της Μεταπολιτευτικής Ελλάδος.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Γραμματέας ήταν.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Γραμματέας, ναι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τί νεολαία ήταν αυτή;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Η ΕΔΑ μετά την μεταπολίτευση που ήταν πια ένα φθίνον πολιτικό είχε ως Γραμματέα της νεολαίας τον κ. Ντάνο Κρυστάλλη.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Γνωρίζετε εάν μισθοδοτείτο από Μυστικές Υπηρεσίες και από πόσες εκείνη την εποχή ο κ. Ντάνος Κρυστάλλης;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Εκείνη την εποχή δεν .....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Μανιός Νικόλαος να πλησιάζει.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, να μου επιτρέψετε.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Το έμαθα αργότερα.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Το μάθατε αργότερα. Κι εμείς αργότερα το μάθαμε. Σε 12 ή 13 κρατικές υπηρεσίες έπαιρνε μισθούς. Τοποθετούσε βόμβες;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Βεβαίως. Το είχε πει και ο ίδιος.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Το είχε ομολογήσει. Πάμε στα ΜΜΕ. Μετά από την σύλληψη των φερομένων ως συμμετεχόντων στην επαναστατική Οργάνωση 17Ν μελών άρχισε ένας καταιγισμός από κάποια κανάλια τα οποία επίσης μετέφεραν ότι σε κάποιες εφημερίδες, να στρώνουν το «χαλί› για κάποιον «σαρδανάπαλο› που ταύτιζαν δήθεν με τον κ. Γιάννη Σερίφη;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι μόνο γινόταν αυτό και επιτείνετο με τις μέρες αλλά φτάσαμε να ανασκαλέψουμε και τη δίκη και το λέω γιατί προσωπικά βρέθηκα εμπλεκόμενος στο ότι ανασκαλέψανε τη δίκη του ΄77. κατατέθηκαν ως ύποπτοι οι όσοι εισέρχονταν στο Δικαστήριο τότε. Υπήρχε κατάλογος τον οποίο δημοσίευσε ο κ. Τράγκας των εισερχομένων στην αίθουσα του Δικαστηρίου εδώ όπου αναμιγνύονταν η Αμαλία Φλέμινγκ με τον Κρυστάλλη. Δηλαδή ετερόκλιτα πράγματα όπως μπορούσαν να εμφανιστούν σε μία δίκη.
Έγινε μία ολόκληρη και συστηματική προσπάθεια η οποία επί 2-3 μήνες φωτογράφιζε συνεχώς τον κ. Γιάννη Σερίφη. Τα δε κανάλια επειδή ακριβώς ήξεραν ποιον αναφέρουν ως «σαρδανάπαλο› ήταν έξω από το σπίτι του.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Είχε ανακοινωθεί από καμία επίσημη κρατική αρχή, είτε από τον κ. Ανακριτή, είτε από την Αντιτρομοκρατική το όνομα Σερίφης σε καμία φάση;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Νομίζω όχι.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Όχι και βεβαιότατα όχι.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Νομίζω όχι.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Πώς τότε τα κανάλια γνώρισαν -τα όποια κανάλια- και διοχέτευσαν αυτές τις πληροφορίες εάν δεν υπάρχουν οι μηχανισμοί; Γιατί εδώ λένε ότι εμείς κάνουμε συνεχώς σκέψεις για συνωμοσίες και τέτοια. Ποιος τα έδινε;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι σαφές ότι το καλοκαίρι έχει μία διαρροή και προανακριτικού υλικού πριν φτάσουν οι δικηγόροι.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Αφήστε το αυτό που είναι εξευτελιστικό. Αφήστε το αυτό και αφήστε τους υπαινιγμούς που έλεγαν ότι οι δικηγόροι τα έδιναν.