Την 1η Ιουλίου, παρά τις αντιδράσεις της Ουάσιγκτον, ιδρύθηκε το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο, με στόχο να δικάζει υπευθύνους για εγκλήματα πολέμου, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και γενοκτονίες.
Οπως λέει ο γάλλος γερουσιαστής και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης Ρομπέρ Μπαντεντέρ στο περιοδικό L' Express, το δικαστήριο αυτό αναμένεται να αρχίσει να λειτουργεί στη Χάγη στις αρχές του 2003. Δεν θα μπορεί να δικάσει όμως εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν πριν από την 1η Ιουλίου 2002.
Ο Μπατεντέρ εκφράζει την ελπίδα ότι «οι δήμιοι θα κοιμούνται στο εξής λιγότερο ήσυχοι». Δεν είναι όμως σίγουρος. Το βέβαιο είναι πως καθίσταται πλέον ευκολότερη η προσαγωγή στη δικαιοσύνη των αξιωματούχων που ευθύνονται άμεσα για εγκλήματα. Και αυτό μπορεί να δράσει αποτρεπτικά.
Πρωταρχικός στόχος αυτού του Δικαστηρίου είναι να βάλει τέλος στην ατιμωρησία. Την πρώτη ευθύνη για τη δίκη ενός εγκληματία θα την έχει το δικαστήριο της χώρας του. Αν δεν το κάνει, είτε γιατί δεν έχει τα μέσα όπως η Ρουάντα, είτε γιατί αρνείται όπως η Σερβία, τότε επεμβαίνει το Διεθνές Δικαστήριο. Θα υπάρχουν ασφαλώς «γκρίζες ζώνες» όπου θα βρίσκουν καταφύγιο οι εγκληματίες, αλλά αυτές οι ζώνες θα περιορίζονται συνεχώς.
Πώς εξηγείται η εχθρότητα των Ηνωμένων Πολιτειών απέναντι σε αυτόν το θεσμό;
«Οποιος γνωρίζει τη δικαστική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών ήξερε από την αρχή ότι δεν θα επικύρωνε ποτέ αυτή τη συνθήκη. Πώς είναι δυνατόν –λένε– από τη μια πλευρά να σηκώνουμε το φορτίο της υπεράσπισης της ειρήνης κι από την άλλη να τελούμε συνεχώς από την απειλή μιας δίωξης για εγκλήματα πολέμου που θα κινήσει ένας κοσμοπολίτης εισαγγελέας;
Οταν ακούω αυτό το επιχείρημα, εξεγείρομαι. Αν ποτέ παραπέμπονταν σε δίκη αμερικανοί στρατιώτες, αρμόδια να τους δικάσει θα ήταν η αμερικανική δικαιοσύνη. Τι έχουν να φοβηθούν οι Αμερικανοί από τα δικαστήριά τους; Το παλιό σύνδρομο του Βιετνάμ εξακολουθεί να καταδιώκει το Πεντάγωνο».
Ο Ρομπέρ Μπατεντέρ παραδέχεται ότι και η Γαλλία δίστασε να επικυρώσει τη συνθήκη. Στη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τη συνθήκη, η Γαλλία απαίτησε, και πέτυχε, να περιληφθεί μια διάταξη που επιτρέπει την αμφισβήτηση της αρμοδιότητας του Δικαστηρίου για μια περίοδο επτά ετών. Η διάταξη αυτή καταγγέλθηκε από τους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όμως δεν μπορεί να υπάρξει τέλεια και οικουμενική δικαιοσύνη.
Το Δικαστήριο αυτό θα μπορούσε άραγε να δικάσει τον Μπιν Λάντεν;
«Η αρμοδιότητά του επεκτείνεται στους οργανωτές, εμπνευστές και εκτελεστές οργανωμένων συλλογικών επιχειρήσεων. Το Δικαστήριο δεν μπορεί να δικάσει όμως έναν καμικάζι που τινάζεται στον αέρα από ιδεολογικό ή θρησκευτικό φανατισμό. Στην περίπτωση της Αλ-Κάιντα, πρόκειται πράγματι για ένα δίκτυο που ασκεί τρομοκρατία με θύματα αμάχους. Θα πρέπει όμως να θυμόμαστε ότι στο "οπλοστάσιο" του Διεθνούς Δικαστηρίου δεν περιλαμβάνεται η ποινή του θανάτου».
Κι η πρόσφατη απόφαση του εφετείου των Βρυξελλών, που θεωρεί άτοπες τις αγωγές κατά του Σαρόν από ανθρώπους που επέζησαν των σφαγών στη Σάμπρα και στη Σατίλα;
Δεν ήταν πλήγμα στην ιδέα της οικουμενικής δικαιοσύνης;
«Αυτό που λέει η απόφαση είναι ότι το Βέλγιο δεν είναι αρμόδιο για κάθε έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, όποτε κι αν γίνεται, απ' όποιον κι αν γίνεται. Πώς να δικάσεις ένα έγκλημα που διαπράχθηκε στην άλλη άκρη του κόσμου, χωρίς τα θύματα, τους μάρτυρες, τις αποδείξεις; Ανοίγεις ένα φάκελο, κι έπειτα; Εναντίον ποίων εκδίδεις εντάλματα σύλληψης; Σε κάθε έγκλημα πρέπει να υπάρχει ένα κριτήριο που το συνδέει με μια χώρα, είτε πρόκειται για το θύμα είτε για τον δράστη ή τους συνενόχους του».
