ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Επαναλαμβάνεται η συνεδρίαση που έχει διακοπεί. Κύριε Παπαδάκη, να ακούσουμε τις αναλύσεις σας.
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Ευχαριστώ. Είμαστε τώρα στην 14η υπόθεση κατά σειρά του βουλεύματος από αυτές που αντιμετωπίζει ο Βασίλειος Τζωρτζάτος η οποία σχετίζεται με ορισμένες εκρήξεις στην Εκάλη που έγιναν το ίδιο βράδυ. Ταυτόχρονα μπαίνουμε σε μία γκάμα αδικημάτων τα οποία σχετίζονται με εκρήξεις. Εκρήξεις ως επί το πλείστον χωρίς αποτελέσματα σωματικών βλαβών χαρακτηρισμένες κατά διαφόρους τρόπους στο βούλευμα, αορίστως βέβαια κι εδώ πραγματικά καταφαίνεται η αοριστία του παραπεμπτικού βουλεύματος και η βασιμότητα την οποία είχαμε υποβάλλει κατά την έναρξη της διαδικασίας για την αοριστία η οποία συνίσταται στη μη αναγραφή παρά την ρητή επιταγή του άρθρου 321 του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας τις ακριβούς περιγραφής της πράξεως και βεβαίως μία μνείας της διάταξης του Ποινικού Κώδικα που τον προβλέπει.
Θα έπρεπε ανά αδίκημα δηλαδή είτε στο γενικό μέρος του βούλευματος, είτε στο ειδικό μέρος που αναφέρεται σε κάθε κατηγορούμενο να υπάρχει η αναγραφή της διάταξης ώστε να μην πρέπει κανείς με κίνδυνο να συνάγει ερμηνευτικά εάν η κάθε μία περίπτωση υπάγεται άλλωστε στην περίπτωση α, άλλοτε στην β, άλλοτε στην γ, άλλοτε στην δ του άρθρου 270.
Ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να κάνουμε και μερικές επισημάνσεις διότι μπαίνουμε σε κάποιες έννοιες νομικές όπως είναι ο κοινός κίνδυνος, ο εμπρησμός, ο κίνδυνος κατά ανθρώπων, ο κίνδυνος κατά πραγμάτων κλπ. Για ένα ελάχιστο χρόνο εν πάση περιπτώσει θα επισημάνω στο Δικαστήριό σας μερικά γύρω από αυτά τα θέματα προκειμένου να ξέρουμε τι συζητάμε και με ποιο πρίσμα εξετάζουμε από νομική άποψη όλα αυτά τα περιστατικά τα οποία έχουν αναδειχθεί δικονομικά στις υπό εξέταση κατηγορίες.
Ξεκινάω από τον κοινό κίνδυνο σε ξένα πράγματα, την πρώτη μορφή. Για την έννοια τούτου παρέβλεπε την ανάπτυξη λέει εδώ στο άρθρο 264 ο Ποινικός Κώδικας του Προέδρου μας κ. Μιχαήλ Μαργαρίτη?.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Έναν συγγραφέα λέω του Ποινικού Κώδικα ο οποίος έχει την ίδια ανάπτυξη στον κοινό κίνδυνο προς αποφυγή επαναλήψεων και στον εμπρησμό και στο 270. «Ως κοινός κίνδυνος νοείται η διακινδύνευση ευρύτερου κύκλου αγαθών που είναι ανεπίδεκτος εκ των προτέρων προσδιορισμού› και παραπέμπει σε σειρά αποφάσεων του Αρείου Πάγου και ορθά. Δηλαδή σε ξένα πράγματα διαφόρων ιδιοκτητών και σε έκταση που δεν μπορεί να προσδιοριστεί εκ των προτέρων ή και σε ένα αντικείμενο ακαθόριστο ως μέρος της ολότητας ή σε καύσιμα ή σε μεγάλη έκταση που ανήκει σε ένα πρόσωπο.
Αυτό το τελευταίο πρέπει να πω ότι η άποψη αυτή αντικρούεται από την θεωρία. Η θεωρία λέει δηλαδή εδώ πέρα και σας διαβάζω την άποψη της διδάκτωρ κας Συμεωνίδου Καστανίδου ότι το ορθότερο είναι να αποκλείσουμε την συνδρομή κοινού κινδύνου σε περιπτώσεις στις οποίες απειλούνται πράγματα ενός και μόνο προσώπου έστω κι αν από τον αριθμό τους καλύπτουν μία ιδιαίτερα μεγάλη έκταση. Έτσι έστω κι αν κινδυνεύει παράδειγμα με πρόκληση πυρκαγιάς ένα ολόκληρο ιδιόκτητο νησί, αυτό μόνο στα πλαίσια του εγκλήματος της φθοράς ξένης ιδιοκτησίας θα μπορούσε να εκτιμηθεί. Αυτή είναι μία πρώτη προσέγγιση.
Μία δεύτερη προσέγγιση έχει να κάνει με την απόφαση 1229/1995 του Αρείου Πάγου η οποία μας λέει ότι επιβάλλεται ο κίνδυνος να είναι κοινός στο 264. Ίδιο είναι και στο 270 υπό την έννοια της απειλής ευρύτερου κύκλου εννόμων αγαθών σε έκταση ανεπιδέκτου προσδιορισμού δια προηγουμένης σταθμίσεως συνεπείας συνοχής και αλληλοεξαρτήσεως των υπό απειλή αγαθών. Δεν αποκλείεται ο κίνδυνος να αφορά ένα μόνο αντικείμενο όμως ακαθορίστου προσδιορισμού το οποίο συνιστά μέρος μη συγκεκριμένου εκ της ολότητας.
Η ύπαρξη των στοιχείων αυτών εναπόκειται στο Δικαστήριο το οποίο υποχρεούται να βεβαιώσει την ύπαρξη της κεχωρισμένης και συγκεκριμένης με βάση την αντικειμενικότητα, την κοινή ανθρώπινη πείρα και να καταλήξει σε σαφές συμπέρασμα. Περαιτέρω θα πρέπει να πούμε για την έννοια του εμπρησμού. Εμπρησμός δεν είναι απλώς μία πυρκαγιά αλλά είναι μία πυρκαγιά μεγάλης και ανεξέλεγκτης έκτασης επίσης η οποία περιέχει το στοιχείο του κοινού κινδύνου όπως αυτό αναπτύχθηκε. Εξάλλου και η ανάπτυξη την οποία σας ανέγνωσα στον Ποινικό Κώδικα του προαναφερομένου συγγραφέας (δεν λέμε ποιου) είναι στο άρθρο 264 περί εμπρησμού.