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Είναι σαφές ότι υπήρξαν συνδέσεις δημοσιογράφων με την Αντιτρομοκρατική και πληροφορίες οι οποίες έφτασαν σε σημείο σε μία φάση ο ίδιος ο Υπουργός Δημόσιας Τάξης, ο κ. Χρυσοχοίδης να αναγκαστεί σε συζήτηση στην τηλεόραση να υπερασπιστεί το δικαίωμά μου να είμαι σήμερα μάρτυρας. Διότι εγκαλούντο και αυτοί που θα πάνε ως μάρτυρες ως ιδεολογικό κουκούλι -αυτή ήταν η έκφραση- προέκταση του περιστρόφου. Υπήρχε μία ολόκληρη ιστορία. Και αναγκάστηκε ο ίδιος ο κ. Χρυσοχοίδης να υπερασπιστεί το αυτονόητο το ότι ο μάρτυρας είναι για να συνεισφέρει στην αποδεικτική διαδικασία. Αλλά σκεφτείτε αυτό γινόταν σε συζήτηση με τρεις επωνύμους δημοσιογράφους και από τους μεγαλόσχημους. Υπήρχε ένα τέτοιο κλίμα συνεχώς.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Αυτό το κλίμα είναι άμοιρο πιστεύετε της προετοιμασίας σύλληψης Σερίφη;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Όχι, θεωρώ ότι η απόρροια του κλίματος είναι και η σύλληψη και η προφυλάκιση. Το είπα και πριν. Αν το δούμε λογικά που με ρώτησε ο κ. Φυτράκης, μόνο αν το εντάξετε σε αυτό το κλίμα θα δούμε το γιατί προφυλακίστηκε και βρίσκεται σήμερα κατηγορούμενος.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Έχει παραπεμφθεί ως κατηγορούμενος, να σας υπενθυμίσω, το είπε και ο φίλος μου ο Σπύρος, έχει παραπεμφθεί ο κ. Σερίφης ως κατηγορούμενος διότι λέει....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και απηλλάγη.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Από το ΄75 έως και τον Ιούνιο του 2002 μετείχε στην 17Ν. Περιττό να σας πω πώς ειπώθηκε και από το Δικαστήριο ότι στοιχείο εις βάρος του δεν υπάρχει κανένα και αυτό επειδή σας ρώτησαν κατ’ επανάληψη ελήφθη με αφορμή μια κατάθεση του κ. Παύλου Σερίφη ο οποίος σήμερα ακούσατε τί είπε. Σας ερωτώ, έχετε ακούσει ότι μία κατάθεση είναι ή αληθινή....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας υπενθυμίζουμε ότι είναι και του Σάββα και του Χριστόδουλου και του Παύλου.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, είναι τρεις διαφορετικές καταθέσεις.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα τα δούμε στο τέλος. Ο μάρτυρας έχει ερωτηθεί κατ’ επανάληψη και έχει ταλαιπωρηθεί.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Να μου επιτρέψετε κ. Πρόεδρε ένα λεπτάκι.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ένα λεπτάκι.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Μιλάτε για 3 διαφορετικές καταθέσεις με τριών ειδών περιεχόμενο διαφορετικό και από τους τρεις. Εγώ ρωτάω για τον Παύλο και όχι για τους άλλους. Γιατί κανένας από τους άλλους δεν λέει ότι συμμετείχε. Ο Χριστόδουλος λέει ότι «πληροφορήθηκα πρόσφατα από τον αδελφό μου› πρόσφατα κατά τον χρόνο της κατάθεσής του. Για να μην γίνονται συγχύσεις.
Μια κατάθεση που δίνεται από οιονδήποτε και όταν περιέχει όποιο περιεχόμενο περιέχει σας ερωτώ ως άνθρωπο, ως μάρτυρα, ως καθηγητή μπορεί να είναι κατά το ήμισυ αληθινή και κατά το ήμισυ ψευδής και να εκλαμβάνεται το μεν ψευδές περιεχόμενο ως μη υπάρχον. Το δε κατά την κρίση του αληθινό περιεχόμενο ως υπάρχον. Αυτό πώς το αξιολογείτε για να το δούμε στην πράξη;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν είναι δυνατόν. Ένας συρμός ολόκληρος φτιάχνεται με μία λογική σειρά. Δεν είναι δυνατόν να κόβουμε και να παίρνουμε το μισό και να αφήνουμε το άλλο μισό. Παίρνουμε ένα ολόκληρο κείμενο.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πάλι ξεφύγαμε. Δηλαδή θέλετε να πείτε ότι ένας μάρτυρας σε μια κατάθεση δεν μπορεί να πει ορισμένα πράγματα αλήθειες και ορισμένα να πει ψέματα.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Προφανώς ναι.
(Διαλογικές συζητήσεις)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δηλαδή για το ίδιο πρόσωπο η κατάθεση..
