Μετά τη μεγάλη επιτυχία που σημείωσε, το 2007, στο Εθνικό Θέατρο, το αριστούργημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι, «O ηλίθιος», παρουσιάζεται με την ίδια μορφή, σε σκηνοθεσία Στάθη Λιβαθινού.

Τότε, το έργο ανέβηκε σε δύο ξεχωριστά μέρη, από την τότε ομάδα της Πειραματικής Σκηνής του Εθνικού Θεάτρου.

Σε αυτήν την παρουσίαση, ο σκηνοθέτης έχει διατηρήσει τη δομή της παράστασης -με διακοπή μισής ώρας ανάμεσα στα δύο μέρη- και τον βασικό κορμό του τότε θιάσου, με μερικές προσθήκες νέων ηθοποιών.

Ο «Ηλίθιος» είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα του μεγάλου Ρώσου συγγραφέα, αλλά και της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Γράφτηκε το 1868 - 69 και - με ένα τολμηρό για την εποχή του θέμα- σκιαγραφεί ένα αλλοτριωμένο κοινωνικό περιβάλλον, μέσα από την ιστορία ενός αγνού, αγαθού, ανυστερόβουλου και ακοινώνητου ανθρώπου, ο οποίος λειτουργεί καταλυτικά μέσα σε αυτό, προκαλώντας τραγικές συνέπειες σε όλους, με πρώτο τον εαυτό του.

Η Μαρία Σαββίδου βυθίζεται σε αυτόν τον κόσμο, ως Λιζαβέτα Προκόφιεβνα, και από εκεί μας μιλά για το ιδανικό και το ανέφικτο.

Τι σηματοδότησε την επιστροφή της παράστασης;

Πέρα από τις θεματικές ενός κλασσικού, σπουδαίου κειμένου, που σε κάθε εποχή αγγίζει με τρόπο βαθύ, ουσιαστικό και επίκαιρο τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι συμπεριφέρονται, υπήρξε η ανάγκη της ένωσης, της σύμπραξης και της ομαδικότητας, που πάντα αποτελούσε προτεραιότητα και χαρακτηριστικό της συνάντησης των συγκεκριμένων καλλιτεχνών.

Η Μαρία Σαββίδου

Πώς θα περιγράφατε το έργο;

Σπουδαίο, πολυπρισματικό, βαθύ, πολύτιμο.

Ποια είναι η δομή της παράστασης;

Η λογοτεχνική αφήγηση, δεμένη με τη θεατρική πράξη.

Τι χαρακτηριστικά έχει ο δικός σας ρόλος;

Η στρατηγίνα Λιζαβέτα Προκόφιεβνα, η μοναδική συγγενής του Λέοντος Ν. Μίσκιν (του Ηλιθίου), είναι συναισθηματικά ευφυής, αθώα, δίκαιη και γεμάτη ανατροπές. «Είναι μητέρα». Βγάζει τη γλώσσα στα στερεότυπα που, όμως, την κατατρέχουν.

Ποια κοινωνικά ζητήματα θίγει ο Ντοστογιέφσκι μέσα από τον «Ηλίθιο»;

Τα πρόσωπα του έργου συνδιαλέγονται, παλεύουν, καίγονται, ανθίζουν και συνθλίβονται μπροστά στην κοινωνική, οικονομική, θρησκευτική και προσωπική τους επιβίωση. Χρήμα, έρωτας, αγάπη, κοινωνική ανέλιξη, πτώση…

Θεωρείτε πως είναι ίδιον των ηθικά αλλοτριωμένων κοινωνιών, να ταυτίζουν την αγνότητα και την αγαθότητα με την ηλιθιότητα;

Μια φίλη, πρόσφατα, μου θύμισε τη φράση του Ηράκλειτου, «Ήθος, ανθρώπων δαίμων». Ο Ντοστογιέφσκι γράφει: «Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο, φτάνει να έχει καλή καρδιά».

Πώς θα ήταν ο κόσμος αν απαρτιζόταν μόνο από τέτοιους ηλίθιους, όπως ο ήρωας του έργου;

Θα ήταν ένας ουτοπικός, «ιδανικός», ανέφικτος και, πιθανόν, για κάποιους ακόμη και βαρετός κόσμος.

Στο έργο, οι συνέπειες είναι τραγικές. Στη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα, τί θεωρείτε τραγικό;

Την ίδια τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα!

Πιστεύετε σε μία μελλοντική κάθαρση;

Όχι! Πιστεύω σε εκείνον τον βαθύ, όμορφο πυρήνα που είναι η πρώτη ύλη του κάθε ανθρώπου, αυτή που αποτελεί προέλευση και προορισμό και που θα μπορούσε πράγματι να σώσει τον κόσμο…

Συντελεστές: μετάφραση: Αρης Αλεξάνδρου, σκηνοθεσία: Στάθης Λιβαθινός, δραματουργική επεξεργασία: Σάββας Κυριακίδης με την συνεργασία του σκηνοθέτη και των ηθοποιών της παράστασης, σκηνικά-κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου, μουσική: Θοδωρής Αμπαζής, φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου. Παίζουν: Βασίλης Ανδρέου, Μελέτης Ηλίας, Δημήτρης Ήμελλος, Στέλιος Ιακωβίδης, Κόρα Καρβούνη, Νίκος Καρδώνης, Νεφέλη Κουρή, Δαυίδ Μαλτέζε, Πηνελόπη Μαρκοπούλου, Δημήτρης Μυλωνάς, Μαρία Ναυπλιώτου, Μαρία Σαββίδου, Χρήστος Σουγάρης, Φωτεινή Τιμοθέου, Αρης Τρουπάκης, Σπύρος Τσεκούρας, Σοφία Τσινάρη, Γιώτα Φέστα, Γιώργος Χριστοδούλου.

Πληροφορίες

Θέατρο «Ακροπόλ», Ιπποκράτους 9 - 11, Αθήνα, τηλ.: 210 3643700. Ημέρες και ώρες παραστάσεων: 19 Απριλίου - 20 Μαΐου, Τετάρτη στις 17.00 το Α΄ μέρος και στις 20.30 το Β΄ μέρος, Πέμπτη στις 20.30 το Α΄ μέρος και Παρασκευή στις 20.30 το Β΄ μέρος, Σάββατο στις 17.00 το Α΄ μέρος και στις 20.30 το Β΄ μέρος, Κυριακή στις 17.00 το Α΄ μέρος και στις 20.30 το Β΄ μέρος. Τιμές εισιτηρίων: πλατεία: 20 ευρώ, εξώστης: 15 ευρώ. Με την αγορά εισιτηρίων και για τα δύο μέρη, θα παρέχεται έκπτωση 5 ευρώ για κάθε μέρος.

Γιώργος Σ. Κουλουβάρης