Με τα δεδομένα αυτά λοιπόν οφείλει κανείς να διακρίνει και οφείλει και για έναν λόγο παραπάνω, διότι το άρθρο 270 προβλέπει πάρα πολύ αυστηρές ποινές και αυτό έχει επισημανθεί από διακεκριμένους συγγραφείς όπως είναι η κα Συμεωνίδου και άλλους οι οποίες κατά την άποψή της και νομίζω ορθά υπερβαίνουν το μέτρο της αναλογικότητας και είναι προφανές ότι το υπερβαίνουν όταν για παράδειγμα προβλέπεται ποινή ισόβιας κάθειρξης για όποιον με έκρηξη προκαλεί βλάβη σε εγκαταστάσεις κοινής ωφελείας ή απλές σωματικές βλάβες σε κάποιον με έκρηξη. Αυτή είναι η διατύπωση της παραγράφου γ.
Με αυτό μας επιβάλλει λοιπόν μία ιδιαίτερη υποχρέωση να κάνουμε μία πολύ πλήρη και εμπεριστατωμένη νομική αξιολόγηση αυτών των κατηγοριών με βάση τα περιστατικά τα οποία στα πλαίσια της δικονομικής αλήθειας έχουν αναδειχθεί εδώ πέρα, ιδίως δε όταν πρόκειται για εκρήξεις που σε σχέση με τα άλλα εκδικαζόμενα αδικήματα κάπως υπήρξαν (να το πω έτσι) β΄κατηγορίας όχι διότι δεν ήταν αξιόλογα αλλά φυσικά μπροστά στην ανθρωποκτονία υστερούν από άποψη σημασίας, είτε διότι δεν υπήρχαν πολιτικές αγωγές και για όλους αυτούς τους λόγους.
Για να μην μακρηγορώ έπ’ αυτού περνάω στην πρώτη, από αυτές που είναι μία πολύ χαρακτηριστική περίπτωση αξιολόγησης και υπαγωγής των περιστατικών τα οποία αναδεικνύονται στις μείζονες προτάσεις που κατά μία γενικότητα προηγουμένως επεσήμανα.
Στην Εκάλη Αττικής στις 15/5/90 το παραπεμπτικό βούλευμα καταγράφει δέκα συνολικά εκρήξεις. Εξ αυτών οι 9 είναι σε διάφορα οικόπεδα και σπίτια. Η μία είναι σε μία κολώνα της ΔΕΗ. Επίσης υπάρχει και άλλη μία κατηγορία, η κατηγορία της προξένησης πυρκαγιάς σε δάσος από κακοβουλία, στην ίδια κατηγορία.
Καταρχήν θα ήθελα να αναφερθώ στην πρόταση του κ. Εισαγγελέα του κ. Μαρκή ο οποίος προς έκπληξή μου εδώ, έκπληξη όχι ευχάριστη μπορώ να πω, εκτιμά το εξής: «στις 15/5/90 όπου τη νύχτα εκείνη στην ευρύτερη περιοχή της Εκάλης εξερράγησαν δεκάδες εκρηκτικοί μηχανισμοί, 23 για την ακρίβεια το βράδυ στις 15 με 16 Μαίου κλπ μία εδώ, μία εκεί, αποτέλεσμα αυτών των εκρήξεων και των εμπρηστικών μηχανισμών είναι να ξεσπάσει πυρκαγιά η οποία κατέκαψε την δασική έκταση της περιοχής. Όλη εκεί η περιοχή φαίνεται (δεν έχω εικόνα από τα προάστια) αλλά προφανώς είναι πευκόφυτη. Οι εκρήξεις αυτές ήταν διαδοχικές αλλά επικράτησαν όλη τη νύχτα. Τι στοιχεία έχουμε που να αποδώσουμε την έκρηξη σε πρώτη φάση στην 17Ν και σε δεύτερη φάση που μας ενδιαφέρει κυρίως σε συγκεκριμένους κατηγορούμενους; Υπάρχει η προκήρυξης της Οργάνωσης›. Αναφέρεται στην προκήρυξη.
Λέει ο κ. Εισαγγελέας; «Τι στοιχεία έχουμε; Ο Τζωρτζάτος στην προανακριτική απολογία του πάντα παραδέχεται την τοποθέτηση του εκρηκτικού μηχανισμού στην κολόνα της ΔΕΗ μαζί με τον Χριστόδουλο και τον Μανόλη. Λέει μάλιστα ότι ‘ο Μανόλης άφησε το καλάθι, καθώς φεύγαμε ακούσαμε την έκρηξη‘. Εδώ θέλω να επισημάνω (λέει ο κ. Μαρκής) ότι ο Σάββας Ξηρός μιλάει γι αυτήν την περίπτωση στον Ειδικό Ανακριτή, στον Εφέτη Ανακριτή στις 11/8›. 9/8 μου φαίνεται ότι είναι και λέει: «Είχαμε φτιάξει 30 μηχανισμούς και τους τοποθετήσαμε όλους. Μέσα στο σπίτι που φτιάχνονταν ήταν και ο Λουκάς και ο Τζωρτζάτος›. Με βάση αυτά τα στοιχεία εμφανίζονται ως συναυτουργοί του εγκλήματος της έκρηξης που τους αποδίδεται ο Κουφοντίνας, Ξηρός Σάββας, Ξηρός Χριστόδουλος και Τζωρτζάτος.
Στην περίπτωση αυτή έχει ασκηθεί κατά των ιδίων κατηγορουμένων και ένα άλλο αδίκημα κατηγορία εμπρησμός δάσος από κακουβουλία. Νομίζω ότι όλα τα στοιχεία προκύπτουν και το Δικαστήριό σας θα πρέπει να τους κηρύξει ενόχους και για την πράξη αυτή το συνολικό σκεπτικό που έχει προηγηθεί και θα επιδοθεί ηθικός αυτουργός είναι ο Γιωτόπουλος κλπ›. Εδώ τελειώνει η αναφορά του στο θέμα της Εκάλης.
