Μια συνοπτική προδικασία, δεν ξέρω αν έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για συλλογή του αποδεικτικού υλικού σ’ αυτή τη Δίκη, υποκατάσταση των θεσμών σε πολλά, μια παρέμβαση είτε πολιτική με εξαγγελίες, είτε μέσω του Τύπου με φαινόμενα κιτρινισμού είτε με νομοθετικές ρυθμίσεις εξαιρετικές και έκτακτες. Να πω ότι ο Ψαραδέλλης για μένα ήταν ένα μέρος όλου αυτού του πράγματος και είναι ένα μέρος όλων αυτών.
Μάλιστα ο Ψαραδέλλης έχει και χαρακτηριστικά συμβολικά, συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Για μένα πρέπει να ξέρετε ότι ο Ψαραδέλλης ήταν ένας βιωματικός καθαρά άνθρωπος, αυτός που γνώρισα εγώ ήταν ένας βιωματικός άνθρωπος και μου έκανε εντύπωση διαβάζοντας στα βιβλία γι αυτόν, κάποιον ποιητή να λέει στον Ράπτη, στον Πάμπλο: «Να σου γνωρίσω αυτή τον Ψαραδέλλη, είναι ένας αξιόλογος άνθρωπος›. Έχουν κατατεθεί αυτά στο Δικαστήριό σας. Ή να διαβάζω σε κάποιο άλλο βιβλίο ότι τραγουδούσε στις φυλακές της Χούντας.
Ξέρετε, είναι ο Ψαραδέλλης ο μοναδικός αντιστασιακός που γνώρισα και δεν τον γνώριζα από πριν. Γιατί εμένα η γενιά μου έχει μάθει ότι όλα εξαργυρώνονται και δεν εξαργυρώνονται βέβαια με κατηγορίες για συμμετοχή στη 17Ν αλλά με άλλα πράγματα, με συμμετοχή σε αξιώματα δημόσια και μάλιστα πολύ υψηλά. Θα έλεγα ότι ο Ψαραδέλλης αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε έναν σκοτεινό θάλαμο, σε μια αναμονή με ερωτήματα που τέθηκαν αλλά δεν αποδείχθηκαν και δεν απαντήθηκαν.
Μια απάντηση επιχείρησε να δώσει ο ίδιος κι εγώ σας τη διαβάζω επί λέξει: «Επί χούντας έφαγα δεκατρεισήμισι χρόνια, έκανα τρεισήμισι μέσα και δυο τρία χρόνια αυτοεξορία. Αλλά άμα χρωστάω ακόμα, έχω κι άλλα δέκα. Μπορείτε να μου τα βάλετε›.
Να τελειώσω λέγοντας ότι στην προετοιμασία διαβάζοντας για την ηθική απόδειξη, έλεγε κάπου ότι «ο δικαστής φεύγοντας από αυτή την αίθουσα, δικαιολογείταί λέει να έχει μόνο ένα συναίσθημα όταν έχει κάνει μια υποκειμενική διεργασία. Βγαίνοντας από αυτή την αίθουσα μπορεί να έχει ίσως ένα συναίσθημα πολύ προσωπικό, μπορεί να είναι και δυσάρεστο, ότι αυτό που πίστεψε για τον κατηγορούμενο δεν αποδείχθηκε›.
Αυτό το διάβασα και θέλω να το παραφράσω και να σας πω μόνο αυτό, ότι πιστεύω ότι από αυτή εδώ την αίθουσα, πρέπει να φύγουμε όλοι με ένα συναίσθημα για άλλους ευχάριστο, για άλλους δυσάρεστο, αλλά με αυτό το συναίσθημα, ότι αυτά που κάποιοι άλλοι πίστεψαν, εδώ μέσα δεν αποδείχθηκαν. Ευχαριστώ πολύ.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Σας ευχαριστούμε πολύ. Ο κ. Ζώτος έχει σειρά.
Είναι η μόνη μου αγωνία να τελειώνει η δίκη, όλα τα άλλα θα τα δούμε, εμείς θα βγάλουμε την απόφαση και είμαστε υπεύθυνοι. Μη νομίζετε ότι θα απεκδύσουμε την ευθύνη.
Δ. ΖΩΤΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, κύριοι Δικαστές, είμαστε οκτώ μήνες σ’ αυτή την αίθουσα, έχουν αναπτυχθεί ιδιαίτερες σχέσεις μεταξύ όλων μας και μεταξύ υμών και ημών και μεταξύ των κατηγορουμένων και των υπερασπιστών. Έχουμε βιώσει μια διαδικασία, η οποία όμως δεν ήταν μια διαδικασία στο κενό. Η δίκη αυτή γίνεται σε καθορισμένες συνθήκες, τις οποίες δεν τις προσδιορίσαμε εμείς. Ενδεχομένως πολλούς από μας και από σας μας προσδιορίζουν, ή μας επικαθορίζουν όπως επικαθορίζουν και τη διαδικασία αυτή της δίκης.
Είναι επίσης βέβαιο ότι ανεξάρτητα από το αποτέλεσμά της αυτή η δίκη και η απόφασή της, θα έχουν μια διαδρομή όπως όλα τα ανθρώπινα έργα, που είναι πέρα από τις προθέσεις των δημιουργών τους. Θα έχει δηλαδή είναι βέβαιο μια επικοινωνιακή χρήση και μια επικοινωνιακή εκμετάλλευση ως αποτέλεσμα, όπως επίσης και μια πολιτική χρήση και μια πολιτική εκμετάλλευση, κυρίως λόγω του γεγονότος, ότι έχει ένα υψηλό πολιτικό υπόστρωμα.
Αυτό που σήμερα στις εφημερίδες γράφεται ότι ο Προεδρεύων είπε ότι εγώ αναγνωρίζω ότι οι κατηγορούμενοι έχουν πολιτικά κίνητρα και οράματα, κάτι που ήταν μάλλον για πολλούς σ’ αυτή τη διαδικασία αυτονόητο, ως το πολιτικό υπόστρωμα αυτής της δίκης.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, αυτό στη δική μου σκέψη τουλάχιστον δεν έχει καμία σχέση, με αναγνώριση ελαφρυντικών ενδεχομένως, έτσι όπως μου είπαν ότι μεταφράστηκε, δεν τα είδα τα σχετικά δημοσιεύματα, ούτε βέβαια σήμαινε ότι τα εγκλήματα είναι πολιτικά κατά την γνώμη του προεδρεύοντος, ούτε σήμαινε η δήλωση αυτή, εφόσον έγινε έτσι, γιατί και το πρωί δεν ήμουν εδώ, ότι αυτό σημαίνει αναγκαίως ότι οδηγείται κανείς, σε αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων.
Αυτό είναι προφανές και μόνο από την ανάγνωση της σχετικής δήλωσης. Καταρχήν δεν σημαίνει αναγκαίως, για να είμαι πιο ακριβής, αναγνώριση ελαφρυντικών περιστάσεων, ούτε αναγνώριση του πολιτικού χαρακτήρα για το οποίο άλλωστε, είχατε πάρει μια προηγούμενη απόφαση, και δεν ήταν δυνατόν ο Προεδρεύων της διαδικασίας, να εκφράσει δημόσια μια άποψη αντίθετη, απ’ αυτή που ήδη με απόφασή του έχει εκδηλώσει.
