Αρχίζει η δίκη του ισπανού δικαστή Μπαλτάσαρ Γκαρθόν, που έχει γίνει γνωστός μεταξύ άλλων για την προσπάθειά του να δικαστεί ο Αουγκούστο Πινοτσέτ. Η κατηγορία;

Εστειλε στο σκαμνί το φάντασμα του Φράνκο. Παραβίασε ένα εθνικό ταμπού επιδιώκοντας να διεξαγάγει έρευνα για τους αγνοουμένους της περιόδου του φρανκισμού.

Ο υπερδραστήριος δικαστής ετέθη σε διαθεσιμότητα τον Μάιο του 2010 και κινδυνεύει με απαγόρευση ασκήσεως επαγγέλματος μέχρι και για 20 χρόνια.

Η δίωξη του βασίσθηκε στη μήνυση των οργανώσεων της άκρας δεξιάς. Κατηγορείται για παραβίαση του νόμου περί αμνηστίας που ψηφίσθηκε τον Οκτώβριο του 1977, δύο χρόνια μετά τον θάνατο του δικτάτορα Φρανθίσκο Φράνκο, με σκοπό να επιβάλει ένα σύμφωνο σιωπής στα σκοτεινά χρόνια του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939) και της δικτατορίας (1937-1975).

Το 2006, έπειτα από αγωγές οργανώσεων υπεράσπισης των θυμάτων, προσπάθησε να ανοίξει αυτόν τον οδυνηρό φάκελο και να ρίξει φως στην τύχη 114.000 εξαφανισμένων, πριν εγκαταλείψει την προσπάθεια το 2008 έχοντας έλθει αντιμέτωπος με την εισαγγελία.

Η επιχειρηματολογία του Μπαλτάσαρ Γκαρθόν βασίσθηκε στις αρχές των διεθνών δικαστηρίων: οι εξαφανίσεις αυτές συνιστούν εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και δεν περιλαμβάνονται στον νόμο περί αμνηστίας.

Η δίωξη του ισπανού δικαστή προκάλεσε έντονη πολεμική στην Ισπανία και υπενθύμισε ότι το κεφάλαιο του φρανκισμού δεν έχει κλείσει, παρά τον νόμο που ψηφίσθηκε το 2007 προς αποκατάστασιν των θυμάτων.

Οι υποστηρικτές του ισπανού δικαστή καταγγέλλουν πολιτική συνωμοσία, τη στιγμή μάλιστα που η ίδια η εισαγγελία ζήτησε κατά την προκαταρκτική διαδικασία την απαλλαγή του κατηγορουμένου, με το επιχείρημα ότι η απόπειρα έρευνας δεν δικαιολογεί τη δίωξη.

Πολλές οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, έχουν κινητοποιηθεί για να τον υποστηρίξουν, καταγγέλλοντας δικαστικό λιντσάρισμα.

Πριν από δύο χρόνια ο Economist έγραψε ότι θα ήταν τουλάχιστον περίεργο το μοναδικό άτομο που θα δικαστεί για τα εγκλήματα του εμφυλίου πολέμου να είναι ο δικαστής Γκαρθόν.