Καταρχήν εκφράζω την απορία από πού απορρέει είτε στην δικογραφία που προϋπήρχε της εκδόσεως του βουλεύματος, είτε έχει αναδειχθεί από τα περιστατικά τα οποία εδώ πέρα αποδείχθηκαν στο ακροατήριο ότι κάηκε κάποιο δάσος στην Εκάλη, ότι υπάρχει μάλλον κάποιο δάσος στην Εκάλη.
Όπως ξέρετε σύμφωνα με το άρθρο 265 το οποίο και προβλέπει και τιμωρεί τον εμπρησμό σε δάση με την επιφύλαξη της βαρύτερης ποινής κατά τους όρους του άρθρου 264 «όποιος με πρόθεση προξενεί πυρκαγιά σε δάσος ή δασική έκταση κατά τη έννοια του άρθρου 3 παράγραφοι 1 και 2 του νόμου 998/79 ή σε έκταση που έχει κηρυχθεί αναδασωτέα ή δασωτέα κατά την έννοια της παραγράφου 5 του ιδίου άρθρου τιμωρείται με κάθειρξη κλπ›.
¶ρα λοιπόν στοιχείο για την συγκρότηση του αδικήματος του εμπρησμού δάσους από κακοβουλία αντικειμενικό στοιχείο είναι η πυρκαγιά σε δάσος. Τι είναι δάσος; Είναι αυτό το οποίο ορίζει ο δασικός κώδικας, ο ισχύον ακόμα ο 998/79. Για να δούμε τι λέει η παραπεμπόμενη από το 265 ρύθμιση, διάταξη του άρθρου 3 παράγραφος 1 και 2.
Λέει εδώ πέρα. ¶ρθρο 3 παράγραφος 1: «ως δάσος νοείται πάσα έκτασης της επιφανείας του εδάφους η οποία καλύπτεται εν όλω ή σποραδικώς υπό αγρίων ξυλοδών φυτών οιονδήποτε διαστάσεων και ηλικίας αποτελούντων ως εκ των μεταξύ των αποστάσεων και αλληλεπιδράσεως οργανική ενότητα η οποία δύναται να προσφέρει προϊόντα εκ των άνω φυτών εξαγόμενα ή να συμβάλλει στην διατήρηση της φυσικής και βιολογικής ισορροπίας ή να εξυπηρετήσει την διαβίωση του ανθρώπου εντός του φυσικού περιβάλλοντος›.
2. Ως δασική έκταση νοείται πάσα έκταση της επιφανείας του εδάφους καλυπτόμενη υπό αραιάς ή πενιχράς υψηλής ή θαμνώδους ξυλώδους βλαστήσεως οιασδήποτε διαπλάσεως και δυνάμενη να εξυπηρετήσει μία ή περισσοτέρας προηγουμένη παραγράφω λειτουργιών›.
Έχει και κάποιες άλλες παραγράφους όμως αυτό το άρθρο 3 το 998/79. Έχει την παράγραφο 4 που λέει ότι: «στις διατάξεις του παρόντος νόμου υπάγονται και οι εντός των πόλεων και την οικιστικών περιοχών ευρισκόμενες εκτάσεις οι οποίες καλύπτονται υπό δασικής βλαστήσεως φυσικώς ή τεχνικώς δημιουργουμένης ως και οι οπουδήποτε δημιουργούμενη δεντροστοιχία ή δασικές φυτείες›.
Η παράγραφος 4 διευρύνει την έννοια του δάσους και των δασικών εκτάσεων της παραγράφου 3 βάζοντας και τους κοινωφελείς χώρους και τα πάρκα και τα άλση. Αλλά έχουμε και την παράγραφο 6 η οποία λέει ότι «δεν υπάγονται οπωσδήποτε στις διατάξεις του παρόντος νόμου μεταξύ άλλων οι περιοχές δια τα οποίας υφίστανται εγκεκριμένα έγκυρα σχέδια πόλεως ή καταλαμβάνονται υπό οικισμών των υφισταμένων του έτους 1923 ή πρόκειται περί οικοδομησίμων εκτάσεων των οικιστικών περιοχών του νόμου 947/99›.
Περαιτέρω από τη νομολογία είναι γνωστό ότι όταν πρόκειται για εμπρησμό δάσους δεν επαφίεται στην κρίση του Δικαστηρίου ή του Εισαγγελέα ο προσδιορισμός εάν η καμένη έκταση αποτελεί δάσος. Συνήθως απαιτείται κάποια διοικητική πράξη του Δασαρχείου, κάποια πράξη αναγνώρισης από την οποία να πιστοποιείται. Εδώ είναι το παράδοξο τώρα. Στα σχέδια πόλεως δεν υπάρχει δάσος. Πού μπήκαν οι βόμβες; Στην Εκάλη.
1) Τρεις είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Ελένης Λιδορίκη στη οδό Πανός. 2) Τρεις είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Γεωργίου Κοσκωτά στην οδό Ρόδων 46. 3) Μία είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Ευαγγέλου Βασιλείου στην οδό Ρόδων 47. 4) Δύο είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Βασιλείου Κούγκουλου στην οδό Ρόδων 49. 5) Τρεις είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Δημητρίου Παπαδοπούλου στην οδό Εκάλης 17. 6) Τρεις είχαν τοποθετήσεις σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Μιχαήλ Γελαγιώνη στην οδό Ευωνύμων. 7) Έναν είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Δημητρίου Μαύρου στην οδό Ρόδων 61. 8) Έναν είχαν τοποθετήσει σε τσιμεντένιο στύλο της ΔΕΗ στην εθνική οδό Αθηνών-Λαμίας. 9) Τρεις είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Γεωργίου Μπόμπολα στην οδό Εστίας 3. 10) Τρεις είχαν τοποθετήσει σε οικόπεδο ιδιοκτησίας Στεφάνου Στραβελάκη στην οδό Ουρανίας και Καμελίας.
