Την απόφασή του να μην είναι ξανά υποψήφιος για το προεδρικό αξίωμα, μετά τη λήξη της θητείας του, τον ερχόμενο Φεβρουάριο, ανακοίνωσε επισήμως σήμερα ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας.
Σε διάγγελμά του προς τον κυπριακό λαό, αφού προηγουμένως ενημέρωσε για την απόφασή του την Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ, ο κ. Χριστόφιας υπενθύμισε ότι μια από τις προεκλογικές του δεσμεύσεις το 2008 ήταν ότι δεν θα διεκδικούσε επανεκλογή σε περίπτωση μη εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού.
Ειδικότερα, ανέφερε πως «μοναδική εξαίρεση θα μπορούσε να αποτελέσει ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού που θα επέβαλλε την παρουσία του ηγέτη της Ελληνοκυπριακής πλευράς και Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ή το ενδεχόμενο κατά το οποίο οι δύο πλευρές θα ήμασταν πολύ κοντά στη λύση και ασφαλώς δεν θα ήταν δυνατό να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια».
«Με δεδομένο ότι δεν έχει λυθεί το Κυπριακό και δεν φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει καθοριστική πρόοδος τους επόμενους μερικούς μήνες, έχω αποφασίσει οριστικά ότι θα τιμήσω την προεκλογική μου δέσμευση. Δεν θα επαναδιεκδικήσω εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας», συμπλήρωσε ο κ. Χριστόφιας και συνέχισε: «Πάντοτε πίστευα ότι η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτικής ηγεσίας και πολιτών ενισχύεται όταν η ηγεσία είναι ειλικρινής και εμμένει στις δεσμεύσεις της έναντι του λαού».
Το διάγγελμα
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Ένα από τα κύρια θέματα που απασχολεί το τελευταίο διάστημα την κοινή γνώμη στο εσωτερικό, αφορά στην απόφαση του Προέδρου για το αν θα κατέλθει υποψήφιος στις επερχόμενες Προεδρικές εκλογές. Επειδή λέγονται πολλά, θέλω να απευθυνθώ στον κυρίαρχο λαό και να ξεκαθαρίσω τα πράγματα. Το οφείλω άλλωστε και στο αγαπημένο μου Κόμμα, το ΑΚΕΛ, ώστε να ενεργοποιήσει τις καταστατικές του διαδικασίες και να πάρει τις δέουσες αποφάσεις.
Κατά την προεκλογική περίοδο των περασμένων προεδρικών εκλογών μία από τις σαφείς δεσμεύσεις που είχα αναλάβει έναντι του κυπριακού λαού ήταν η απόφαση μου να είμαι Πρόεδρος για μια μόνο θητεία. Μοναδική εξαίρεση θα μπορούσε να αποτελέσει ενδεχόμενη λύση του Κυπριακού που θα επέβαλλε την παρουσία του ηγέτη της Ελληνοκυπριακής πλευράς και Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας ή το ενδεχόμενο κατά το οποίο οι δύο πλευρές θα ήμασταν πολύ κοντά στη λύση και ασφαλώς δεν θα ήταν δυνατό να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια. Η δέσμευση αυτή δεν ήταν καθόλου τυχαία. Ήταν αποτέλεσμα, πρώτα και κύρια, του πάθους να δω την πολυαγαπημένη μας πατρίδα ελεύθερη και επανενωμένη. Απαλλαγμένη από κατοχικά στρατεύματα και έποικους. Μακριά από τους καταστροφικούς κινδύνους που εμπεριέχει η οριστικοποίηση της διχοτόμησης. Το πάθος για μια νέα ελπιδοφόρα πορεία για ολόκληρο τον κυπριακό λαό, Ελληνοκύπριους, Τουρκοκύπριους, Μαρωνίτες, Αρμένιους και Λατίνους. Μια σωστή λύση του Κυπριακού είπα πολλές φορές είναι για μένα στόχος ζωής. Θέλω να υπενθυμίσω, άλλωστε, ότι η λύση του Κυπριακού υπήρξε ο βασικότερος λόγος για να θέσουμε την υποψηφιότητα μας ενώπιον του κυπριακού λαού.