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Κύριε Πρόεδρε, πώς να μιλάμε για συνωμοσία όταν ο ίδιος αυτός ως αποτέλεσμα της συνωμοσίας λέει «ξέρετε όμως, από το ΄79 και πέρα δεν είχε καμία σχέση›.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ¶ρα λοιπόν δικάζεται αυτός αν το δεχθούμε αυτό όλο ως αλήθεια; Τί θα πούμε;
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, αυτό ήθελα να πω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Θα πούμε ότι αποχώρησε και επομένως αυτό παραγράφηκε. Τί άλλο θα πεις;
(Διαλογικές συζητήσεις)
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, εμείς ακριβώς μια και το θέσατε το θέμα ....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Το θέμα τίθεται εκ των πραγμάτων. Δεν το θέτω εγώ.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Εκ των πραγμάτων.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εκ των πραγμάτων τίθενται τα θέματα.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Εμείς γι αυτό κάνουμε την ερώτηση, επειδή θεωρούμε ότι είναι πάγια στο σημείο αυτό και η νομολογία του Αρείου Πάγου ότι είτε μπαίνει στο σύνολό της ή όχι και επειδή αυτά ειπώθηκαν σε χρόνο προγενέστερο, κατά τον χρόνο που εφέρετο......
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Είπαμε, όλα είναι ανοιχτά. Θα τα δούμε στο τέλος αυτά, στην αξιολόγηση.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Να μην τα επισημάνουμε κ. Πρόεδρε;
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Βεβαίως να τα πει. Ο μάρτυρας τα είπα και έγινε κατανοητό. Φυσικά το είπε και γι αυτό δεν το είχα καταλάβει και παρενέβην. Δεν κατάλαβα τί λέτε. Τώρα που το κατάλαβα συμφωνώ μαζί σας ότι έπρεπε να λεχθεί αυτό.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Δεν άκουσα τί είπε πάλι ο κ. Εισαγγελέας για την συνωμοσία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πάμε πολύ τελευταία. Αν ήταν συνωμοσία λέει ο κ. Εισαγγελεύς δεν ήταν δυνατόν ......
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Λέτε δηλαδή ότι δεν είναι δυνατόν να πάρεις μία κατάθεση που λέει κάτι ενοχοποιητικό και κάτι απαλλακτικό και να ξεχωρίσεις και να πεις «δέχομαι ως αληθές το καταδικαστικό, απορρίπτω ως ψευδές›. Πάνω σε αυτή την βάση λοιπόν προέκτεινα την σκέψη σας και την ένωσα με την δική μου.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Συνωμοσίας.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Γιατί αυτοί που έκαναν την συνωμοσία να δώσουν αυτή την μορφή σε αυτή την κατάθεση;
..........: (Εκτός μικροφώνου)
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Δεν κρίνουμε εμείς το Συμβούλιο. Εμείς θα βγάλουμε απόφαση. Θα καταργηθούμε εμείς επειδή τα είπε το Συμβούλιο έτσι; Αλίμονο!
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Όχι κ. Πρόεδρε. Να μου επιτρέψει ο κ. Εισαγγελέας να ρωτήσω. Εγώ θέλω να τα βγάζω από τον κ. μάρτυρα και πιστεύω θα απαντήσει έτσι στον κ. Εισαγγελέα αλλιώς θα απαντήσω εγώ και θα μου το επιτρέψει. Κύριε μάρτυρα, όταν γίνεται οποιαδήποτε διεργασία στα υπόγεια των μυστικών ντόπιων ή ξένων Μυστικών Υπηρεσιών λαμβάνει γνώση ο πολίτης ή ακόμα ο Δικαστής, ο Εισαγγελέας; Τον ενημερώνουν;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Προφανώς όχι κ. συνήγορε.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Προφανώς όχι. Πώς λοιπόν ξέρετε, γνωρίζετε κ. Εισαγγελέα ότι δεν υπάρχει αυτή η συνωμοσία;
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Με την λογική μου.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Όχι κ. Εισαγγελέα. Οι Μυστικές Υπηρεσίες δεν λειτουργούν με την λογική σας.
Β. ΜΑΡΚΗΣ: Εγώ υποβάλλω την ερώτηση με την λογική μου και την λογική του μάρτυρος. Είναι ένας άνθρωπος ο οποίος έχει αντίληψη.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Όπως κι εσείς γνωρίζετε ότι υπάρχει συνωμοσία και το υποστηρίζετε, λέει ο κ. Εισαγγελέας δεν υπάρχει συνωμοσία. Τί να κάνουμε τώρα;
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, εγώ λέω το εξής και ανέφερα .....