Ξαναγυρνώντας σ’ αυτό που έλεγα πριν, σε σχέση με το κλίμα και με τις συνθήκες που καθορίζουν την δίκη. Ξέρουμε όλοι ότι, σήμερα ζούμε σε μια εποχή όπου ο υπ’ αριθμόν ένα έχει αναγνωριστεί, έχει δεχθεί ο υπ’ αριθμόν ένα εκπρόσωπος της ανθρωπότητας και έχει αναγνωριστεί όχι μόνο από την ηγεμονική πολιτική δύναμη του κόσμου, αλλά και από τις υπόλοιπες δυνάμεις, ο υπ’ αριθμόν ένα εχθρός είναι η τρομοκρατία. Είτε αυτό λέγεται κρατική τρομοκρατία, είτε λέγεται τρομοκρατία κοινωνική βία, ή λέγεται ατομική τρομοκρατία.
Μετά την 11η Σεπτέμβρη και το ισχυρό ψυχολογικό πλήγμα που δέχθηκαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, αυτό ήταν το όχημα και το πρόσχημα θα έλεγα εγώ, για να αναδειχθεί ένας καινούργιος εχθρός. Αυτό προσδιόρισε από τότε και στη συνέχεια, θα εξηγήσω στη συνέχεια ότι κατά την γνώμη μου αυτό ήταν η αφορμή, δεν ήταν η αιτία για τις εξελίξεις και τις δικαστικές, όχι στην παρούσα αίθουσα, τις δικαστικές αλλαγές στο δικαιικό σύστημα διεθνώς και στη χώρα μας, αυτό ήταν απλώς η αφορμή.
Ωστόσο πολιτικά και νομικά λειτουργούσε νομιμοποιητικά, σε σχέση με τα μέτρα που εξαγγέλθηκαν και πάρθηκαν. Ταυτόχρονα με την εξέλιξη αυτή, η οποία δείχνει ως κίνδυνο εμπειρικά την Αλ Κάϊντα, το Ιράν, το Ιράκ, την Συρία, οδήγησε μέχρι τώρα σε πολέμους, οδήγησε σε επέμβαση σε μια άλλη χώρα και στην κατάκτησή της. Παράλληλα, έχουν στην χώρα που δέχθηκε το συγκεκριμένο πλήγμα, που δέχθηκε την συγκεκριμένη επίθεση, έχουμε μια ριζική ανατροπή των νομικών κεκτημένων αυτής της χώρας, η οποία επεκτείνεται ραγδαία και στις υπόλοιπες χώρες. Μετά την ψήφιση δηλαδή της «Patrio Tact › στις ΗΠΑ θα σας διαβάσω μόνο επειδή θέλω να μπω σ’ αυτό το στάδιο μόνο παραδείγματα, χθεσινό δημοσίευμα που αφορά την δίκη του Ζαχαρία Μασάου, η οποία είναι σε εξέλιξη στις Ηνωμένες Πολιτείες ο οποίος είναι αμερικανός υπήκοος. Κατηγορείται και έχει αποδεχθεί απ’ ότι διάβασα, την συμμετοχή του στην οργάνωση Αλ Κάϊντα, αλλά η κατηγορία είναι ότι συμμετείχε και στην εκδήλωση της συγκεκριμένης αεροπειρατείας της 11ης Σεπτεμβρίου την οποία αυτός αρνείται και λέει.
Η διαδικασία είναι εκκρεμής στο Δικαστήριο της Βιρτζίνια και λέει, ωραία, θέλω να εξετάσω μάρτυρες απ’ αυτούς που έχετε στο Γκουαντανάμο, όπου και αυτοί κατηγορούνται ορισμένοι απ’ αυτούς ότι είναι μέλη της Αλ Κάϊντα. Το Δικαστήριο, δέχεται την αίτησή του, να γίνει η εξέταση μέσω Λινκ, όχι να φέρουν βέβαια τους ανθρώπους από το Γκουαντανάμο εκεί, διότι το Γκουαντανάμο είναι μια χώρα που δεν υπάρχει και άρα, αν ερχόταν εκεί κάποιος ενδεχομένως να δημιουργούντο ζητήματα σχετικά με το πώς κρατείται αυτός, με τι κατηγορίες κλπ.
Ενώ λοιπόν το Δικαστήριο δέχεται να γίνει αυτή η εξέταση, η πολιτεία το αρνείται και λέει όχι, αυτό δεν θα το κάνουμε για λόγους δημόσιας ασφάλειας έτσι γενικά. Αυτό το λέω ως παράδειγμα, ώστε να δούμε σε ποιο σημείο επεμβαίνει η εκτελεστική εξουσία στη συγκεκριμένη χώρα, για να αρνηθεί το στοιχειώδες δικαίωμα ενός κατηγορουμένου, να αποδείξει την αθωότητά του, με το στοιχειώδες μέτρο να εξετάσει έναν μάρτυρα.
Δεύτερο παράδειγμα. Το παράδειγμα των βιβλιοπωλών. Έχει στα πλαίσια της «Patrio Tact › είναι υποχρεωμένες οι βιβλιοθήκες στις ΗΠΑ να δίνουν όλα τα στοιχεία των ανθρώπων που πάνε και τι ακριβώς διαβάζουν.
Εν πάση περιπτώσει δεν το έχω αυτή τη στιγμή, είναι ένα δημοσίευμα από τα ΝΕΑ και οι βιβλιοθηκάριοι λοιπόν των Ηνωμένων Πολιτειών αρνήθηκαν να εφαρμόσουν αυτό το νόμο, για πρώτη φορά συντηρητικοί άνθρωποι και το συνδικάτο τους έβγαλε μια ανακοίνωση, γιατί θα αποφύγει να δώσει αυτά τα στοιχεία, τα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι που πάνε και παίρνουν βιβλία, αφορούν λογοτεχνία και τέτοια πράγματα.
Ωστόσο, για να δούμε σε ποιο στάδιο ελέγχου έχουμε φθάσει, ή κινδυνεύουμε να φθάσουμε, αναφέρω αυτό το παράδειγμα. Το τρίτο αφορά την ρύθμιση, πάλι στην ίδια χώρα το πώς θα γίνονται οι δίκες σχετικές με την τρομοκρατία. Και είναι η καθιέρωση ειδικών δικαστηρίων, να το πω έτσι, για να μην το πω εκτάκτων. Και βγαίνει λοιπόν το περιοδικό ECONOMIES το οποίο είναι ένα συντηρητικό, σοβαρό, πολύ σοβαρό θεωρείται αλλά συντηρητικό περιοδικό, το οποίο έχει συνταχθεί με όλα τα μέτρα της μέχρι τώρα αμερικάνικης κυβέρνησης, που είτε σημαίνει αυτό, πόλεμος στο Ιράκ, είτε σημαίνει επέμβαση στο Αφγανιστάν, για να δείξω ότι δεν είναι ένα περιοδικό το οποίο εκφράζει απόψεις αντίθετες, απ’ αυτές που βασικά υποστηρίζει η αμερικάνικη κυβέρνηση. Και λέει για τη συγκεκριμένη ρύθμιση, θεωρώντας την άκρως επικίνδυνη.