Αμέσως μετά που ο κυπριακός λαός μάς τίμησε με την εμπιστοσύνη του, αναλάβαμε συνεχείς πρωτοβουλίες σε μια προσπάθεια να πράξουμε ότι τουλάχιστον περνούσε από το δικό μας το χέρι για να κάνουμε το όραμα πραγματικότητα. Υπενθυμίζουμε ότι το 2008 το κυπριακό πρόβλημα βρισκόταν σε μια πολύ δύσκολη φάση για τη δική μας η πλευρά. Η διεθνής κοινότητα είχε τη λανθασμένη εντύπωση ότι η δική μας πλευρά δεν επεδίωκε πραγματικά λύση. Συνεχίζονταν οι τιμωρητικές προσεγγίσεις για την απόφαση του κυπριακού λαού στα δημοψηφίσματα. Από πολλούς στη διεθνή κοινότητα δινόταν έμφαση στην αναβάθμιση του ψευδοκράτους.
Μέσα σε αυτά τα πλαίσια ξεκινήσαμε μια τιτάνια προσπάθεια για να αναστρέψουμε τα δεδομένα. Επιτύχαμε να αξιοποιήσουμε τη Συμφωνία της 8ης Ιουλίου και να ξεκινήσουμε απευθείας διαπραγματεύσεις, σε μια συμφωνημένη βάση και με μια συμφωνημένη διαδικασία.
Η συμφωνημένη βάση επιτάσσει ότι επιδιώκουμε λύση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, με πολιτική ισότητα όπως αυτή προβλέπεται στα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας για ένα κράτος με μια και μόνη κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα. Είναι η πρώτη φορά που η τουρκοκυπριακή πλευρά είχε δεσμευτεί στο ζήτημα της μιας κυριαρχίας. Ταυτόχρονα συμφωνήσαμε σε μια διαδικασία «κυπριακής ιδιοκτησίας», χωρίς επιδιαιτησία, χωρίς τεχνητά χρονοδιαγράμματα και μεσολάβηση. Αυτή η διαδικασία όχι μόνο μας έχει προστατεύσει από επικίνδυνες ατραπούς του παρελθόντος αλλά έχει ταυτόχρονα λειτουργήσει σωστικά σε κρίσιμες καμπές της διαπραγμάτευσης.
Παρά τα όσα λέγονται κατά καιρούς στο εσωτερικό, ήμασταν και θα παραμείνουμε προσηλωμένοι τόσο στις αρχές λύσης του Κυπριακού όσο και στη συμφωνημένη διαδικασία, γεγονός που προκαλεί άλλωστε την έντονη αντίδραση της κατοχικής Τουρκίας και του Τουρκοκύπριου ηγέτη. Η ομόφωνη απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου της 18ης Σεπτεμβρίου, την οποία όλοι επικαλούνται σήμερα, ελήφθη με δική μας πρωτοβουλία το 2009 επί δικής μας διακυβέρνησης.
Προβαίνοντας σε ένα τηλεγραφικό έστω απολογισμό, πρέπει να διερωτηθούμε νηφάλια τι πετύχαμε μέσα σε αυτή τη διαδρομή των τεσσάρων τελευταίων χρόνων. Όλες οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου τονίζουμε ότι η λύση του Κυπριακού εξαρτάται από την Άγκυρα. Από την αλλαγή της αδιάλλακτης, διχοτομικής στάσης της Άγκυρας. Είναι πιστεύουμε πασιφανές ότι όλο αυτό το χρονικό διάστημα, παρά τις ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των δύο διαπραγματευτών της Τουρκοκυπριακής πλευράς των κυρίων Έρογλου και Ταλάτ, η Τουρκία δεν βοήθησε την προσπάθεια για λύση. Αντίθετα. Λειτούργησε υπονομευτικά.
