Η πεποίθηση ιστορικών και αρχαιολόγων ότι υπάρχει πολλή ιστορική αλήθεια σε έργα όπως η «Ιλιάδα», ενισχύεται από τους φυσικομαθηματικούς.
Τα μαθηματικά και ο πολιτισμός εκ πρώτης όψεως δεν έχουν μεγάλη σχέση, όμως Βρετανοί επιστήμονες πήραν την τολμηρή πρωτοβουλία να αναλύσουν την Ιλιάδα και άλλα διάσημα έργα της λογοτεχνίας, χρησιμοποιώντας μαθηματικούς υπολογισμούς που εμπνέονται από τη λειτουργία του Facebook και ειδικότερα από τις σχέσεις που δημιουργούν οι πρωταγωνιστές με τους γύρω τους.
Μ' αυτό τον ασυνήθιστο στατιστικό τρόπο, πιστεύουν ότι μπορούν να φθάσουν σε συμπεράσματα για τον βαθμό ιστορικής αλήθειας που κρύβεται σε διάσημα φιλολογικά έργα της αρχαιότητας. Παράλληλα, αποκαλύπτουν ότι τα πιο σύγχρονα μυθιστορήματα είναι όντως αυτό που λέει η λέξη: προϊόν δημιουργικής φαντασίας δηλαδή σκέτοι μύθοι.
Oι φυσικοί Πάντρεγκ Μακ Κάρον και Ραλφ Κένα του πανεπιστημίου Κόβεντρι, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο ευρωπαϊκό περιοδικό φυσικής "Europhysics Letters", σύμφωνα με το «Science» και τη βρετανική «Τέλεγκραφ», εκτιμούν ότι ο Αχιλλέας είναι όντως πιο ιστορικό πρόσωπο από τον Χάρι Πότερ.
Γενικότερα, έργα όπως η «Ιλιάδα» του Ομήρου και το αγγλοσαξονικό έπος «Μπέογουλφ» (γραμμένο περίπου το 800 μ.Χ.) περιέχουν σαφώς περισσότερα πραγματικά γεγονότα από ό,τι τα έργα του Σαίξπηρ, του Τόλκιν (συγγραφέα του «Αρχοντα των δαχτυλιδιών») και του Βίκτωρος Ουγκώ (συγγραφέα, μεταξύ άλλων, των «Αθλιων»).
Η πρωτοτυπία της νέας έρευνας έγκειται στην μέθοδό της, αφού χρησιμοποιεί μαθηματικούς αλγορίθμους εμπνευσμένους από τα κοινωνικά δίκτυα. Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τελικά η «Ιλιάδα» είναι πιο αληθοφανής από τα έργα του Σαίξπηρ ή της Τζ. Ρόουλινγκ (συγγραφέα του «Χάρι Πότερ»), επειδή οι σχέσεις ανάμεσα στους πρωταγωνιστές στο έργο του Ομήρου είναι πιο κοντά σε αυτές που αναπτύσσονται στην πραγματική ζωή, και αποκαλύπτονται από την μαθηματική-στατιστική ανάλυση των σχέσεων στα online κοινωνικά δίκτυα.
Αντίθετα, στα λογοτεχνικά έργα που είναι ξεκάθαρα προϊόν της φαντασίας του δημιουργού τους, υπάρχει κάτι λιγότερο αληθοφανές στις σχέσεις των ηρώων. «Στους μύθους (σ.σ. σε επικά έργα όπως η «Ιλιάδα»), όπως και στα πραγματικά κοινωνικά δίκτυα, τείνουν να υπάρχουν υπο-κοινότητες όπου δεν είναι όλοι γνωστοί μεταξύ τους. Αντίθετα, στα μυθιστορήματα, όλοι τείνουν να είναι πλήρως συνδεδεμένοι με όλους τους άλλους», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Μακ Κάρον.
Αντίθετα, όπως είπε, σε έργα όπως η «Ιλιάδα» ή ο «Μπέογουλφ», «οι κοινωνίες που απεικονίζονται σε αυτές τις ιστορίες, είναι πιο πιστευτές. Όχι τα γεγονότα ή οι πραγματικοί άνθρωποι, αλλά η όλη κοινωνία είναι πιο ρεαλιστική. Δεν εννοούμε ότι το ένα ή το άλλο γεγονός συνέβη ή ότι είναι πραγματικοί οι συγκεκριμένοι χαρακτήρες. Ομως η όλη κοινωνία και οι σχέσεις ανάμεσα στους χαρακτήρες (σ.σ. στα έπη) είναι ρεαλιστική. Η «Ιλιάδα» ή ο «Μπέογουλφ» μοιάζουν με πραγματικά κοινωνικά δίκτυα, αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τα δίκτυα στα πιο σύγχρονα μυθιστορήματα», τόνισε.
Μία παρόμοια ανάλυση φιλολογικών έργων έχουν κάνει ο Ντέηβιντ Ελσον και ερευνητές από τα τμήματα επιστήμης των υπολογιστών και αγγλικής φιλολογίας του πανεπιστημίου Κολούμπια, οι οποίοι εφάρμοσαν την υπολογιστική ανάλυση των κοινωνικών δικτύων στην μελέτη των χαρακτήρων των αγγλικών μυθιστορημάτων του 19ου αιώνα, όπως του Κάρολου Ντίκενς και της Τζέην Οστεν. Ο Ελσον, που τώρα εργάζεται στη Google, πιστεύει ακράδαντα ότι οι υπολογιστές μπορούν να προσφέρουν νέες ενοράσεις στους φιλολόγους, αποκαλύπτοντας πτυχές των κειμένων κρυφές έως τώρα - χωρίς αυτό να καταργεί την παραδοσιακή ανάλυση των κειμένων από τους κριτικούς της λογοτεχνίας.
ΑΠΕ-ΜΠΕ
