«Μια δεκαετία αυταρχισμού περιμένει τους Ρώσους μετά τις χθεσινές βουλευτικές εκλογές και τον θρίαμβο του προεδρικού κόμματος. Οσο για τις εκλογές του 2008, το αποτέλεσμα είναι γνωστό από τώρα: διάδοχος του Πούτιν θα είναι ο Πούτιν» εκτιμά ο Λεονίντ Σεντόφ, κοινωνιολόγος από το Κέντρο Μελετών της Κοινής Γνώμης της Ρωσίας-Α (CEOPR-A).
Οπως γράφει στην «Εl Pais», η Δούμα δεν έχαιρε ποτέ σεβασμού από την πλειοψηφία των ρώσων πολιτών. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, το ένα τρίτο των ψηφοφόρων θεωρεί ότι η Δούμα συζητά μεν τους αναγκαίους νόμους, αλλά δεν μπορεί να τους θέσει σε εφαρμογή. Το 37% πιστεύει ότι το κοινοβούλιο αναλώνεται σε περιττές συζητήσεις και διαμάχες με το κράτος.
Εάν αυτή είναι η γνώμη των πολιτών για το κοινοβούλιό τους, γιατί η αποχή στις εκλογές δεν είναι ακόμη μεγαλύτερη; Σύμφωνα πάλι με τις δημοσκοπήσεις, το 10% λέει ότι ψηφίζει από συνήθεια, και το ένα τέταρτο των ψηφοφόρων αναγνωρίζει ότι επιλέγει ένα κόμμα με βάση την προσωπικότητα του ηγέτη του.
Η επικράτηση του Πούτιν στις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου, καταλήγει ο Σεντόφ, θα εδραιώσει την ενίσχυση μιας γραφειοκρατικής και αυταρχικής πολιτικής τάξης απέναντι σε έναν υποταγμένο πληθυσμό.
Οπως επισημαίνει όμως στη «Liberation» η γαλλίδα ερευνήτρια και ειδικός για τη Ρωσία, Μαρί Μεντράς, το σύστημα του Πούτιν είναι ένα σύστημα δικτύων και ομάδων συμφερόντων όπου έχουν αποκτήσει μεγάλη σημασία δύο παράγοντες.
Πρώτον, οι ιδιοκτήτες επιχειρήσεων που παράγουν πρώτες ύλες, πετρέλαιο, φυσικό αέριο, βωξίτη, αλουμίνιο, ακόμα και ξύλο. Οι άνθρωποι αυτοί κατέχουν τους οικονομικούς πόρους του κράτους, το οποίο ζει σε ποσοστό άνω του 50% από τα έσοδα που αποφέρουν οι πωλήσεις αυτών των πρώτων υλών και κατά συνέπεια είναι υποχρεωμένο να διαπραγματεύεται μαζί τους. Η δεύτερη κατηγορία είναι οι ηγέτες των περιφερειών και των πόλεων. Παρά τις προσπάθειες της εξουσίας να τους ελέγξει, οι άνθρωποι αυτοί παραμένουν ισχυροί στις περιοχές τους, χάρις στους στενούς δεσμούς με τις επιχειρήσεις.
Οι υπεύθυνοι των δυνάμεων ασφαλείας έχουν σήμερα πολύ μεγαλύτερη παρουσία στη διοίκηση και πολύ μεγαλύτερα μέσα απ' ό,τι την εποχή του Γιέλτσιν. Ομως η Ρωσία είναι μια πολύ μεγάλη χώρα που δεν κυβερνάται πλέον με συγκεντρωτικό τρόπο. Οι μυστικές υπηρεσίες, όπως και ο στρατός, δεν είναι μονολιθικοί θεσμοί. Κατά συνέπεια, τονίζει η γαλλίδα ερευνήτρια, πρέπει να είμαστε επιφυλακτικοί με τις εκτιμήσεις ορισμένων αναλυτών για «στρατιωτικοποίηση» της ρωσικής δημόσιας ζωής.
Το ρωσικό καθεστώς, λέει η Μαρί Μεντράς, δεν είναι ούτε δημοκρατικό ούτε αυταρχικό. Εκφράζονται όλες οι απόψεις, ακόμη και στις επίσημες ιστοσελίδες. Ενα άλλο παράδειγμα είναι η οικονομία, όπου παρατηρεί κανείς μια καλή διαχείριση από ιδιωτικούς παράγοντες. Η σύλληψη του Χοντορκόφσκι είναι ασφαλώς καταστροφική για το κράτος δικαίου, τη διαφάνεια και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αφού η απόφαση ήταν πολιτική. Από την άλλη πλευρά, όμως, η Yukos εξακολουθεί να διοικείται από ιδιώτες.
Η γαλλίδα ερευνήτρια καταλήγει ότι υπάρχουν πολλά στοιχεία που προκαλούν ανησυχία για τις προοπτικές εκδημοκρατισμού της χώρας, όχι όμως και την αρχή μιας δικτατορίας.
Πηγές: El Pais, Liberation, ΑΠΕ