Παρά, λοιπόν, την αρνητική στάση της Τουρκίας πετύχαμε να ξαναπροκαλέσουμε το ουσιαστικό ενδιαφέρον της διεθνούς κοινότητας. Επιτύχαμε να έχουμε ισχυρή στήριξη σημαντικών χωρών του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών σε κρίσιμα ζητήματα και σε κρίσιμες φάσεις. Επιτύχαμε μια ισχυρή στήριξη ευρωπαϊκών χωρών και της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε κρίσιμα ζητήματα για την πατρίδα, όπως οι έρευνές μας για υδρογονάνθρακες και η Κυπριακή Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Τα συμπεράσματα του περασμένου Δεκεμβρίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ήταν από τα ισχυρότερα που πήραμε ποτέ. Πραγματοποιήθηκαν στην Κύπρο ιστορικές επισκέψεις από ηγέτες σημαντικότατων κρατών στη διεθνή σκηνή με εξαιρετικά θετικά αποτελέσματα. Ενισχύσαμε τις σχέσεις μας με γειτονικά κράτη και δημιουργήσαμε προοπτικές ενός ελπιδοφόρου μέλλοντος για ολόκληρη την περιοχή. Η Κύπρος είναι σήμερα πιο ισχυρή διεθνώς. Κερδίσαμε ξανά τη στήριξη των προοδευτικών Τουρκοκυπρίων συμπατριωτών μας στις προσπάθειες για λύση ομοσπονδίας.
Η πολυεπίπεδη εξωτερική πολιτική που με συνέπεια ακολουθήσαμε λειτούργησε ως προστατευτικό δίκτυ για την κυριαρχία και την οντότητα του Κυπριακού κράτους. Στις συνομιλίες, ειδικά στα πρώτα στάδια, παρήχθη ουσιαστικό έργο. Καταλήξαμε στις περισσότερες και σημαντικότερες συγκλίσεις που επιτεύχθηκαν σε απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο κοινοτήτων μετά την τουρκική εισβολή. Οι συγκλίσεις που έχουν επιτευχθεί αποτελούν ουσιαστικές βελτιώσεις σε σχέση με το τι έχει προταθεί ως τώρα στον κυπριακό λαό για λύση.
Όλες οι συγκλίσεις στηρίζονται στις βασικές αρχές λύσης του Κυπριακού. Είπα πολλές φορές ότι δεν διαπραγματευόμαστε σε πολιτικό και ιστορικό κενό. Πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη την ιστορία του Κυπριακού, προηγούμενες διαπραγματεύσεις και τη διεθνή κατάσταση σήμερα. Εκτιμούμε ότι εάν υπήρχε στο εσωτερικό μέτωπο η αναγκαία ενότητα και στοχοπροσήλωση τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν καλύτερα.
Ποια ήταν η δέσμευση μας προεκλογικά η οποία περιλαμβάνεται και στο πρόγραμμα διακυβέρνησης; Στόχος μας είναι η λύση. Αυτό δυστυχώς δεν εξαρτάται μόνο από εμάς. Εξαρτάται από τη στάση της Τουρκίας η οποία υπήρξε απογοητευτική. Δέσμευση μας, η οποία περιλαμβάνεται και στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης, ήταν με μια ευέλικτη και ειλικρινή πολιτική είτε να ξεπερνούσαμε τα αδιέξοδα είτε αν η Τουρκία δεν άλλαζε στάση να επανέλθουν στο προσκήνιο οι ευθύνες της για την αδιάλλακτη πολιτική που ακολουθεί. Μια τέτοια εξέλιξη θα δημιουργούσε συνθήκες άσκησης πίεσης στη Τουρκική πλευρά ώστε να συνεργαστεί για λύση. Η στάση της διεθνούς κοινότητας σήμερα, η παγοποίηση ουσιαστικά της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας και η ενίσχυση της κρατικής μας κυριαρχίας αποδεικνύουν ότι μπορεί να μην έχουμε αποτινάξει την κατοχή αλλά έχουμε ισχυροποιήσει τη θέση μας διεθνώς.