Ο τίτλος είναι, «γιατί τα τρομοκρατικά δικαστήρια είναι λάθος. Τα ειδικά δικαστήρια για την τρομοκρατία είναι λάθος.› Και ο τίτλος είναι πρωτοσέλιδο και στο εξώφυλλο, για να δείξω το λέω αυτό την σοβαρότητα την οποία αποδίδει το συγκεκριμένο περιοδικό στην συγκεκριμένη παραβίαση, γιατί είναι άδικο, απερίσκεπτο και αντιαμερικανικό. Γιατί αυτή η ρύθμιση έχει αυτά τα τρία στοιχεία.
Με αυτές λοιπόν τις αρχικές σκέψεις, και το άρθρο εδώ είναι το οποίο λέει: «είναι άραγε ανατρεπτικό στοιχείο και ο βιβλιοθηκάριος που αρνείται να παραδώσει στο FBI στοιχεία για τους αναγνώστες που συχνάζουν στην βιβλιοθήκη του και για τα βιβλία που διαβάζουν;› Και συνεχίζει αυτό που κάνουν οι βιβλιοθηκάριοι.
Συμπεραίνει: «το παλιό στερεότυπο που ήθελε τους βιβλιοθηκάριους, γεροντοκόρες με το μοναδικό τους πάθος τα συστήματα ταξινόμησης, τώρα συντρίβεται για τα καλά και την θέση του παίρνει μια νέα εικόνα του βιβλιοθηκάριου που τον θέλει δυναμικό αγωνιστή της ελευθερίας.›
Θέλω απλώς μ’ αυτό να υποδηλώσω, την δεύτερη παράμετρο, υπάρχει η μια παράμετρος στη σημερινή συγκυρία, η οποία είναι η υποχώρηση των δικαιικών κατακτήσεων, των δικαιωμάτων και των ελευθεριών, αλλά υπάρχει και η δεύτερη παράμετρος, αυτή που με έναν ακόμα και οι βιβλιοθηκάριοι, υπάρχει και η αντίσταση σ’ αυτή την κίνηση. Και η αντίσταση η κοινωνική και η αντίσταση η πολιτική και η αντίσταση η δικαιική, που σας ανέφερα στην αρχή ότι το Δικαστήριο της Βιρτζίνια, που παρά την αντίρρηση, λέει να γίνει και η κυβέρνηση κάνει έφεση σ’ αυτό.
Αρνείται καταρχήν να εφαρμόσει την δικαστική απόφαση και στη συνέχεια εφεσιβάλει την απόφαση της Βιρτζίνια και δεν έχει βγει ακόμα καινούργια απόφαση. Σ’ αυτές τις συνθήκες λοιπόν ο δεύτερος κίνδυνος που αντιμετωπίζουμε και εμείς, είναι ο κίνδυνος που τον ανέφερε και ο κ. Εισαγγελέας, ως κίνδυνο του Μιθριδατισμού.
Ο κίνδυνος δηλαδή να συνηθίσουμε, παραβιάσεις των δικαιωμάτων. Όμως με αυτή την έννοια ο κίνδυνος του Μιθριδατισμού. Να δεχόμαστε να παραβιάζουμε, ή να ανεχόμαστε να παραβιάζονται δικαιώματα και ελευθερίες, ή να εκχωρούμε λίγο – λίγο και στο όνομα της παροχής περισσότερης ασφάλειας, έναντι της ελευθερίας, ή έναντι των δικαιωμάτων και αυτό ανεπαίσθητα να οδηγεί σε αλλοιώσεις, σε αλλαγές και σε οπισθοδρομήσεις σε σχέση με νομικές κατακτήσεις.
Ο τρίτος κίνδυνος είναι ο κίνδυνος της δαιμονοποίησης. Δηλαδή όποιος κατονομάζεται, όποιος αποδεικνύεται, με οποιονδήποτε τρόπο, είτε στα πλαίσια του νόμου των μέτρων επιείκειας, είτε στα μέσα των ΜΜΕ όπως γνωρίσαμε πέρσι το καλοκαίρι, ως ύποπτος ή μέλος τρομοκρατικής οργάνωσης να δαιμονοποιείται. Και η δαιμονοποίηση, είναι ο πιο ασφαλής τρόπος, για να καταλήξουμε σε λάθος συμπεράσματα, ή να οδηγείται ένας, εσφαλμένα ίσως ως κατηγορούμενος και να είναι αυτός υποχρεωμένος, να του μεταθέτουμε αυτού το βάρος της απόδειξης, ότι δεν είναι ελέφαντας, ότι είναι αθώος. Αυτά τα επισημαίνω ως κινδύνους.
Τα ερωτήματα τώρα σε σχέση με τη συγκεκριμένη δίκη, για να έρθω στη δίκη, τα οποία αναδείχθηκαν από την αρχή είναι τα εξής. Υπερασπίζονται οι κατηγορούμενοι, μια ομάδα κατηγορουμένων, ότι αυτοί είναι η 17Ν, ή ανήκαν στην 17Ν, κάποιος ανέλαβε όλη την πολιτική ευθύνη και ο Σάββας νομίζω την ανέλαβε, και είπε, εμείς είμαστε η 17Ν και είμαστε αυτοί.
Είμαστε αυτή η πολιτική οργάνωση, που είχαμε αυτούς τους στόχους και τους επιδιώκαμε μ’ αυτά τα μέσα με την ένοπλη βία, τους οποίους θεωρούσαν ως στόχους, ως μέσο σύμμετρο το οποίο το είχαν αξιολογήσει και εκτιμήσει, ότι ήταν το χαμηλότερο ποσοστό βίας που μπορούσαν να εφαρμόσουν, αλλά πάντως μια πολιτική οργάνωση.
Έρχονται κάποιοι άλλοι και λένε ναι, και εμείς είμαστε σ’ αυτή την πολιτική οργάνωση με αυτούς τους πολιτικούς όρους, αλλά αυτοί έχουν φύγει και τώρα πια δεν είμαστε, είτε έχουμε αποποιηθεί αυτό το ρόλο, είτε είδαμε ότι ήταν λάθος. Και είναι και μια άλλη κατηγορία, που λένε, εμείς δεν έχουμε καμία σχέση, αρνούνται απλώς την συμμετοχή. Και είναι και μια τέταρτη κατηγορία. Στην τέταρτη κατηγορία ανήκει και ο εντολέας μου ο Ψαραδέλλης. Αυτή η τέταρτη κατηγορία λέει το εξής.
Σ’ αυτή τη τέταρτη κατηγορία εγώ κατατάσσω τον Ψαραδέλλη και τον Σερίφη. Με ποια έννοια. Αυτοί έρχονται και λένε ότι ακούστε, εμείς ξέραμε την 17Ν ως πολιτικό μόρφωμα, ως πολιτική οργάνωση, όπως το ήξερε όλη η ελληνική κοινωνία και έτσι τους αναγνώριζε. Διάβαζε τις προκηρύξεις, παρακολούθησε και όλη τη διαδικασία του 1916 με τους εκδότες κ.ο.κ., αλλά εμείς ανήκουμε σε άλλο πολιτικό σχέδιο, σε άλλη πολιτική οργάνωση.
Οι υπόλοιποι αυτοί που φύγανε, - λέω ένα παράδειγμα για τον Κονδύλη ας πούμε, ή για τον Τσελέντη – δεν λένε, φύγαμε από εκεί αλλά τώρα ενταχθήκαμε σε μια άλλη πολιτική οργάνωση, που θα μπορούσανε. Και εξηγούν κάποια στιγμή θα έρθουμε σε αυτό, γιατί δεν το κάνανε.