Όλες αυτές οι οδοί είναι μέσα στο εγκεκριμένο σχέδιο πόλεως της Εκάλης του οποίο ο χάρτης επεδείχθη και στον κ. Λιδορίκη που είχε καταθέσει μάρτυρας εδώ και επεδείχθη και ένα σχεδιάγραμμα από τον ομιλούντα από το οποίο προκύπτει ότι αυτή οδός Ρόδων είναι ο κεντρικότερος δρόμος της Εκάλης. Κύριοι Δικαστές, έλεος. Ο φίλος μου ο Κώστας Τσιάκος που είναι εδώ πέρα πρέπει να είναι πάρα πολύ ήσυχος για τους οικολόγους πράσινους ότι η Εισαγγελία υπερμεριμνά για τα δάση αλλά μεριμνά καμιά 30αριά χρόνια αργότερα από τότε που τα πήγαν οι οικοπεδοφάγοι και τα έκαναν οικόπεδα στην Εκάλη. Ήμαρτον! Πού είναι η μεγάλη δασική έκταση η οποία κατεκάηκε; Μέσα στο σχέδιο πόλεως της Εκάλης, μέσα στους κήπους του Κοσκωτά και του Μπόμπολα και δεν ξέρω ποιου; Εκεί είναι τα δάση τα οποία η πολιτεία επιχειρεί να προστατεύσει ποινικοποιώντας τους διώκτες τους;
Ποιο στοιχείο της δικογραφίας αναδεικνύει το αντικειμενικό στοιχείο του εμπρησμού δάσους από κακοβουλία σε αυτές τις ενέργειες όποιος κι αν τις έκανε και όποτε κι αν έγιναν; Ποιο στοιχείο από την Πυροσβεστική, από την Δασική Υπηρεσία, από οτιδήποτε άλλο αντικρούει ότι αυτά ήταν μέσα στο εγκεκριμένος σχέδιο πόλεως; Επιτέλους ποιος είναι ο κοινός κίνδυνος ο οποίος εκδηλώθηκε, μπορούσε να εκδηλωθεί ή πολύ περισσότερο προέκυψε πέραν των ιδιοκτησιών των συγκεκριμένων ανθρώπων στα οικόπεδα των οποίων μπήκαν οι βόμβες για να μπορεί να στοιχειοθετηθεί οτιδήποτε παραπάνω από φθορά ξένης περιουσίας έστω γενομένη με τα μέσα του 270.
Εδώ λοιπόν νομίζω ότι η πρώτη κατηγορία καταρρέει αβλεπί και χωρίς να μπούμε σε αποδεικτική διαδικασία αξιολόγησης μόνο από αυτό το πράγμα, είναι πραγματικά από τις πιο χαρακτηριστικές περιπτώσεις αναξιοπιστίας του κατηγορητηρίου η οποία έχει μπει εκτιμώ μέσα από μία επιρροή επικοινωνιακής διαχείρισης, να η 17Ν πόσο κακά κάνει, καίει και τα δάση συν της άλλης γιατί καμία άλλη σημασία δεν έχει και σε τίποτε άλλο δεν εισφέρει νομικά στην διαδικασία.
Πάμε στα υπόλοιπα τώρα, πάμε στην πρώτη κατηγορία που είναι αυτές καθ’ αυτές οι εκρήξεις με τον κοινό κίνδυνο. Κοινός κίνδυνος δεν υφίσταται υπό την προεκτεθείσα έννοια. Όλες οι εκρήξεις έγιναν και το αποτέλεσμά τους περιορίστηκε μέσα στα όρια των οικοπέδων των ιδιοκτησιών οι οποίες εστοχεύθηκαν από αυτούς που τις διενήργησαν και δεν επεκτάθηκαν ούτε ήταν δυνατόν να επεκταθούν με τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν παραπάνω. Χρειάστηκαν 2 και 3 εκρηκτικοί μηχανισμοί σε κάθε οικόπεδο για να επιφέρουν ζημιά μόνο στο ίδιο το οικόπεδο.
¶ρα λοιπόν ήταν ανίσχυρα μέσα. Ούτε ζημιές σε κτίσματα αναφέρονται ιδιαίτερες, ούτε κίνδυνος φυσικά για ανθρώπους. Θα πάμε και στην κολόνα της ΔΕΗ κ. Πρόεδρε. Τι είναι εγκατάσταση κοινής ωφέλειας; Η κολόνα είναι η εγκατάσταση; Η εγκατάσταση είναι ο υποσταθμός. Εγκατάσταση είναι ο διανομές ηλεκτρικής ενέργειας. Εγκατάσταση είναι το σημείο εκείνο από το οποίο παράγεται και μεταδίδεται ενέργεια.
Για να δούμε τι λέει η ίδια η ΔΕΗ στο έγγραφο το οποίο έχει στην δικογραφία. Ξέρετε τι μας λέει η ΔΕΗ; Ότι το ανωτέρω συμβάν, ότι έγινε εμπρησμός σε στύλο μας από αγνώστους. Στύλος, ούτε υποσταθμός, ούτε εγκατάσταση και πρέπει να είμαστε πολλοί στενοί στην ερμηνεία της εγκατάστασης ιδίως ενόψει του ότι έχουμε μία νομική διάταξη η οποία υπερβαίνει την αρχή της αναλογικότητας. Μία κολόνα. Δηλαδή τι έκαναν; Χάλασαν το τσιμέντο μιας κολόνας της ΔΕΗ.
Ξέρετε λοιπόν τι λέει η ΔΕΗ; Ότι είναι αδίκημα το οποίο συνιστά παρακώλυση λειτουργίας κοινωφελών εγκαταστάσεων που προβλέπεται και τιμωρείται από τις διατάξεις του άρθρου 293 του Ποινικού Κώδικα. Αυτό είναι. Είναι πλημμεληματικής μορφής το οποίο συρρέει και με αδίκημα φθοράς ξένης ιδιοκτησίας το οποίο επίσης προβλέπεται και τιμωρείται από τις διατάξεις του άρθρου 382 του Ποινικού Κώδικα. Εξάλλου ένα μέτρο αποτίμησης του μεγέθους της ζημιάς είναι και η χρηματική αποτίμηση που κάνει η ΔΕΗ στο ίδιο έγγραφο που έχει αναγνωσθεί, το ύψος του ποσού που απαιτείται για την αποκατάσταση της ζημιάς αυτής και που είναι 314.000 δραχμές.