Η κατάσταση στις διαπραγματεύσεις στο σημερινό στάδιο δυστυχώς δεν είναι ενθαρρυντική. Αναμένουμε να συναποφασίσουμε πώς θα προχωρήσουν οι διαπραγματεύσεις, αν τελικά η διαδικασία συνεχιστεί, ενώ Τουρκία και Έρογλου καταρτίζουν σχέδια Β΄ και κορυφώνουν την αδιαλλαξία και την προκλητικότητα τους. Νομίζω ότι μια πραγματιστική ανάλυση των δεδομένων οδηγεί στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για επίλυση του Κυπριακού ή για ουσιαστική περαιτέρω πρόοδο στους εναπομείναντες μήνες της Προεδρίας μας.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Με δεδομένο ότι δεν έχει λυθεί το Κυπριακό και δεν φαίνεται ότι μπορεί να υπάρξει καθοριστική πρόοδος τους επόμενους μερικούς μήνες, έχω αποφασίσει οριστικά ότι θα τιμήσω την προεκλογική μου δέσμευση. Δεν θα επαναδιεκδικήσω εκλογή στο αξίωμα του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Πάντοτε πίστευα ότι η σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ πολιτικής ηγεσίας και πολιτών ενισχύεται όταν η ηγεσία είναι ειλικρινής και εμμένει στις δεσμεύσεις της έναντι του λαού. Σήμερα έχω ενημερώσει και επισήμως την Κεντρική Επιτροπή του ΑΚΕΛ γιʼ αυτή μου την απόφαση. Κατά την τελευταία συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου έχω ενημερώσει και τα μέλη της Κυβέρνησης για την απόφαση μου.
Παραμένουμε στις επάλξεις. Νιώθουμε ήσυχοι με τη συνείδησή μας πως πράξαμε ότι ήταν από μέρους μας δυνατό για να οδηγηθούμε στην πολυπόθητη λύση και να αποτινάξουμε την κατοχή και τη διχοτόμηση. Δεν μας καταβάλλει η απογοήτευση. Η απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας και του λαού μας είναι η μόνη διέξοδος για τη σωτηρία του κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Σύντομα θα απευθυνθούμε στον κυπριακό λαό με ένα ευρύ απολογισμό για τα ζητήματα της εσωτερικής διακυβέρνησης. Θέλουμε, όμως, να σημειώσουμε ότι αυτή η Κυβέρνηση έχει παραγάγει πλουσιότατο έργο στην εσωτερική διακυβέρνηση. Είχαμε να αντιμετωπίσουμε τη μεγαλύτερη συστημική, καπιταλιστική κρίση που υπήρξε ποτέ. Οι αξιολογήσεις μας πρέπει να γίνονται πάντοτε μέσα στις δοσμένες συνθήκες που επικρατούν. Καταφέραμε στην οικονομία να αποτρέψουμε τα χειρότερα, επιδεικνύοντας ταυτόχρονα ξεχωριστή ευαισθησία ιδιαίτερα σε σύγκριση με το τι βιώνουν οι λαοί σε πολλές άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Συνεχίζουμε να μαχόμαστε για την αντιμετώπιση των προβλημάτων από την υπερβολική έκθεση κυπριακών τραπεζών στα ελληνικά ομόλογα και εν γένει στην ελληνική οικονομία που αποτελεί σήμερα το κύριο πρόβλημα της κυπριακής οικονομίας.
Καταφέραμε να δημιουργήσουμε με αποφασιστικότητα και μεθοδικότητα, τις σημαντικότερες προοπτικές για τον τόπο μέσα από την ανεύρεση υδρογονανθράκων στην Αποκλειστική Οικονομική μας Ζώνη. Το ενδιαφέρον που έχει επιδειχθεί για τον δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων αποδεικνύει πόσο ενισχύεται η κυριαρχία μας, η κρατική μας οντότητα και η ασφάλεια στην περιοχή μέσα από αυτή τη διαδικασία. Αποδεικνύει τις τεράστιες προοπτικές που δημιουργούνται στον οικονομικό και πολιτικό τομέα.