Αυτοί οι δυο όμως λένε κάτι άλλο. Λένε, εμείς ναι, είμαστε πολιτικά ενεργοί πολίτες, όχι ενεργοί απλώς, πάρα πολύ ενεργοί και οργανικά ενταγμένοι σε ένα άλλο πολιτικό σχέδιο, σε μια άλλη πολιτική πρόταση. Και αυτή είναι η βάση της άρνησής τους της κατηγορίας, η ουσιαστική, αυτή που είναι η βιωματική και η προσωπική τους. Και σ’ αυτό κυρίως θα εστιάσω εγώ τις τοποθετήσεις μου, με κάποια σχόλια πάνω στις πράξεις για τις οποίες κατηγορείται και ειδικότερα πάνω στη κατηγορία της συμμετοχής.
Έτσι λοιπόν το πρώτο πράγμα που πρέπει να δει κανείς, οι απόψεις αυτές δεν περάσανε, ούτε ήταν αυτονόητες στην διαδικασία μέχρι που εμφανίστηκαν οι μάρτυρες υπεράσπισης, το αντίστροφο συνέβαινε, όχι μόνο μέσα στην αίθουσα, αλλά και έξω από την αίθουσα.
Δηλαδή αυτό που σοβαρά και σφοδρά αμφισβητούνταν, ήταν, αν πράγματι αυτή ήταν πολιτική οργάνωση, αν το κάνουν αυτό για πολιτικούς λόγους, ή αν ήταν κοινοί εγκληματίες, ή serial killers, αν ήταν ψυχοπαθείς, ή αν ήταν διάφοροι τέτοιας κατηγορίας, μη πολιτικών κινήτρων θα λέγαμε.
Σε σχέση με αυτά τα επιχειρήματα που ακούστηκαν, με συντομία σ’ αυτό θα έρθω, τα επιχειρήματα που ακούστηκαν είναι, σ’ ότι αφορά το serial killers επειδή αναφέρθηκε και από έναν συνάδελφο ο οποίος τυχαίνει να είναι και καθηγητής πανεπιστημίου, νομίζω ότι τουλάχιστον η μέχρι τώρα η εμπειρία η νομική, το τι είναι ένας serial killer και πώς έχει καταγραφεί στη νομική πραγματικότητα, δεν έχει καμία σχέση με την συλλογικότητα της δράσης που εκφραζόταν από τους κατηγορουμένους.
Κανένα σίριαλ, σε κανένα serial killer δεν αφορούσε 7 serial killer οργανωμένους σε Οργάνωση, οργανωμένους σε ομάδα με σχέδιο, πρόγραμμα, δομή και ούτω καθεξής. Αναζητήθηκε μία ψυχολογική ερμηνεία. Η ψυχολογική ερμηνεία αυτή μπήκε και σε σενάρια τα οποία διεκδικούσαν μία σοβαρότητα και μία επεξηγηματική δύναμη τι ήταν αυτό που ένωσε αυτούς τους ανθρώπους ή τουλάχιστον τον βασικό πυρήνα όπως θεωρούσε αυτή η άποψη και έτσι οι υπόλοιποι απλώς παρασύρθηκαν ή δελεάστηκαν από τη δύναμη που απέπνεε αυτή η βασική ομάδα.
Θα έρθω με δυο λόγια στο επιχείρημα της ψυχολογικής ερμηνείας και των παιδικών τραυμάτων. Σε ότι αφορά τους Ξηρούς αυτή η ερμηνεία έλεγε ότι δεν μπορούμε από αυτούς τους ανθρώπους, είναι φυσικό που φτάσανε εκεί που φτάσανε γιατί δεν είχαν ποτέ κανένα αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας στη ζωή τους. Αναζήτησαν ένα αίσθημα ασφάλειας και σταθερότητας στα πλαίσια αυτής της Οργάνωσης και στα πλαίσια του να εκδηλώσουν μία επιθετικότητα που απέρρεε από την έλλειψη ασφάλειας και σταθερότητας της παιδικής τους ηλικίας.
Πώς προήλθε αυτή όμως η ανασφάλεια και η έλλειψη σταθερότητας; Γιατί ο πατέρας των Ξηρών, ήταν το επιχείρημα, άλλαξε 6 τόπους κατοικίας σε 12 χρόνια και οι άνθρωποι αυτοί δεν μπόρεσαν να ριζώσουν σε έναν τόπο, να γνωρίσουν ανθρώπους, να κάνουν φιλίες και να έχουν έτσι μία αίσθηση σταθερότητας και την αίσθηση του ανήκειν κάπου.
Αν ακολουθούσαμε αυτή την γραμμή λίγο παρακάτω θα λέγαμε ότι στην πρώτη προτεραιότητα των υπόπτων για συμμετοχή σε τρομοκρατικές Οργανώσεις ή αυτών των εν δυνάμει υπόπτων για συμμετοχή σε τρομοκρατικές Οργανώσεις θα ήταν τα παιδιά των Στρατιωτικών που παίρνουν συχνές μεταθέσεις, τα παιδιά των Δικαστών και τα παιδιά των Διπλωματών. Είναι οι υπ’ αριθμ 1 εν δυνάμει ύποπτοι σύμφωνα με αυτή τη λογική.
Απλώς το λέω κ. Πρόεδρε για να εξηγήσω πόσο λίγη επεξηγηματική?. Κατανοώ την αντίδρασή σας αλλά γι αυτά τα επιχειρήματα καταναλώθηκαν ώρες από την πολιτική αγωγή.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Οι εκδοχές αυτές δεν ακούστηκαν μόνο ή και η εκδοχή της συνωμοσίας ή η εκδοχή της πατροκτονίας του Γιωτόπουλο δεν ακούστηκαν μόνο από την πολιτική αγωγή, ακούστηκαν και από την Εισαγγελική Έδρα. Η ερμηνεία που σας πρότεινε η Εισαγγελική Έδρα ήταν ότι ο Γιωτόπουλος ως απεσταλμένος σκοτεινών δυνάμεων, μέλος μιας συνωμοσίας ίδρυσε την 17Ν και έτσι βρήκε τους άλλους παραπλανημένους και έτσι προχωρήσαμε.
Με αυτή την έννοια λέω ότι αυτές οι ερμηνείες και αυτά τα επεξηγηματικά κριτήρια δεν μας οδηγούν σε κανένα ερμηνευτικό σχήμα το οποίο με επάρκεια να λέει γιατί αυτοί οι κατηγορούμενοι έκαναν αυτά που έκαναν, αυτοί που δέχονται και αυτοί που έφυγαν και οι άλλοι που λένε ότι εμείς δεν είχαμε καμία σχέση μαζί τους.
Σε σχέση λοιπόν με το αν ήταν πολιτική Οργάνωση η 17Ν νομίζω ότι θα χρειαστεί να ξαναγράψουμε την ελληνική ιστορία. Δεν υπήρχε κανένας Έλληνας πολίτης ακόμα και από τα βιβλία που έχουν εκδοθεί μέχρι τώρα ο οποίος να αμφισβητούσε μέχρι τώρα ότι η 17Ν τις ενέργειες που έκανε τις έκανε για πολιτικούς λόγους ενταγμένες κατά την άποψή της σε ένα πολιτικό σχέδιο ως συμβολική βία, ως παραδειγματική βία, ως μία βία που προερχόταν από λαϊκούς αγωνιστές, ενταγμένη στο χώρο της Αριστεράς. Έτσι αναγνωριζόταν ως μία Οργάνωση ενταγμένη στο χώρο της Αριστεράς. Κανείς ποτέ δεν είπε ότι η 17Ν είναι? Και οι τροτσκιστές είναι επίσης στην Αριστερά. Οι Δεξιοί ή οποιασδήποτε άλλης τέτοιας κοινωνικοπολιτικής κατηγορίας.