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Κοιτάξτε, θεωρίες συνωμοσίας λέμε ακόμα και για τους δίδυμους πύργους. Αλλά εδώ είναι Δικαστήριο πλήρους απόδειξης. Δεν παίζουμε με λόγια και με συνωμοσίες. Πού να στηριχθούμε τώρα; Εμείς θέλουμε το 100% εδώ, όχι το 99% που λέγαμε στην αναγνώριση που φώναζε ο κ. Χρυσικόπουλος. Εδώ θέλουμε το 100%. Ή πειστήκατε ή δεν πειστήκατε.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Χαίρομαι που το ακούω κ. Πρόεδρε και το πιστεύω ότι έτσι θα γίνει.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Γιατί μπορεί να γίνει και αλλιώς;
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Περιμένω και το αποτέλεσμα για να το ξαναπιστέψω. Τώρα μην μου λέτε αν μπορεί να γίνει αλλιώς. Όλοι παροικούμε την Ιερουσαλήμ το όχι έχει γίνει κατά καιρούς. Μην μου λέτε πράγματα. Δεν θέλω να θέσω στο Δικαστήριο καταστάσεις άλλες που δεν έχουν σχέση με εδώ. Απευθύνομαι στο Δικαστήριό σας.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Και του 1977 που είπατε πάλι ήταν απαλλακτική η απόφαση.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Κύριε Πρόεδρε, απευθύνομαι στο Δικαστήριό σας γιατί πιστεύω ότι αυτά που δημόσια λέτε και εσωτερικά κατά την διάσκεψη θα εφαρμοστούν. Αλλά δεν θέλω να μιλάμε, να πιστεύουμε κάποια γεγονότα.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Προσημείωση. Ελάτε να τελειώνουμε με τον άνθρωπο.
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Όχι κ. Πρόεδρε δεν είπα αυτό. Είπα ότι όσα λέγονται στην διάσκεψη και τα ακούμε ισχύουν και κατά την διάσκεψη που δεν θα ακούμε. Δεν είπα τίποτε άλλο, ούτε ζήτησα να μου πείτε από τώρα τί θα κάνετε. Γιατί άμα μου το πείτε και είναι καλό, έχω φύγει και έχω πάει στις δουλειές μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Μα έχουμε δικαίωμα να πούμε;
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Όχι κ. Πρόεδρε.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Εμείς απ’ ότι βλέπετε είμαστε τελείως απαθείς. Αυτή την ώρα εκτυλίσσονται οι αποδείξεις μπροστά μας. Είναι δυνατόν να ξέρουμε εμείς τί θα κάνουμε;
Φ. ΚΩΤΕΑΣ: Το ξέρω κ. Πρόεδρε και το εύχομαι και το πιστεύω. Να λέει ένας άνθρωπος τη λέξη «πιστεύω› όταν έχει δυσπιστία σε όλα καταλαβαίνετε ότι είναι σοβαρό.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ο κ. Παπαδάκης έχει το λόγο. Ένα λεπτό. Θέλει να φύγει ο άνθρωπος, μας παρακαλεί ο ίδιος.
ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, έχω κι εγώ ερώτηση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Τον καημένο. Φτάνει να λέω για τον καθηγητή τον καημένο. Θα μου πεις αφού πάει στις διαδηλώσεις και στέκεται τόσες ώρες όρθιος ας κάτσει κι εδώ πέρα.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Μετά το διάλειμμα δεν θα ρωτήσω ένα λεπτό. Θα ρωτήσω περίπου όσο και ο συμπαθής κ. Ευαγγελάτος διότι ετέθησαν ευρύτερα ζητήματα από την εξέταση του μάρτυρα από εσάς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πέντε λεπτά διάλειμμα. Το ζητάει ο κ. Εισαγγελεύς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που έχει διακοπεί. Ελάτε κ. μάρτυς. Ο κ. Παπαδάκης έχει το λόγο για υποβολή ερωτήσεων. Θέλετε κα Σταμούλη εσείς;
Κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Μια ερώτηση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Ελάτε. Μια ερώτηση.
Κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Κύριε μάρτυς, είπε ο κ. Πρόεδρος ότι πρέπει να πειστεί 100%, να σχηματίσει δηλαδή πλήρη πεποίθηση για να κρίνει κάποιον ή κάποιους από τους κατηγορούμενους ενόχους κι αυτό όπως βλέπετε χρειάζεται μια πολύμηνη διαδικασία για να οδηγηθούν στην πλήρη ή όχι πεποίθηση.
Πιστεύετε ότι στον κ. Παύλο Σερίφη αρκούσαν μόνο λίγες ώρες για να αποκτήσει αυτή την πλήρη πεποίθηση ότι θα τύχει των ευεργετικών διατάξεων του νόμου και να αποδεχτεί ό,τι του πρότειναν;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν ήμουν στην θέση του Παύλου Σερίφη εκείνη τη στιγμή, δεν μπορώ να κρίνω κάτω από ποιες πιέσεις και κάτω από ποιο ψυχολογικό βάρος οδηγήθηκε στην μία ή στην άλλη πράξη.
Κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Αυτές οι ευεργετικές διατάξεις όμως θεωρείτε ότι μπορούν να οδηγήσουν σε πλήρη πεποίθηση ευεργετικής μεταχειρίσεως;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Εκείνο που μπορώ να πω μόνο είναι ότι επικαλείται από ότι είπαμε τις ευεργετικές διατάξεις του νόμου σε εκείνη την κατάθεση.
Κ. ΣΤΑΜΟΥΛΗ: Ευχαριστώ.
Ν. ΡΗΓΟΣ: Παρακαλώ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Έχετε το λόγο κ. Παπαδάκη.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Είπατε προηγουμένως σε κάποια απάντηση σας και θέλω να μείνω σε αυτό, διότι θεωρώ ότι ενδιαφέρει πάρα πολύ το Δικαστήριο και θέλω την άποψη σας και ως πολίτη και ως πολιτικού επιστήμονα, είπατε παρεμπιπτόντως για ένα κλίμα τρομοϋστερίας την περίοδο σύλληψης του Σερίφη.
Μπορείτε αυτό το κλίμα να το περιγράψετε στο Δικαστήριο πως το ζήσατε και πως το κρίνετε;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Νομίζω ότι το έχω ήδη πει περιληπτικά πριν. Είναι ένα κλίμα το οποίο ζήσαμε από το τέλος Ιουνίου και εδώ, το οποίο είναι αυτό που ουσιαστικά λέει η λέξη χωρίς κανένα υπερβολικό τόνο «τρομολαγνεία›. Μιας κατάστασης όπου διάφοροι δημοσιογράφοι γινόντουσαν Εισαγγελείς, δικηγόροι, ντετέκτιβ και δια ταύτα καταδίκαζαν, αποφαινόντουσαν, δημιουργούσαν ένα κυνήγι μαγισσών.
Υπήρχε ένα κλίμα πάρα πολύ αρνητικό, ίσως το χειρότερο κλίμα που έζησε η πολιτική μας ζωή αυτή την ομαλή 29χρονη πορεία της. Ήταν ένα κλίμα πάρα πολύ αρνητικό για τις ελευθερίες, για τα δικαιώματα κλπ.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Έχει εκλείψει σήμερα το κλίμα αυτό ή υπάρχει ακόμα;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Στην ένταση που υπήρχε στον Τύπο της εποχής και στα μέσα της μαζικής ενημέρωσης όχι δεν υπάρχει.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Έχει εκλείψει τελείως;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Δεν μπορώ να πω ότι έχει εκλείψει. Λέω στην ένταση που υπήρχε τότε.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Συμφωνούμε. Δεν μου λέτε παρακαλώ, το κλίμα αυτό πως έχει επιδράσει στην δημιουργία συνειδήσεων και αν έχει επιδράσει στη δημιουργία φόβου στον μέσο κοινό πολίτη. Κι αν θέλετε διευκρίνιση πάνω στο θέμα του φόβου μπορώ να σας δώσω τι εννοώ.
Εννοώ δηλαδή το εξής: αν εγώ ο συνήγορος Υπεράσπισης ενός εκ των κατηγορουμένων θελήσω να απευθυνθώ σε έναν ουδέτερο πολιτικά πανεπιστημιακό συνάδελφο σας, να τον παρακαλέσω φέρ’ ειπείν να έρθει στο Δικαστήριο ως μάρτυρας ειδικών γνώσεων για να πει για το αν ένας πυροβολισμός στα πόδια μπορεί να επιφέρει θάνατο, για το αν μια ρουκέτα σκάει από τη μια ή την άλλη απόσταση, ως τεχνικός σύμβουλος δηλαδή, ως μάρτυρας τέτοιος, πιστεύετε ότι θα συναντήσω εύκολη αποδοχή ή ότι θα λειτουργήσει υπό το καθεστώς του φόβου της τρομοϋστερίας και έχω πολύ μεγάλη δυσκολία να πετύχω τον στόχο μου αυτόν;
Ν. ΡΗΓΟΣ: Έχετε προφανώς δυσκολία να πετύχετε τον στόχο σας, παρόλα αυτά πιστεύω ότι ειδικά στον χώρο των πανεπιστημιακών αρθρώθηκαν, έστω και ελάχιστες αλλά αρθρώθηκαν, αρκετές φωνές αντίστασης.