Είμαστε έτοιμοι να ασκήσουμε με επιτυχία προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ. Μια επιτυχημένη προεδρία ενισχύει το κύρος της χώρας και δημιουργεί αποθεματικό το οποίο θα μπορέσουμε να εξαργυρώσουμε στη συνέχεια.
Επιφέραμε σημαντικές τομές στην κυπριακή κοινωνία όπως για παράδειγμα με την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης και όχι μόνο. Ενισχύσαμε μέσα σε ομολογουμένως δύσκολες συνθήκες τους συνανθρώπους μας που έχουν πραγματική ανάγκη. Μόνιμη μας έγνοια παραμένει η αντιμετώπιση της ανεργίας.
Συμπατριώτισσες, συμπατριώτες,
Στον πηγαιμό μας για την Ιθάκη ο δρόμος υπήρξε γεμάτος Λαιστρυγόνες και Κύκλωπες. Ίσως δεν υπήρξε άλλη Κυβέρνηση μετά το 1974 η οποία να έχει βρεθεί μπροστά σε τόσο δύσκολα δεδομένα τόσο στο Κυπριακό όσο και στην οικονομία, τα οποία μάλιστα να εξαρτώνται από καθαρά εξωγενείς παράγοντες. Τη στάση της Τουρκίας, τον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων, την πρωτοφανή παγκόσμια οικονομική κρίση.
Όπως πάντοτε στη ζωή μου, προσπάθησα να πορευτώ αυτό τον δρόμο τον τόσο δύσκολο με εντιμότητα, συλλογικότητα, αγωνιστικότητα, ανθρωπιά και πάθος, υπηρετώντας το λαό μας και ιδιαίτερα τον απλό άνθρωπο. Στη διάρκεια της εκτέλεσης των καθηκόντων μας τόσο εγώ όσο και οι συνεργάτες μου ήμασταν σε συνεχή επαφή με τους ανθρώπους μας στις πόλεις και στην ύπαιθρο. Βρισκόμασταν και θα συνεχίσουμε μέχρι την τελευταία ημέρα της θητείας μας στο πλευρό των συγγενών των αγνοουμένων μας, δίπλα στους πρόσφυγες μας, στους εγκλωβισμένους και σε όλους τους αναξιοπαθούντες συνανθρώπους μας. Πρέπει να πω με εντιμότητα και με το χέρι στην καρδιά ότι δεν θεωρούμε πως έγινε ότι έπρεπε να γίνει χωρίς κανένα ψεγάδι, χωρίς καμιά παράλειψη, χωρίς κανένα απολύτως λάθος. Όμως ο γενικός απολογισμός, έχουμε την εκτίμηση, ότι είναι πολύ θετικός μέσα στις δοσμένες, πάρα πολύ δύσκολες συνθήκες.
Θα παραμείνω αγωνιστής για τη λύση, την επανένωση και τη λύτρωση της πατρίδας μας και του λαού μας μέχρι την τελευταία μου πνοή. Αγωνιστής για τα δίκαια του λαού και των απλών ανθρώπων. Παρά τις πικρίες και τις απογοητεύσεις που πολλές φορές δοκίμασα τα τελευταία τέσσερα χρόνια ένεκα της πρωτοφανούς απουσίας κατανόησης, της μηδενιστικής και εξοντωτικής επίθεσης, αισθάνομαι ευγνώμων προς τον κυπριακό λαό για τους αγώνες που μαζί δώσαμε.
Η ιστορία θα μας κρίνει.
Η Κυβέρνηση με βάση τη συνταγματική τάξη θα συνεχίσει να υλοποιεί το έργο της επιδιώκοντας το καλύτερο σε όλους τους τομείς μέχρι και την τελευταία ημέρα παράδοσης της εξουσίας στη νέα Κυβέρνηση. Ελπίζω ο λαός να μας κληροδοτήσει νέο Πρόεδρο και νέα Κυβέρνηση που θα συνεχίσει τις τομές και τις προσπάθειες για μια πιο δίκαιη κοινωνία και σωστή λύση του Κυπριακού.
