«Τα μεγαλύτερα ψέματα λέγονται πριν από τις εκλογές, κατά τη διάρκεια του πολέμου και μετά το κυνήγι», συνήθιζε να λέει ο Γάλλος πολιτικός Κλεμανσό. Οι τρεις πολεμικές συρράξεις που ακολούθησαν τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, αλλά και το «κυνήγι» του 60χρονου Μιλόσεβιτς από τη Δύση, μπορεί να μην αποτελούν εξαίρεση.
Σ' αυτές τις βασικές αρχές φαίνεται ότι θα στηριχθεί η υπερασπιστική γραμμή Μιλόσεβιτς στην μαραθώνια δίκη, που άρχισε σήμερα ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης. Ο πρώην προέδρος της Γιουγκοσλαβίας Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς κατηγορείται για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για τον πόλεμο της Κροατίας (1991-1995), της Βοσνίας (1992-1995) και του Κοσόβου (1998-1999). Για τον πόλεμο της Βοσνίας κατηγορείται και για γενοκτονία.
Πρόκειται για την κορύφωση της δικαστικής διερεύνησης μιας από τις πιο δραματικές σελίδες της πρόσφατης ευρωπαϊκής ιστορίας, που ακολουθεί το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και περιγράφει τη διάλυση της Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας.
Η δίψα για την εξουσία
«Πίσω από τα εθνικιστικά προσχήματα και τις ωμότητες της εθνοκάθαρσης, πίσω από τον μεγαλόστομη ρητορική και τις τετριμμένες φράσεις, η δίψα για την εξουσία ήταν το κίνητρο του Μιλόσεβιτς», δήλωσε η εισαγγελέας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου Κάρλα ντελ Πόντε κατά την ανάγνωση του κατηγορητηρίου. «Εξαιρετικός στους τακτικούς ελιγμούς, αλλά μέτριος στρατηγός, ο Μιλόσεβιτς δεν έκανε τίποτε άλλο από το να επιδιώξει την ικανοποίηση της φιλοδοξίας του με τίμημα την πρόκληση ανείπωτων δεινών σε όσους αντιτάχθηκαν σε αυτόν ή αντιπροσώπευαν απειλή για την προσωπική του στρατηγική εξουσίας.
Ορισμένα από τα περιστατικά χαρακτηρίσθηκαν από μία σχεδόν μεσαιωνική αγριότητα και υπολογισμένη ωμότητα, που ξεπέρασε κατά πολύ τα όρια της νόμιμης διεξαγωγής του πολέμου», πρόσθεσε.
Ατάραχος ο Μιλόσεβιτς
Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς παρέμεινε ατάραχος και κοιτούσε απευθείας στο πρόσωπο την εισαγγελέα, κατά την απαγγελία του κατηγορητηρίου. Περιστοιχισμένος από δύο φρουρούς του ΟΗΕ πήρε κάποιες σημειώσεις, ενώ χαμογέλασε ελαφρά την στιγμή που προβλήθηκαν στιγμιότυπα από ομιλία του στο Κόσοβο το 1987.
Το ακροατήριο για λόγους ασφαλείας έχει διαχωρισθεί με αλεξίσφαιρο γυαλί από την αίθουσα του δικαστηρίου, ενώ μπροστά από τον πρώην πρόεδρο της Γιουγκοσλαβίας, βρίσκεται μεταφραστής, για τις ανάγκες της δίκης.
Ο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς αρνείται να χρησιμοποιήσει τα ειδικά ακουστικά, προκειμένου να παρακολουθήσει τμήματα της διαδικασίας και την παρουσίαση εγγράφων σε ξένη γλώσσα.
Στους μάρτυρες και ο Χόλμπρουκ
Ο άλλοτε κορυφαίος διαπραγματευτής των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου της Βοσνίας, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ δήλωσε σήμερα στην τηλεόραση του BBC ότι είναι πρόθυμος να καταθέσει στη δίκη του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Ο Χόλμπρουκ, αρχιτέκτονας της ειρηνευτικής συμφωνίας του Ντέιτον που τερμάτισε τον πόλεμο της Βοσνίας το 1995, είχε πραγματοποιήσει συνομιλίες με τον Μιλόσεβιτς πριν από τους νατοϊκούς βομβαρδισμούς στη διάρκεια της σύγκρουσης του Κοσόβου. Οι νομικοί σύμβουλοι του Μιλόσεβιτς έχουν δηλώσει ότι ο πελάτης τους σκοπεύει να κλητεύσει ως μάρτυρες δυτικές προσωπικότητες, προκειμένου να αποδείξει ότι τα όσα έπραξε στη διάρκεια των βαλκανικών πολέμων την τελευταία δεκαετία είχαν τις ευλογίες τους. Δεν αποκλείεται να κλητεύσει ως μάρτυρες υπεράσπισης τον Τόνι Μπλερ, τον Μπιλ Κλίντον και την Μαντλίν Ολμπράιτ, που στο παρελθόν στήριξαν την εξουσία του.
Νομικοί κύκλοι εκτιμούν ότι η ακροαματική διαδικασία στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο του ΟΗΕ για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία θα έχει διάρκεια περίπου δύο ετών.
Η δίκη του αιώνα
Η πρώτη ημέρα της δίκης του Μιλόσεβιτς μεταδόθηκε απευθείας από πέντε τηλεοπτικά δίκτυα της Γιουγκοσλαβίας, ενώ οι εφημερίδες του Βελιγραδίου αφιέρωσαν εκτενή ρεπορτάζ και πηχυαίους τίτλους στη δίκη αυτή, που έχει χαρακτηρισθεί η σημαντικότερη πολιτική δίκη μετά τη Νυρεμβέργη. «Ενα κατηγορητήριο για τρεις πολέμους» (Πολίτικα), «Ο μαραθώνιος της Χάγης αρχίζει», (Βετσέρνιε Νοβόστι), «Ο Μιλόσεβιτς καλεί τον Κλίντον και τους άλλους ηγέτες να καταθέσουν ως μάρτυρες» (Μπλικ) είναι μερικοί από τους τίτλους που αφιερώνουν οι εφημερίδες του Βελιγραδίου στη «δίκη του αιώνα».
Αντίθετα στην Κροατία ούτε τα μέσα ενημέρωσης, ούτε και οι απλοί πολίτες φάνηκαν να ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για την έναρξη της δίκης του Μιλόσεβιτς, του ανθρώπου που θεωρείται κατεξοχήν υπεύθυνος για τα δεινά της χώρας αυτής στις αρχές της δεκαετίας του '90. «Ο Μιλόσεβιτς; Αυτή τη στιγμή είναι ο σωστός άνθρωπος στο σωστό μέρος, αυτό είναι το μόνο που με ενδιαφέρει», ήταν το χαρακτηριστικό σχόλιο του Τόμισλαβ, ενός Κροάτη δημοσιογράφου.