Είναι ποσό αυτό το οποίο μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι είναι το χρηματικό ισόποσο για την αποκατάσταση βλάβης εγκατάστασης κοινής ωφέλειας, η οποία δημιουργεί προβλήματα τροφοδότησης ενέργειας στο κοινό; Ε, προφανώς όχι, είναι διογκωμένα. Αλλά εδώ υπάρχει και ένα άλλο θεματάκι. Ότι δηλαδή δεν έχουμε καν την απόδειξη από τα έγγραφα της δικογραφίας ότι έχουμε εκρηκτικό μηχανισμό στην κολώνα της ΔΕΗ. Γιατί η κολώνα της ΔΕΗ είναι η μόνη που φέρεται να έχει ομολογήσει ο Τζωρτζάτος, όχι τις δέκα εκρήξεις για τις οποίες συλλήβδην παραπέμπεται, που γίνανε στην Εκάλη, μία έχει ομολογία την κολώνα στην ΔΕΗ.
Αλλά είναι αναμφιβόλως βέβαιο ότι αυτή η ζημιά στην κολώνα έχει γίνει με έκρηξη; Τι μας λέει η πραγματογνωμοσύνη εδώ πέρα; Ότι δεν απεστάλη θραύσμα ή τμήμα του μηχανισμού, ότι δεν ανιχνεύθηκαν ίχνη εκρηκτικών μηχανισμών και ότι συνεπώς δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν χρησιμοποιήθηκε εκρηκτικός μηχανισμός. Αυτά τα λέει η έκθεση πραγματογνωμοσύνης.
Είστε βέβαιοι λοιπόν ότι εάν ο Τζωρτζάτος επέφερε, ή αν ο οποιοσδήποτε επέφερε μια ζημιά σ’ αυτή τη κολώνα της ΔΕΗ ότι αυτή η ζημιά τελέστηκε με έκρηξη; Ότι αυτή η φθορά ξένης περιουσίας τελέστηκε με έκρηξη; Εγώ δεν είμαι.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (Εκτός μικροφώνου)
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Δεν το ξέρω πώς έγινε κ. Εισαγγελέα και δεν είναι βάρος απόδειξης δικό μου. Εδώ μας έχετε πει του κόσμου τα πράγματα, ότι αφαιρούν ασφάλειες από τις κολώνες της ΔΕΗ, ότι είναι ηλεκτρολόγος και τα κάνει όλα, γιατί δεν λέγατε και εδώ ηλεκτρολόγος ήταν, βρήκε ένα τρόπο και έκοψε το ρεύμα. Εγώ θα μπω στη διαδικασία να ψάξω, να ερευνήσω αν είναι ελέφαντας ο Τζωρτζάτος ή δεν είναι; Εγώ αντιμετωπίζω μια έκρηξη. Έκρηξη ακούω και έκρηξη δεν βλέπω.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Εκτός μικροφώνου)
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Στο θέμα μου είμαι. Μα έχω πει ότι οι διακοπές του κ. Εισαγγελέα είναι εποικοδομητικές και με βοηθάνε και τον ευχαριστώ, δεν έχω πρόβλημα, έχω άλλη νοοτροπία εγώ. Δεν θυμώνω όταν με διακόπτετε, θυμώνω όταν μου επιτίθεστε και σας τα είπα χθες, μην τα ξαναλέμε τώρα, έληξε αυτό το πράγμα. Και οι δυο Εισαγγελείς το ίδιο εκφράζετε, ο μεν κ. Λάμπρου κατά περιεχόμενο, εσείς κατά συσκευασία. Ο μεν κ. Λάμπρου κατά τρόπο πρωτόγονο αλλά αυθεντικό, και χαρακτηριζόμενο εξ υποκειμένου από αγνότητα, εσείς με ένα τρόπο επιτηδευμένο και εκσυγχρονισμένο και επικοινωνιακά μονταρισμένο, τα ίδια ιδεολογικοπολιτικά και νομικά επιχειρήματα του πυρήνα σας.
(Διαλογικές Συζητήσεις)
Κ. ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ: Αλλά εν πάση περιπτώσει οι διακοπές που γίνονται στην αγόρευση, εμένα δεν μου κάνουν κανένα κακό. Εμένα με βοηθάνε να συγκροτώ τις σκέψεις μου και ειλικρινά χαίρομαι την αντίθετη άποψη, ελπίζω να το καταλάβετε αυτό το πράγμα. Εγώ τιμώ και τους ανθρώπους στην πολιτική αγωγή και αναφέρθηκα σε όσους μου δυσκολέψανε την ζωή εδώ μέσα με επιχειρήματα. Τον κ. Αναπληρωτή Πρόεδρο οφείλω να τον ευχαριστήσω γιατί τι έκανε μερικές φορές που εξέταζα μάρτυρες. Αφ’ ενός μεν πρόσεχε πάντοτε και πολλές φορές χωρίς να με διακόπτει, χωρίς να επεμβαίνει, πρόσεχε από μέσα και όταν διάβαζα κάτι λάθος από την προανακριτική μου το επεσήμανε, είτε με συνέφερε είτε όχι. Αισθάνομαι την ανάγκη να τα επισημάνω αυτά τα πράγματα κάποτε. Οι διακοπές που ήταν κακές, ήταν εκείνες οι οποίες, εξέταζα εγώ ένα μάρτυρα, πεταγότανε ο κ. Εισαγγελέας έκανε δέκα ερωτήσεις και μέχρι να επανέλθω εγώ είχα χάσει τον ειρμό. Έμπαινε ο κ. Πρόεδρος σε μια ερώτηση δική μου, ή έσπρωχνε αλλού την ερώτηση, ή δεν άφηνε την απάντηση. Εκείνα ήταν τα κακά. Τώρα που ξαναέχω το λόγο, κάντε ότι θέλετε, εγώ μιλάω τελευταίος. Δεν έχω πρόβλημα, εκεί ήταν το δύσκολο.
