«Hρθε ο καιρός να σταματήσουμε να κατηγορούμε τη Δύση για την αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό του παρελθόντος», γράφει ο Ταρίκ Ραμαντάν στο καινούργιο του βιβλίο με τίτλο «Η αραβική αφύπνιση». Επιτέλους, θα σκεφτόταν κανείς. Eνας άραβας μουσουλμάνος, και μάλιστα εγγονός του ιδρυτή της Μουσουλμανικής Αδελφότητας της Αιγύπτου, αποφάσισε να σταματήσει τη θυματολογία.
Oμως δεν είναι έτσι. Γιατί ο Ραμαντάν, που διδάσκει σύγχρονες ισλαμικές σπουδές στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, συμπληρώνει την παραπάνω πρόταση κατηγορώντας τη Δύση ότι συνεχίζει να θέλει να ελέγξει τις αραβικές κοινωνίες.
Το βιβλίο αυτό εκδίδεται σε μια κρίσιμη στιγμή, γράφει ο Εντ Χουσάιν στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς». Οι νεαροί Αραβες αναζητούν αγωνιωδώς απαντήσεις στα ερωτήματά τους για το ισλάμ, τη δημοκρατία, τον πλουραλισμό, τον κοσμικό χαρακτήρα του κράτους και τον σύγχρονο κόσμο. Σε χώρες όπως η Τυνησία και η Τουρκία, οι ισλαμιστές είναι όλο και περισσότερο κοσμικοί (αν και όχι με τη γαλλική έννοια του όρου). Ακόμη και στους κόλπους της Μουσουλμανικής Αδελφότητας της Αιγύπτου έχει ξεκινήσει μια έντονη συζήτηση για τον χαρακτήρα που πρέπει να έχει ένα «ισλαμικό κράτος».
Υποστηρίζοντας τον κοσμικό χαρακτήρα που πρέπει να έχει ένα σύγχρονο κράτος, αλλά και ότι «καμιά δημόσια σφαίρα δεν είναι πολιτιστικά και θρησκευτικά ουδέτερη», ο Ραμαντάν επικαλείται προσωπικότητες τόσο από τη σιιτική όσο και από τη σουνιτική παράδοση για να δείξει ότι έκαναν διάκριση ανάμεσα στη «θεία» και την «ανθρώπινη» εξουσία.
Το βέβαιο είναι ότι δεν έκαναν την ίδια ανάγνωση άνθρωποι σαν τον παππού του, τον Χασάν αλ-Μπάνα, που ζητούσαν την ίδρυση ενός αντιδυτικού «ισλαμικού κράτους», ή χαλιφάτου. Το πολιτικό ισλάμ αποτελεί προϊόν της εποχής του, απαντά ο συγγραφέας, ο οποίος ασκεί κριτική στη Μουσουλμανική Αδελφότητα και άλλα ισλαμιστικά κινήματα, επειδή δεν πρόσφεραν νέες ιδέες και πραγματικές απαντήσεις στα πολιτικά και οικονομικά προβλήματα της νέας Μέσης Ανατολής.
Παρά ταύτα, συνεχίζει ο αρθρογράφος των «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς», το βιβλίο του Ραμαντάν αφήνει μια πικρή γεύση. Πρώτον, επειδή ο συγγραφέας αφήνει να φανεί μια συμπάθεια για τον Οσάμα μπιν Λάντεν, εκφράζοντας τη λύπη του που δεν έγινε γι' αυτόν μια ισλαμική κηδεία.
Δεύτερον, επειδή προσβάλλει και περιφρονεί τις θυσίες, το αίμα και τα δάκρυα των νεαρών Αράβων, γράφοντας ότι τους εκπαίδευσαν οι δυτικές κυβερνήσεις για να ανατρέψουν τα καθεστώτα τους. Μα οι αραβικές εξεγέρσεις αποτέλεσαν το αποκορύφωμα δεκαετιών καταπίεσης και εξευτελισμού από αδίστακτους δικτάτορες. Δεν ήταν προϊόντα της Δύσης. Ο Μοχάμεντ Μπουαζίζι αυτοπυρπολήθηκε στην Τυνησία επειδή είχαν κλείσει γι' αυτόν όλες οι πόρτες για το μέλλον.
Ο Ραμαντάν γράφει επανειλημμένα ότι πίσω από τους ακτιβιστές των μέσων κοινωνικής δικτύωσης που πρωταγωνίστησαν στις εξεγέρσεις βρίσκονται η Google, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ και άλλες δυτικές υπηρεσίες. Ο ισχυρισμός, όμως, ότι δυτικά think tanks και εταιρείες θα μπορούσαν να οδηγήσουν εκατομμύρια Αραβες στους δρόμους υπερτιμά ασφαλώς τη δύναμη της Δύσης.
Αραγε, ο Ραμαντάν έχει επισκεφθεί πρόσφατα την Αίγυπτο, τη Λιβύη ή την Τυνησία; Ο αναγνώστης δεν το μαθαίνει. Ο συγγραφέας δεν κάνει αναφορά σε καμιά δική του επαφή με καθημερινούς Αραβες στους δρόμους της Μέσης Ανατολής. Το μισό βιβλίο αποτελεί αναπαραγωγή των μπλογκ του. Και η εμφανής εχθρότητά του απέναντι στη Δύση καθιστά το βιβλίο ένα φτωχό συγγενή του ομώνυμου βιβλίου που κυκλοφόρησε το 1939 με την υπογραφή του εξέχοντος λιβανέζου χριστιανού Αραβα Zορζ Αντόνιους.
Πηγή: Financial Times, ΑΠΕ-ΜΠΕ