Στην πολιτική παρέμβαση που επεδίωκε η 17Ν και τα λέω αυτά εισαγωγικά κ. Πρόεδρε για να εξηγήσω ποια είναι η πολιτική παρέμβαση που επεδίωκαν κάποιοι άλλοι. Επεδίωκε με αυτή την πολιτική παρέμβαση να τροποποιήσει όσο μπορούσε, έτσι θεωρούσε τουλάχιστον, δεν την κρίνουμε εκ του αποτελέσματος πάντα την πολιτική δράση. Αν αυτό κάναμε τότε πολλές πολιτικές ομάδες και πολλά μικρά πολιτικά κόμματα που υπάρχουν των οποίων η πολιτική δράση δεν έχει συγκεκριμένη μετρήσιμη και ορατή πολιτική αποτελεσματικότητα θα πρέπει να λέγαμε ότι δεν είναι πράγματι αυτό που λένε ότι είναι και αυτό που βλέπουμε όλοι ότι είναι, δηλαδή πολιτικές ομάδες και πολιτικές Οργανώσεις.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Μία πολιτική δράση μπορεί να είναι ταυτόχρονα και εγκληματική δράση. Το ζήτημα είναι αν συνυπάρχουν ή αν μπορούν να συνυπάρχουν αυτά τα δύο στοιχεία.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Νομίζω κανείς δεν αμφισβήτησε ούτε από τους κατηγορουμένους ότι αυτό που έκαναν ήταν παράβαση συγκεκριμένων ποινικών διατάξεων. προφανώς οι εκρήξεις είναι αδικήματα σύμφωνα με τον Ποινικό Νόμο. Προφανώς οι ανθρωποκτονίες είναι αδικήματα σύμφωνα με τον Ποινικό Νόμο και όλες ή περίπου το σύνολο των πράξεων.
Αλλά αυτές τις εντάξανε σε μία πολιτική λογική την οποία επεξηγούσαν με τις προκηρύξεις. Αυτός νομίζω είναι και ο ισχυρισμός όσων αποδέχονται αυτή τη δράση. Δεν είναι κάτι διαφορετικό, δεν λένε ήταν σύμφωνα με το νόμο αυτό που κάναμε. Εκτός από αυτό το ιστορικό, αυτό το φαινόμενο μπορούμε να το δούμε όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε άλλες χώρες όπου υπήρξε αντιμετώπιση και σε αυτές ουσιαστικά έχει κλείσει και ο δικαστικός κύκλος.
Αυτό μας δίνει μία αφετηρία για να σκεφτούμε αναλογικά με μας γιατί ήταν ένα φαινόμενο και θα αναφερθώ μόνο στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης με περίληψη και όχι στις χώρες του Τρίτου Κόσμου όπου τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα έχουν άλλη κοινωνική αφετηρία και άλλη πολιτική αφετηρία απ’ ότι είχαν οι Οργανώσεις ένοπλης δράσης ή οι Οργανώσεις της ατομικής τρομοκρατίας όπως καθιερώθηκε να λέγεται στην διάλεκτο την πολιτική η δράση αυτών των Οργανώσεων.
Στην Ιταλία είχαμε την κορυφαία εκδήλωση αυτού του φαινομένου όπου κι εκεί στην αρχή όταν δικαζόντουσαν αυτοί οι αντίστοιχοι Ρενάτο Κούρτσιο και όλη η ομάδα από το ΄75 μέχρι το ΄80 που διήρκησαν οι δίκες και εκεί δεν αναγνωριζόντουσαν ως πολιτικά εγκλήματα ή ως τα πολιτικά κίνητρα όταν η διαδικασία γινόταν εν θερμώ.
Όμως όταν τέλειωσε η δικαστική εκκαθάριση αυτής της εκκρεμότητας με τον τρόπο που τέλειωσε στην Ιταλία, με τον τρόπο της τελικής πολιτικής διευθέτησης δηλαδή όπου σήμερα βλέπουμε ότι πολλοί από αυτούς έχοντας καταδικαστεί ισόβια ή πολλά χρόνια φυλακή είναι το βράδυ στη φυλακή και τη μέρα έξω ακριβώς επειδή στη συνέχεια, μετά την δίκη δηλαδή, μετά τις δίκες αναγνωρίστηκε και λόγω της αναγνώρισης του πολιτικού χαρακτήρα της συγκεκριμένης δράσης πάρθηκαν αυτά τα πολιτικά μέτρα.
Ο Κοσίγκα ήταν τότε Πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας. Ήταν επίσης και κεντρικό πρόσωπο της υπόθεσης Μόρο. Το ΄92 συναντήθηκε στις φυλακές με τον Ρενάτο Κούρτσιο. Αυτό είναι ένας ερανισμός που παίρνω από το βιβλίο του Ιωακίμογλου «Αριστερή Τρομοκρατία – Κράτος και Δημοκρατία›.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Θα έρθω σε αυτό κ. Εισαγγελέα γιατί το σημείωσα. Ο Ρενάτο Κούρτσιο είναι από τους αμετανόητους αλλά άλλοι τη ζήτησαν. Με αυτόν τον Ρενάτο Κούρτσιο είχε την συνάντηση ο οποίος ήταν ο ηγέτης. Το ΄92 δεν είχε κάνει τίποτα από όλα αυτά ακόμα ούτε και σήμερα έχει κάνει το τελευταίο αλλά εν πάση περιπτώσει για να έρθω στο επιχείρημά μου, συνάντησε στις φυλακές τον Ρενάτο Κούρτσιο και στη συζήτηση ο Κούρτσιο αποδέχθηκε – ήταν στη φυλακή ο Κούρτσιο ακόμη- ότι ο όρος που ταίριαζε στην δράση των Ερυθρών Ταξιαρχιών ήταν ένοπλο αριστερό κίνημα.
Στη συνέχεια στη συζήτηση που προκάλεσε ο ίδιος ο Κοσίγκα σχετικά με την απονομή χάριτος σε κρατουμένους για τρομοκρατικές ενέργειες είχε εξηγήσει ότι ο όρος του «τρομοκράτη-εγκληματία› τους είχε αποδοθεί γιατί έπρεπε να «ηττηθούν› (και αυτό σε εισαγωγικά στο κείμενο). Έπρεπε να «ηττηθούν› πολιτικά και ότι το ΄91 που η τρομοκρατία είχε υποχωρήσει είχε έρθει ο καιρός για πολιτική λύση και πολιτική αναγνώριση.
Τα λέω όλα αυτά για να πω ότι επειδή υπάρχει πια μια συσσωρευμένη ιστορική εμπειρία που μπορεί να μας οδηγήσει εμάς να μην κάνουμε τα ίδια λάθη σε σχέση με τις αναγνωρίσεις των κινήτρων και την ερμηνεία του φαινομένου γιατί αν δεν μπορέσουμε να προσεγγίσουμε ερμηνευτικά νομίζω το φαινόμενο, εάν δεν το κατανοήσουμε δεν θα υπάρχει? Τώρα έρχομαι σε έναν ωφελιμιστικό λόγο για τον εντολέα μου, δεν θα υπάρχει και πολιτικό κριτήριο για να προσεγγίσουμε αυτά που λέει ο Ψαραδέλλης.