Να ελπίσω ότι δεν σας έχω αποκοιμίσει μ’ αυτά που λέω δυο μέρες, γιατί θα υπάρξει και άλλη όπως καταλαβαίνετε, παρηγορούμαι με αυτό. Εγώ δεν ήρθα εδώ πέρα μόνο και μόνο για να καταγγείλω. Προχωρούμε όμως παρακάτω.
Λέω λοιπόν το εξής θέμα εδώ, επανέρχομαι για να το κλείσω αυτό. Έχω μια κατηγορία για μια έκρηξη, έκρηξη δεν υπάρχει στην πραγματογνωμοσύνη. Εγκατάσταση κοινής ωφέλειας και βλάβης σε εγκατάσταση κοινής ωφέλειας, δεν υπάρχει. Μιλώ για την έκρηξη τη συγκεκριμένη αυτή.
Εκρήξεις στα υπόλοιπα οικόπεδα υπό την έννοια της αντικειμενικής στοιχειοθέτησης κοινού κινδύνου, δεν υπάρχουν. Συμμετοχή του Τζωρτζάτου στις εκρήξεις αυτές δεν αποδεικνύεται. Να δούμε και τις προανακριτικές απολογίες πάλι, οι οποίες είναι πάρα πολύ περιορισμένες, αόριστες και ελάχιστες, όπου ο μόνος ο οποίος μιλάει για το θέμα είναι πράγματι ο Σάββας Ξηρός και λέει τι:
Λέει την πρώτη φορά αορίστως, «στην επιχείρηση πήραν μέρος εκτός από μένα ο Χριστόδουλος, ο Λουκάς και ο Τζωρτζάτος. Τα ακριβή σημεία στα οποία βάλαμε τις βόμβες δεν τα θυμάμαι.›
¶ρα δεν μπορεί να συναχθεί καμία αποδεικτική χρησιμότητα, για το εάν μπήκε η βόμβα στην κολώνα την τάδε, ή στο οικόπεδο του τάδε, ή στο οικόπεδο το άλλο κλπ. «Στην κατασκευή των βομβών είχα δουλέψει και εγώ.›
Πάμε στις 9/8 σε μια πιο βελτιωμένη εκδοχή, όπου βέβαια του ζητείται του Σάββα να πει, γιατί το καταλαβαίνει οποιοσδήποτε Ανακριτής ότι δεν βγαίνει καμιά ευθύνη από εδώ πέρα, « πες μας παιδί μου τι έκανε αυτός ή εκείνος , ο άλλος.› Και λέει, «στην τοποθέτηση των εκρηκτικών μηχανισμών είχαν κατασκευαστεί 30 μηχανισμοί και νομίζω ότι τις τοποθετήσαμε όλες.› Προσέξτε όμως τι λέει: «Μέσα στο σπίτι που φτιάχνονταν οι εκρηκτικοί μηχανισμοί ήταν ο Λουκάς και ο Τζωρτζάτος.› Δεν λέει ότι τοποθέτησαν ο Λουκάς και ο Τζωρτζάτος τους εκρηκτικούς μηχανισμούς. Δεν λέει καν. Ότι τους φτιάχναμε αλλά να δεχθώ εγώ, το ότι επειδή βρίσκονταν μέσα στο σπίτι που φτιάχνονταν οι εκρηκτικοί μηχανισμοί, ότι τους φτιάξανε κιόλας, είναι άλλο πράγμα αυτό. Έφτιαξα ένα εκρηκτικό μηχανισμό και άλλο πράγμα, τοποθέτησα και προξένησα έκρηξη. Την διαφορά την καταλαβαίνετε.
Και μιλάει ο Τζωρτζάτος και ομολογεί υποτίθεται και λέει για την κολώνα της ΔΕΗ, όπου άφησε ένα καλάθι, μια βόμβα κλπ. Αλλά εκεί ο υποβάλλων την απολογία προφανώς δεν ενθυμείτο διότι ήταν από της β΄ κατηγορίας δικογραφίες όπως είχαμε πει, ότι έκθεση πραγματογνωμοσύνης είχε διαπιστώσει ειδικά για εκείνη την κολώνα της ΔΕΗ, ότι δεν υπήρχε εκρηκτικός μηχανισμός, ούτε βρέθηκαν θραύσματα ή οτιδήποτε άλλο και συνεπώς, είναι μια άτοπη ομολογία η οποία δεν έχει καμία απολύτως αποδεικτική σημασία.
Και βεβαίως υπάρχει και η χρήση του 211Α σε ότι αφορά τις υπόλοιπες πλην της κολώνας εκρήξεις, διότι δεν υπάρχει ούτε ομολογία του ιδίου γι’ αυτές όλες τις άλλες, αν θεωρήσουμε ότι συνιστά, επιβαρυντική κατάθεση η μαρτυρία που μόλις σας διάβασα του Σάββα Ξηρού προηγουμένως.
