Κλειδί για το Μεσανατολικό οι αραβικές χώρες

Παρασκευή, 15 Μαρτίου 2002 17:49

A- A A+

Η περιοδεία του Ντικ Τσέινι στη Μέση Ανατολή δεν μπορούσε παρά να επικεντρωθεί στη σύγκρουση της Μέσης Ανατολής. Ο Μπους επέκρινε την Τετάρτη το Ισραήλ για την εισβολή στα παλαιστινιακά εδάφη. Η αμερικανική κυβέρνηση προώθησε ένα ψήφισμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας, που αναφερόταν στην ανάγκη εκεχειρίας και στην ύπαρξη «δύο κρατών, του Ισραήλ και της Παλαιστίνης, δίπλα-δίπλα». Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ζήτησε την πλήρη αποχώρηση των ισραηλινών δυνάμεων από τα παλαιστινιακά εδάφη, κάτι που εξασφάλισε ο στρατηγός Ζίνι μόλις έφτασε στην Ιερουσαλήμ.

Οι εξελίξεις αυτές δεν σημαίνουν ότι χάθηκε το ενδιαφέρον για το Ιράκ. Οπως επισημαίνει στο σημερινό φύλλο της εφημερίδας New York Times ο καθηγητής Φαουάζ Τζέρτζις, συγγραφέας του βιβλίου «Οι Ισλαμιστές και η Δύση», για να έχει πιθανότητες επιτυχίας οποιαδήποτε αμερικανική πρωτοβουλία στην περιοχή πρέπει να περάσει κατ' ανάγκη από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Η Αίγυπτος, η Σαουδική Αραβία και άλλες φιλοαμερικανικές δυνάμεις φοβούνται ότι οι δολοφονίες Παλαιστινίων, που προβάλλονται καθημερινά από την τηλεόραση, θα συσπειρώσουν την ισλαμική αντιπολίτευση και θα υπονομεύσουν την εξουσία τους.

Η Παλαιστίνη έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές από τους άραβες ηγέτες και τους αντιπάλους τους ως πολιτικό εργαλείο για την άντληση της υποστήριξης της κοινής γνώμης. Πρόκειται άλλωστε για ένα από τα πιο ευαίσθητα θέματα στον αραβικό κόσμο, πράγμα που εξηγεί γιατί αντίπαλες κοινωνικές δυνάμεις στην Αίγυπτο ή στη Σαουδική Αραβία μπορούν να καθοριστούν από τον τρόπο με τον οποίο μιλούν για το Ισραήλ. Τα μεγάλα προβλήματα αυτών των χωρών, όπως ο εκσυγχρονισμός, οι σχέσεις με τη Δύση ή η ισορροπία μεταξύ εθνικής και αραβικής ταυτότητας, προσδιορίζονται συχνά σε σχέση με την Παλαιστίνη και το Ισραήλ, σαν τα προβλήματα να εντοπίζονται εκεί, και όχι στο Κάιρο ή στο Ριάντ. Μπορεί να είναι περίεργο, αλλά είναι αλήθεια. Και δεν μπορεί να αγνοηθεί, ιδίως αν οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν πραγματικά να αλλάξει το καθεστώς του Ιράκ.

Η σημερινή σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης μπορεί να βρίσκεται σε κομβικό σημείο, μπορεί και όχι. Είναι πολύ πιθανό όμως να βρίσκεται σε κομβικό σημείο η ικανότητα των αραβικών κρατών να αντιμετωπίσουν την απήχηση που έχει στις χώρες τους η σφοδρότητα αυτής της σύγκρουσης. Τα μέλη του Αραβικού Συνδέσμου εξετάζουν τώρα πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ.

Για πρώτη φορά στον πολυετή πόλεμο μεταξύ Αράβων και εβραϊκού κράτους υπάρχει συναίνεση για ειρήνη με το Ισραήλ, που θα στηρίζεται όχι στην αρχή «γη αντί ειρήνης» αλλά στην πλήρη εξομάλυνση των πολιτιστικών, οικονομικών και πολιτικών σχέσεων μεταξύ των πρωταγωνιστών.

Παρόλο που η επιτυχία του σαουδαραβικού ειρηνευτικού σχεδίου δεν είναι εξασφαλισμένη, η αλλαγή της αραβικής θέσης θέτει τα θεμέλια για μια ιστορική συμφωνία. Ως τώρα, οι άραβες ηγέτες δεν μπορούσαν να φανταστούν την ισραηλινή σημαία να κυματίζει σε πρεσβείες της Δαμασκού, του Ριάντ, της Βηρυτού ή του Αλγερίου. Αυτό δεν αποτελεί πλέον ταμπού.

Η νέα αραβική προσέγγιση παρέχει στους παλαιστίνιους ηγέτες κρίσιμη πολιτική υποστήριξη που θα τους βοηθήσει να αποδεχθούν και να «πουλήσουν» συμβιβασμούς στα θέματα των προσφύγων και της αναπροσαρμογής των συνόρων. Η στάση αυτή καθησυχάζει όμως και τους Ισραηλινούς, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να κάνουν παραχωρήσεις όπως η αναγνώριση της ανατολικής Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας της Παλαιστίνης και η διάλυση των περισσοτέρων οικισμών στη Δυτική Οχθη.

Ούτε ο Σαρόν ούτε ο Αραφάτ μπορούν να επιβιώσουν πολιτικά, αν αντιταχθούν σε μια διευθέτηση που θα υποστηρίζεται τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από τον αραβικό κόσμο.

Προτεινόμενα για εσάς



Δημοφιλή