Γιατί ο Ψαραδέλλης λέει: αυτοί έχουν ένα πολιτικό κριτήριο που ήταν στην 17Ν, κάποιες πολιτικές ιδέες, έναν πολιτικό στόχο, κάποιες πολιτικές μεθόδους κι εγώ έχω ένα άλλο πολιτικό κριτήριο. Οι δικές μου ιδέες έχουν μία άλλη επεξηγηματική δύναμη, αλλιώς ερμηνεύουν στην πολιτική πραγματικότητα και τον κόσμο και άρα μου υπαγορεύουν και έναν άλλο τρόπο δράση και τον οποίο θα αποδείξουμε ότι υπήρχε από την μεριά του Ψαραδέλλη, ο διαφορετικός τρόπος δράσης.
Ένας άλλος κίνδυνος που υπάρχει είναι να λέμε ότι κάθε μορφή βίας είναι επίσης και τρομοκρατία ή ένοπλες Οργανώσεις. Είναι επίσης νομίζω ένας εσφαλμένος τρόπος να προσεγγίζουμε το φαινόμενο της βίας. Η κοινωνική βία είναι κάτι που δεν έχει ένα συγκεκριμένο πολιτικό υποκείμενο από το οποίο απορρέει. Δεν έχει έναν στρατηγικό στόχο, δεν έχει δηλαδή έναν στόχο στρατηγικό και ενδιάμεσα βήματα για να φτάσει σε αυτό το στόχο και έτσι τον χρησιμοποιεί, για να το κάνω ως παράδειγμα αναλυτικό.
Παραδείγματος χάρη όταν οι αγρότες στο Ηράκλειο καταλαμβάνουν τη Νομαρχία και την καίνε αυτό είναι μία προφανής πράξη βίας και παράβασης του Ποινικού Νόμου ή όταν οι αγρότες καταλαμβάνουν τα Τέμπη και κόβουν την Ελλάδα στη μέση και αυτό επίσης είναι μία πράξη πολιτικής βίας πολύ περισσότερο το πρώτο παράδειγμα των αγροτών.
Αλλά αυτό δεν είναι μία πολιτική βία. Είναι κοινωνική βία, επιδιώκουν οι άνθρωποι την τιμή στη σταφίδα, είναι εφάπαξ. Ενώ η πολιτική βία έχει έναν στρατηγικό στόχο και έχει και ένα στρατηγικό σχέδιο στο οποίο υπακούει και γι αυτό είδατε ότι και οι Ερυθρές Ταξιαρχίες και η 17Ν έχουν μία διάρκεια και λένε «τώρα θα στραφούμε κατά των στόχων των ιμπεριαλιστικών επειδή τώρα έχει στη συνείδηση των «λαϊκών μαζών› μία μεγαλύτερη απήχηση. Μετά θα κάνουμε τον Περατικό διότι έχουμε τα προβλήματα των Ναυπηγείων›. Είναι ενταγμένες οι ενέργειες αυτές σε ένα πολιτικό σχέδιο με ορίζοντα μακρύ.
Το τρίτο στοιχείο έχει μία οργανωτική υποστήριξη, αυτό που λέμε δηλαδή οργάνωση, αυτό που λέει το 187 με τη δομή, το σχέδιο, αυτό που λέει το κείμενο που διαβάσατε της 17Ν, τι είναι 17Ν και πώς ενεργεί, ποιος είναι μέλος και ούτω καθεξής. Με αυτή την έννοια η 17Ν πράγματι είναι μια πολιτική Οργάνωση αυτού του χαρακτήρα. Η διαφορά από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες ή τη RAF, ή την ACTION DIRECT είναι διαφορά περιόδου και διαφορά χώρας και κοινωνικού υποκειμένου και θα εξηγηθώ αμέσως.
Παραδείγματος χάρη, στην Ιταλία οι Ερυθρές Ταξιαρχίες ήταν πολύ στενά συνδεδεμένες με το Εργατικό Κίνημα της Ιταλίας. Δεν ήταν δηλαδή στην Ιταλία και αυτό μέχρι το ’74, μια εξέγερση ουσιαστικά εργατική, η οποία σε εκείνο το στάδιο, μέχρι το ’73 ουσιαστικά, δεν είχε εκφραστεί με κανένα τρόπο, μέσα από ένοπλες οργανώσεις. Αυτό έγινε μετά το ’73. Και μάλιστα και θα έλεγα εγώ, - προσωπική ερμηνεία αν θέλετε – το ’73 ήταν και ένα σημείο καμπής, ήταν ένα σημείο υποχώρησης του μαζικού εργατικού κινήματος στην Ιταλία.
Αυτό που έγινε από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, δεν ήταν μια δράση του στυλ της 17Ν. Μέχρι το ’78, ποτέ δεν είχαν εκτελέσει. Είχαν απαγάγει τον Διευθυντή της ALPHA ROMEO, για να εκβιάσουν και ζητήσανε ρητά και αυτός ήταν ο στόχος της συγκεκριμένης ενέργειας, την ανάκληση πεντακοσίων απολύσεων. Αυτό πράγματι έγινε η ανάκληση των απολύσεων έγινε.
Και ο απαχθής, αν θυμάμαι καλά το όνομά του ήταν Σάσα, αφέθηκε ελεύθερος. Ήταν δηλαδή μια δράση η οποία ήθελε να υποστηρίξει την δράση αυτή που δεν μπορούσε λέει η 17Ν, να κάνουν τα συνδικάτα, επειδή δεν είναι αρκετά δυναμικά, ή αυτό που δεν μπορούσε να κάνει η άλλη Αριστερά, επειδή είναι αρκετά ριζοσπαστική, δεν χρησιμοποιεί αρκετά την βία, να το κάνουμε εμείς, για λογαριασμό των εργατών. Γιατί δεν το κάνουν οι ίδιοι, δεν απαγάγουν οι ίδιοι τον Σάσα. Το κάνει κάποια πρωτοπορία αυτό. Είχε αναλάβει αυτό τον ρόλο.
Έτσι λοιπόν μέσα από αυτή την παράδοση βγήκαν οι Ερυθρές Ταξιαρχίες και αυτή είναι μια τεράστια διαφορά βέβαια με την 17Ν και μέχρι το ’78 ακόμα όταν απαγάγανε τον Μόρο, ο Μόρο δεν απήχθη για να δολοφονηθεί, αλλά για να αφεθούν ελεύθεροι κρατούμενοι, ο Ρενάτο Κούρτσιο και οι άλλοι κρατούμενοι της πρώτης γενιάς των Ερυθρών Ταξιαρχιών.