Και τώρα στην έκρηξη Procter & Gable 10/6/1990. Αυτή η έκρηξη έχει χαρακτηριστεί ως έκρηξη της περίπτωσης του 270 παράγραφος γ. Δεδομένου ότι σύμφωνα με το βούλευμα, εδώ αναφέρεται ότι μπορούσε να προκύψει κοινός κίνδυνος σε ξένα πράγματα και κίνδυνος για άνθρωπο σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας. Και καθώς και για τους διερχόμενους πεζούς. Εκ των οποίων υπέστησαν σωματικές βλάβες. Είδατε ότι, να η αοριστία, καθόμαστε τώρα ψάχνουμε την παραμονή της έκβασης της δίκης, τι λέει το βούλευμα και πώς την εισάγει την κατηγορία. Εν πάση περιπτώσει όμως, ο κ. Εισαγγελέας, είπε στην αγόρευσή του, εσείς μάλιστα κ. Αναπληρωτή είπατε ότι, ως εισάγονται?«το βράδυ εκείνο εκτοξεύτηκε εναντίον των εγκαταστάσεων ένα αντιαρματικό βλήμα 2.36 που είχε κλαπεί από το Συκούριο κλπ, και τραυματίστηκαν δυο πρόσωπα διερχομένων, κάποιος Λελέκης και κάποιος Γκρέτσας. Κατά την εξέλιξη και την ανάπτυξη των πραγματικών περιστατικών, αναφέρεται ως γεγονός ο τραυματισμός αυτών των ανθρώπων, αλλά έχω την εντύπωση ότι ο τραυματισμός δεν αναφέρεται ώστε να καταστεί το έγκλημα, ως εκ του αποτελέσματος έγκλημα της παραγράφου γ, αλλά προκειμένου να αιτιολογήσει την διακινδύνευση των ανθρώπων αυτών και εισηγούμαι α) και β)?›
Εγώ σε επίρρωση αυτών θα ήθελα να πω τα εξής, αυτοί οι δυο καταρχήν άνθρωποι οι οποίοι φέρονται ότι τραυματίστηκαν ο Λελέκης και ο Γκρέτσας, εκ των οποίων ουδείς ήρθε στο Δικαστήριο ως μάρτυρας, αν δεν με απατά η μνήμη μου, είχαν ήδη δηλώσει από την προδικασία, ότι δεν είχαν υποστεί σωματικές βλάβες. Ο ένας από τους δυο είχε πέσει και είχε υποστεί κάποια αμυχή στο πρόσωπο, αλλά διευκρίνισε ότι είχε πέσει κάτω και χτύπησε ή σε κάποιο αυτοκίνητο, ή στο έδαφος, δεν θυμάμαι. Αυτός ήταν ο Γκρέτσας, χτύπημα το οποίο προήλθε από την πτώση του στο έδαφος.
Ήταν σε μια καφετέρια με τον φίλο του Λελέκη, άκουσε τον θόρυβο, είδε τη σκόνη και πήγε. Δεν ήταν διερχόμενος ο οποίος θα μπορούσε να αποτελέσει θύμα του κοινού κινδύνου κατά ανθρώπων της έκρηξης αυτής. Καθότανε στην καφετέρια, ολοκληρώθηκε η έκρηξη, έγινε και πήγε μετά. Και ο ένας από τους δυο χτύπησε κάτω. Για τον άλλον δεν υπάρχει τίποτα.
Έτσι κι αλλιώς ιατροδικαστικές εκθέσεις ούτε υπήρχαν επίσης, ούτε οι άνθρωποι αυτοί κατέθεσαν μάρτυρες. Κατά τα λοιπά, εκείνο το οποίο στοιχειοθετήθηκε μόνο, είναι η περίπτωση α΄ διότι ούτε κίνδυνος για άνθρωπο μπορούσε να προκύψει, κίνδυνος βέβαια κοινός για ξένα πράγματα οφείλω να πω ότι στοιχειοθετείται, γιατί δεν περιορίστηκε η ζημιά από την έκρηξη στην Procter & Gable πέσανε κάτω θραύσματα, χτυπήσανε αυτοκίνητα που ήταν παρκαρισμένα σε μια έκθεση αυτοκινήτων δίπλα, ανεξάρτητα από κάποιες εμφανείς διογκώσεις των ζημιών από τους ιδιοκτήτες των εκθέσεων αυτοκινήτων, να δεχθώ ότι υπήρχαν κάποιες ζημιές. Κίνδυνος όμως για διερχομένους δεν υπήρξε και νομίζω ότι δεν θα μπορούσε και να υπάρξει.
Και εδώ υπάρχει ένα θέμα αιτιολόγησης της απόφασης που θα πάρετε, όχι βέβαια για το ποιος θα κινδύνευσε γιατί όντως η νομολογία του Αρείου Πάγου δεν απαιτεί στο έγκλημα της κοινής διακινδύνευσης κατά προσώπων αναφέρεται συγκεκριμένα, ο τάδε θα κινδύνευε, φθάνει και ένας να μπορούσε να περνάει από κάτω, όποιος και να ήταν αυτός, να κινδύνευε. Δεν είναι εκεί όμως το θέμα.
Το θέμα είναι άλλο. Το θέμα είναι εάν, από το σημείο εκτόξευσης της βολής της ρουκέτας, και με βάση το οπτικό πεδίο του δράστη, και με συναξιολόγηση της πρόθεσής του, η οποία προφανώς δεν ήταν να προξενήσει κίνδυνο σε ανθρώπους, πρέπει να αιτιολογηθεί αν με δεδομένα τα συγκεκριμένα αυτά περιστατικά, μπορούσε να προκύψει κίνδυνος κατά ανθρώπων. Και έχω την εντύπωση ότι είναι η περίπτωση της παραγράφου α.
Θα ήθελα να αναφερθώ στην κατάθεση του κ. Βασιλάτου, που είναι Διευθυντής της εταιρείας τότε Procter & Gable κατέθεσε στις 8 Μαϊου 2003 και ο οποίος σε ερώτηση του Προέδρου, όπως βλέπω εδώ, λέει: «Πρόεδρος: Υπήρχε τοπικό δίκτυο της ΔΕΗ εκεί το οποίο να κινδύνευσε; Βασιλάτος: Της ΔΕΗ; Πρόεδρος: Έτσι λέει η κατηγορία. Βασιλάτος: Υπήρχε ένα δίκτυο υποσταθμός. Πρόεδρος: Κινδύνευσε αυτό; Βασιλάτος: Όχι. Το κτίριο εκεί που χτυπήθηκε δεν υπήρχε ο σταθμός. Ήταν κάτω στο πεζοδρόμιο.›
¶ρα λοιπόν εξαλείφεται και ένα ακόμα στοιχείο της κατηγορίας από το βούλευμα, ότι ήταν δυνατόν να προκύψει κίνδυνος σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας, μιας και όπως λέει εδώ πέρα ο μάρτυρας που δεν έχουμε κανένα λόγο να τον αμφισβητούμε, δεν υπήρχε εκεί που ήταν ο υποσταθμός της ΔΕΗ τέλος πάντων, δεν χτυπήθηκε.