Δεν απήχθη για να δολοφονηθεί. Απήχθη αφ’ ενός μεν γι’ αυτό το λόγο που σας είπα και αφ’ ετέρου για να πάρουν στοιχεία για το πώς λειτουργεί το κράτος, γιατί τότε είχε αναπτυχθεί μια στρατηγική για να επιτεθούμε στην καρδιά του ιταλικού κράτους και λέγανε, πού είναι αυτή η καρδιά του ιταλικού κράτους. Ένα ερώτημα που έβαλε και ο Κουφοντίνας στην απολογία του και είπε ότι, είναι αμφίβολο αν υπάρχει. Εμείς δεν επιτεθήκαμε ποτέ στην καρδιά του κράτους και αυτό είναι αμφίβολο αν υπάρχει. Φαντάζομαι ότι ο κ. Κουφοντίνας, ο κατηγορούμενος Κουφοντίνας, είναι ενήμερος, ή ήξερε την σχετική συζήτηση.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: (Εκτός μικροφώνου)
Δ. ΖΩΤΟΣ: Κύριε Πρόεδρε, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες, είχαν υποστηριχτές 10.000 ανθρώπους πράγματι, αλλά ο επιχειρησιακός πυρήνας, δεν ήταν 10.000. Ακούστε, προφανώς εγώ προσπαθώ να εξηγήσω το φαινόμενο και την διαφορετικότητά του σε σχέση με αυτήν εδώ. Αυτοί οι οποίοι κατηγορήθηκαν, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες ήταν 10.000, αλλά θέλετε εσείς 10.000, εγώ δεν έχω κανένα πρόβλημα. Εγώ λέω ότι ήταν ένα μαζικό φαινόμενο ένοπλης βίας. Ένοπλης βίας πέρα από το νόμο.
Η Γερμανία ήταν μια άλλη περίπτωση όπου δεν είχε σχέση, πολύ μεγάλη υποστήριξη είχε. Στις εκλογές οι Ερυθρές Ταξιαρχίες δεν βάλανε ποτέ, δεν ξέρουμε αν είχαν τέτοιου είδους εκλογική απήχηση. ¶λλο είναι το επίπεδο της ανοχής, που προφανώς είχε και εδώ η 17Ν, ένα τεράστιο επίπεδο ανοχής ειδικά στις πρώτες ενέργειες, το έχουν καταθέσει όλοι οι μάρτυρες. Στη Γερμανία είχαμε ένα άλλο φαινόμενο, η Mπάντερ Μάϊνχοφ, πολύ μικρότερο φαινόμενο και αυτό το φαινόμενο αναπτύχθηκε επίσης, ότι άρχισε να υποχωρεί το μαζικό σπουδαστικό κίνημα. Και εκεί είχαμε όχι σε σχέση με την εργατική τάξη, παραδειγματική δράση, ή σε υποστήριξη των εργατικών κινημάτων, αλλά σε υποστήριξη των κινημάτων του Τρίτου Κόσμου, που στρεφόταν κατά του ιμπεριαλισμού.
Ήταν μια πιο ιδεολογικοποιημένη ομάδα. Και απείρως πιο μικρή από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες βέβαια και γι’ αυτό πολύ πιο εύκολα αντιμετωπίστηκε, με τον σκληρό τρόπο που αντιμετωπίστηκε από τις γερμανικές αρχές και το γερμανικό κράτος. Επειδή είχε μια άλλη κουλτούρα το γερμανικό κράτος, ως κέντρο τον εαυτό του, με άλλη κουλτούρα από την ιταλική πολιτική κουλτούρα.
Στην Γαλλία όπως όλοι είμαστε αρκετά μεγάλοι, τουλάχιστον ο ομιλών και η έδρα για να θυμόμαστε, ότι το ’68 ήταν η έφοδος στον ουρανό, παραλίγο να ανατραπεί η κυβέρνηση της Γαλλίας, η γενική απεργία και ο Μάης του ’68, που άφησε ένα τεράστιο κίνημα αμφισβήτησης και στην Γαλλία και διεθνώς. Δεν υπήρχε action direct βέβαια όταν ήμαστε στην πρώτη φάση της.
Γιατί τα λέω όλα αυτά; Γιατί είναι ένα σημείο πολιτικής διαφοροποίησης, στο οποίο θα έρθω στη συνέχεια. Υπάρχει ένα δεύτερο θέμα που απασχολεί και απασχόλησε αυτή την δίκη, που είναι η βία και το κράτος γιατί σ’ αυτή τη συζήτηση εμπλέκεται και η 4η Διεθνής, και ο Σερίφης τον οποίον δεν εκπροσωπώ, το λέω απλώς ως παράδειγμα μιας άλλης πολιτικής εκδοχής, ενός άλλου πολιτικού σχεδίου και η 17Ν και όλη η αριστερά.
Σ’ αυτή λοιπόν τη συζήτηση που έγινε εδώ και απ’ όλες τις πλευρές καταγγέλθηκε η βία ως κάτι κακό και ότι αυτό πρέπει να σταματήσει. Όχι η βία της 17Ν, γενικώς η βία, από οπουδήποτε και αν προέρχεται, είτε από τη δεξιά, είτε από την αριστερά, είτε από τους πολέμους, είτε από τον Τρίτο Κόσμο, είτε είναι η βία των Παλαιστινίων, είτε είναι η βία των Ισραηλινών, αδιακρίτως και σε σχέση μ’ αυτό λοιπόν, αυτή η πολύ ωραία ευχή, δεν μας βοηθάει και πάρα πολύ. Ούτε να ερμηνεύσουμε από πού προέρχονται αυτές οι τεράστιες ποσότητες βίας, οι οποίες εκλύονται ανά τον κόσμο, ούτε και πώς τους αντιμετωπίζουμε. Ούτε τι πολιτικά σχέδια υπάρχουν γι’ αυτή την αντιμετώπιση. Και αν αυτό που έκανε η 17Ν ήταν το πιο αποτελεσματικό, ή το μοναδικό.
Μια από τις τοποθετήσεις η οποία διεκδικούσε και την απόλυτη αλήθεια ήταν ότι, κοιτάξτε για την βία, ειδικά για την σύγχρονη βία, για την βία του 20ου αιώνα, αν φταίει κάποιος είναι η Αριστερά. Η 17Ν δεν είναι λαθρεπιβάτης της Αριστεράς, δεν είναι περιθωριακή ως άποψη σε σχέση με αυτό το θέμα όπως καταγγέλθηκε από τον Πρωθυπουργό ότι αυτοί είναι λαθρεπιβάτες της Αριστεράς, αλλά αυτοί είναι στο πρώτο βαγόνι του τρένου της Αριστεράς, αυτή είναι η Αριστερά σε σχέση με το θέμα της βίας και άρα η Βία, Αριστερά και Ολοκληρωτισμός είναι έννοιες ταυτόσημες.
Αυτή ήταν η τοποθέτηση συνηγόρου της Πολιτικής Αγωγής ο οποίος κυρίως γι αυτό το θέμα μίλησε για να θεμελιώσει τον ισχυρισμό ότι αν θέλουμε στα σοβαρά να αντιμετωπίσουμε το θέμα της βίας, πρέπει να αντιμετωπίσουμε την Αριστερά και τις ιδέες της γιατί εκεί είναι η μήτρα της βίας και όχι εκεί που σας έλεγε προχθές ο κ. Οικονομίδης, στις τεράστιες ανισότητες που υπάρχουν στον κόσμο, στις τεράστιες ανισότητες τις ταξικές μέσα σε μία χώρα και στις διακρατικές ανάμεσα στις χώρες του πρώτου κόσμου και στις χώρες του τρίτου κόσμου, με τα παραδείγματα που ανέφερε για τους τρεις πλουσιότερους που έχουν το εισόδημα των 45 χωρών του κόσμου.
Εγώ θα έλεγα σε αυτό ότι μάλλον το επιχείρημα είναι αντίστροφο. Ότι δηλαδή αυτό που έχουμε ζήσει ως ιστορία και ως εμπειρία όλοι μας, είναι ακριβώς το αντίστροφο και ειδικά αν θέλουμε να μιλήσουμε για μετά το ‘17. Μετά το ’17 κ. Πρόεδρε, αυτό που ζήσαμε ως βία, πολιτική βία πάντα, δε μιλώ για την κοινωνική βία, ήταν η βία που προήλθε από αυτό που ο συνάδελφος ονόμασε φιλελεύθερη δημοκρατία ως πολιτική μορφή του καθεστώτος που έχουμε, του ιδιωτικού καπιταλισμού, με την εξής έννοια:
Το ’17 ήταν –αυτό είναι ιστορικό δεδομένο- ένα τεράστιο σοκ για τις κυρίαρχες τάξεις σε όλο τον κόσμο και η απάντηση σ’ αυτό ήταν αφενός μεν η πολιτική βία που ασκήθηκε σε βάρος αυτού του καθεστώτος με την εισβολή, αφετέρου δε για να έρθω στο κύριο επιχείρημά μου, ότι στις χώρες όπου υπήρξε ο ίδιος κίνδυνος, δηλαδή στην Ιταλία και στη Γερμανία, η απάντηση ήταν ο φασισμός.
Δεν ήταν ο φασισμός κάτι που προήλθε από το πουθενά. Ήταν η απάντηση στα Εργατικά Κινήματα της Ιταλίας και της Γερμανίας και στο φόβο ότι μπορεί να επαναληφθεί το γεγονός της Οκτωβριανής επανάστασης, τώρα που αυτοί, οι Ιταλοί και οι Γερμανοί έχουν και την εμπειρία και τη βοήθεια της Σοβιετικής Ένωσης και του Τρότσκι, θα έλεγε ο Ψαραδέλλης.
Το ίδιο ζήσαμε ως έκκληση τεράστιας ποσότητας βίας πολιτικής σ’ αυτή την περίοδο, στην Ισπανία του Φράνκο. Από την ίδια πλευρά ήταν κι όχι από την άλλη. Δηλαδή αυτό που αναφέρει και ο Χοπς Μπάουμ που έγραψε για τον 20ο αιώνα -και λέω τί αξία έχουμε εμείς οι ιστορικοί; Μόνο για να θυμίζουμε τί έχει γίνει και να αντλούμε διδάγματα από το παρελθόν- και λέει ότι αυτό που ζήσαμε ήταν ότι η Αριστερά (το εργατικό κίνημα) μετά το ’17 κυρίως δεν ήταν αυτή η επιτιθέμενη αριστερά που έλεγε ο φίλος μου ο Ραχιώτης αλλά αυτοί που δέχονταν τις επιθέσεις, είτε με τη μορφή του φασισμού είτε με τη μορφή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, γιατί ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος ήταν ένας αγώνας για την κυριαρχία στις αγορές, είναι δεδομένος ο χαρακτήρας του συγκεκριμένου πολέμου.
Σε αυτή τη διαδρομή, έρχομαι τώρα στην 4η, στην παράδοση της οποίας αναφέρεται ο Ψαραδέλλης. Ο Ψαραδέλλης λέει ότι ανήκει στην 4η και έρχομαι σε έναν συλλογισμό που θα προσπαθήσει να αποδείξει ποια είναι η πολιτική αντιμετώπιση της 4ης Διεθνούς, ρεύμα στο οποίο ανήκει ο Ψαραδέλλης απέναντι στο θέμα της συγκεκριμένης μορφής ένοπλης βίας γι αυτήν που αναπτύχθηκε μετά το ’75 στην Ελλάδα, μετά το ’70 στις χώρες της δυτικής Ευρώπης και το δεύτερο επιχείρημα θα είναι αν ο Ψαραδέλλης πράγματι ανήκει σ’ αυτό το ρεύμα ή εδώ μας προσποιείται ότι ανήκει σ’ αυτό το ρεύμα και ότι πράγματι με έναν τρόπο οργανικό και οργανωμένο ζούσε καθημερινά με αυτές τις ιδέες, αυτό το πρόγραμμα και αυτές υπηρετούσε.
Ως γνωστόν ο Τρότσκι ήταν ένας από τους ηγέτες της Οκτωβριανής επανάστασης, ήταν ο αρχηγός του στρατού και άρα με αυτή την έννοια δεν μπορούμε να μιλάμε αν ήταν κατά ή υπέρ της βίας, αφού ήταν ο αρχιστράτηγος εκεί. Η τεράστια συζήτηση που υπήρχε τότε ήταν αν αυτή η επανάσταση μπορεί να ζήσει σε μία μόνο χώρα ή όχι. Το δεύτερο είναι τί σχέση έχουμε εμείς πια ως Οκτωβριανή επανάσταση με την εργατική τάξη με δεδομένο ότι είχε γίνει και η επέμβαση και ο εμφύλιος πόλεμος.
Ήταν σε μία χώρα η επανάσταση όπου η εργατική τάξη ήταν αδύναμη, ήταν μειοψηφία. Πάνω εκεί σ’ αυτά τα πολιτικά ζητήματα είναι που έγινε αυτή η διαφωνία και η διάσπαση. Η κρατική οντότητα είπε ότι όσοι διαφωνούν είναι εχθροί γιατί τα ζητήματα ήταν πολύ σκληρά τότε, δεν ήταν όπως τα συζητάμε τώρα σε επίπεδο σεμιναρίου, σε επίπεδο συζήτησης και αυτό σήμαινε για όποιον διαφωνεί, θάνατος. Αυτό εκφράστηκε πολύ ρητά και πολύ συγκεκριμένα στις δίκες της Μόσχας, όπου αυτοί οι οποίοι εκτελέστηκαν ήταν η ηγεσία της επανάστασης του 1917.
Απ’ αυτό ο Τρότσκι έβγαλε ένα συμπέρασμα: Ότι πια δεν έχουμε επαναστατικό καθεστώς, δεν έχουμε εργατική εξουσία και άρα πρέπει κάτι να κάνουμε γι αυτό και στη Ρωσία και στις άλλες χώρες. Έτσι οικοδόμησε ένα ρεύμα το οποίο έγινε διεθνές. Είχε λοιπόν μία πολύ συγκεκριμένη αντιμετώπιση η οποία έλεγε τρία βασικά δεδομένα, αυτό που λέει από την αρχή ο Ψαραδέλλης.
ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑΣ: (εκτός μικροφώνου)
Β. ΖΩΤΟΣ: Σας είπα και πριν ότι στη φιλελεύθερη δημοκρατία, το 1914 ή το 1945 φιλελεύθερες δημοκρατίες ήταν και η Γαλλία και η Γερμανία και όμως είχαμε δισεκατομμύρια νεκρούς.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Πάντως ο Κρόνος πάντα τρώει τα παιδιά του.
(διαλογικές συζητήσεις)
Β. ΖΩΤΟΣ: Κύριε Πρόεδρε θα συνεχίσω αύριο την αγόρευσή μου.
ΠΡΟΕΔΡΟΣ: Διακόπτουμε για αύριο στις 9 το πρωί.