Ερχόμαστε τώρα στις προανακριτικές απολογίες. Ο Σάββας Ξηρός λέει στις 20/7: «Η επόμενη επιχείρηση της οργάνωσης που συμμετείχα είναι εκτόξευση ρουκέτας κατά των γραφείων της εταιρείας Procter & Gable. Την ρουκέτα αυτή την έριξα με το ένα μπαζούκας που πήραμε από το Πολεμικό Μουσείο. Η εκτόξευση έγινε από το απέναντι πεζοδρόμιο.›
Και εδώ είναι το θέμα της αξιολόγησης αυτών που λέω, ότι όταν την ρίχνει από το απέναντι πεζοδρόμιο έχει οπτικό πεδίο και ορατότητα, συνεπώς πρέπει να αιτιολογήσει η απόφαση εάν προέκυψαν στοιχεία που δείχνουν ότι, ο φερόμενος ως εκτοξευτής της ρουκέτας διέβλεψε την πιθανή διέλευση αορίστου αριθμού ανθρώπων και απεδέχθη το ενδεχόμενο της δημιουργίας κινδύνου κατ’ αυτών. Ή ότι ήταν δυνατόν να δημιουργηθεί κοινός κίνδυνος κατ’ αυτών, πολύ δε περισσότερο να επιφέρει οποιαδήποτε βλάβη κλπ.
Και να δούμε και τι μας λέει και ο Τζωρτζάτος: «¶λλη περίπτωση ήταν η εκτόξευση με χρήση ρουκέτας της εταιρείας Procter στην Λεωφόρο Συγγρού στο ύψος της Νέας Σμύρνης, στις αρχές Ιούνη του ’90 σε συνάντηση που είχαμε αποφασίσαμε να χτυπήσουμε τα γραφεία της εταιρείας, για να δώσουμε μήνυμα κατά των πολυεθνικών. Μια εβδομάδα αργότερα ημέρα Κυριακή βράδυ, - το Κυριακή βράδυ έχει και αυτό μια σημασία είναι η συνήθης ημέρα όλων των εκρήξεων της 17Ν, είναι η συνήθως νύχτα μάλλον, γιατί είναι η νύχτα που ο κόσμος είναι στα σπίτια του συνήθως περισσότερο από κάθε άλλη ημέρα της εβδομάδος και δεν κυκλοφορεί.- Πήγαμε εκεί με ένα απαλλοτριωμένο φορτηγάκι, σταθμεύσαμε σε εσωτερικό παράλληλο δρόμο της Συγγρού, και ο Μιχάλης εκτόξευσε μια μικρή ρουκέτα στα γραφεία, σε ποιο όροφο, δεν θυμάμαι. Αμέσως αποχωρήσαμε και φύγαμε.›
Υπάρχει και ένα περαιτέρω στοιχείο που βγαίνει από εδώ και αν ακόμα αυτή η ομολογία αξιολογηθεί, ότι βγάζει περιστατικό απλής συνέργιας και όχι συναυτουργίας. Διότι λέει ότι, εγώ οδηγούσα και πήγε ο άλλος και την έριξε την ρουκέτα. Κατά συνέπεια όλα αυτά λαμβανομένων υπόψη είναι προφανές ότι δεν ευσταθεί το κατηγορητήριο και πέραν όλων αυτών βέβαια, είναι και οι δυο απολογίες αόριστες, ουσιαστικά την συμμετοχή περιγράφουν. Όταν συμμετέχεις , πας κάπου, σημαδεύεις και ρίχνεις μια ρουκέτα. Δεν υπάρχει κανένα άλλο περιστατικό, το οποίο πράγματι, να πείθει έναν αναγνώστη της απολογίας ότι ο άνθρωπος αυτός πράγματι, έχει μια συγκεκριμένη σχέση με το περιστατικό που είναι αναμφισβήτητο.
Η έκρηξη κατά Βαρδινογιάννη. Εδώ είχαμε και ένα πολύ ενδιαφέρον σημείο το οποίο ανέκυψε από την κατάθεση του ίδιου του παθόντος κ. Βαρδινογιάννη στο ακροατήριο. Έχουμε μια κατηγορία πρώτα απ’ όλα, η οποία για τον Τζωρτζάτο είναι η κλασική κατηγορία του βουλεύματος, απλή συνέργια, πριν και κατά την εκτέλεση. Πήγε πάλι και πάρκαρε το αυτοκίνητο από την παραμονή, γεμάτο με εκρηκτικά αρματωμένο και συνδεδεμένα τα εκρηκτικά, έτοιμα να κάνουν ένα τσαφ και να αρπάξουν. Το άφησε από την παραμονή που θα πέρναγε την άλλη ημέρα το πρωί ο Βαρδινογιάννης.
Είναι μια εκδοχή, η οποία βέβαια ούτε στο βούλευμα έστεκε, ούτε εδώ έστεκε, καθόσον υπήρχαν μάρτυρες, δυο τουλάχιστον τον αριθμό, να θυμηθώ και τα ονόματά τους Αγουρίδης και Αναστασίου, που και οι δυο είδαν το πρωί της ημέρας εκείνης, λίγη ώρα πριν, το αυτοκίνητο το παγιδευμένο να το παρκάρουν στο τόπο του εγκλήματος.
Πέραν όλων των θεμάτων που έχουν ανακύψει επ’ ευκαιρία της αντιμετώπισης των εκρηκτικών μηχανισμών με τηλεχειρισμό, αν ενδείκνυται, ή δεν ενδείκνυται, από την παραμονή να παρκάρουν εκεί και πόσοι είναι οι κίνδυνοι μιας τυχαίας έκρηξης από την παραμονή του συμβάντος, ανεξαρτήτως του ποιος θα οδηγεί και ποιος δεν θα οδηγεί.
Έχουμε λοιπόν τα εξής εδώ πέρα. Καταρχήν έχουμε την έκπληξη, αφού πρώτα πω ότι η Εισαγγελική πρόταση πάνω στο θέμα αυτό δεν λέει κάτι περισσότερο απ’ αυτά τα οποία λέει το βούλευμα, ούτε βεβαίως αιτιολογεί οτιδήποτε ειδικό για την συμμετοχή του Τζωρτζάτου, αλλά το παράδοξο της υπόθεσης, είναι ότι ο ίδιος ο κ. Βαρδινογιάννης ήρθε εδώ και μας είπε ορισμένα πράγματα από τα οποία απορρέουν δυο σοβαροί προβληματισμοί.
