Το masterplan για την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου, το οποίο περιλαμβάνει το μετασχηματισμό σε πάρκο μιας περιοχής έκτασης 760 περίπου στρεμμάτων της παραλιακής ζώνης, από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας στην εκβολή του Κηφισού Ποταμού μέχρι και το κλειστό γυμναστήριο Tae Kwon Do, παρουσιάστηκε στον Πρωθυπουργό.
Το πρόγραμμα εκπόνησης των μελετών για την ανάπλαση του Φαληρικού Μετώπου μελετήθηκε από τον αρχιτέκτονα Renzo Piano και αποτελεί χορηγία του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος.
Στο σχέδιο συμβάλλουν το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, το Υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, καθώς και το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού.
Το masterplan αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη των μελετών που απαιτούνται ώστε να δημοπρατηθεί το έργο της ανάπλασης του Φαληρικού μετώπου σε ένα περίπου χρόνο.
Η χορηγία καλύπτει το σύνολο των απαιτούμενων μελετών που θα εκπονηθούν από ελληνικά μελετητικά γραφεία, συνεργαζόμενα με το Renzo Piano. Στο masterplan περιλαμβάνεται η επίλυση όλων των βασικών προβλημάτων της περιοχής που σχετίζονται με τα υδραυλικά έργα και την αντιπλημμυρική προστασία, την πρόσβαση και τις κυκλοφοριακές εξυπηρετήσεις και ρυθμίσεις, προτάσεις για τον τρόπο χρήσης του πάρκου, καθώς και οι αρχές και κατευθύνσεις του αρχιτεκτονικού σχεδιασμού, της φυσιογνωμίας του τοπίου, των διαμορφώσεων και της φύτευσης.
Σε συνέχεια και σε συνδυασμό με την περιοχή των 245 στρεμμάτων του παλαιού Ιπποδρόμου, από τα οποία μόνο τα 32 καλύπτονται με δόμηση, η έκταση καλύπτει συνολικά 1.000 στρέμματα που μετατρέπονται σε Πάρκο, δίνοντας στους όμορους δήμους και στη μητροπολιτική Αθήνα τον πρώτο από τους νέους μεγάλους πνεύμονες πρασίνου.
Πρόκειται για αμιγώς φυσικό ποιοτικό Πάρκο με λειτουργίες αναψυχής, ελεύθερο σε όλους τους πολίτες. Η παρέμβαση θα αποδώσει άμεσα πολλά περιβαλλοντικά και κοινωνικά οφέλη και θα συμβάλλει σημαντικά στην απόδοση σύγχρονης ταυτότητας για την πόλη και στην αναβάθμιση της ανταγωνιστικότητάς της διεθνώς.
Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, κύριος στόχος είναι η απόλυτη σύνδεση της πόλης με τη θάλασσα και η ανάκτηση της σχέσης και της μνήμης ενός θαλάσσιου αστικού μετώπου που χάθηκε με τις επιχώσεις, τις υποδομές και τη δημιουργία του αυτοκινητόδρομου. Το Πάρκο θα αποτελεί ένα φίλτρο ανάμεσα στην πόλη και τη θάλασσα και ένα δυναμικό φυσικό τοπίο. Η λεωφόρος Ποσειδώνος μετατοπίζεται προς τη θάλασσα, υποβιβάζεται και καλύπτεται στο μεγαλύτερο μέρος της από το πάρκο.
Επιπλέον, προτείνεται η με κάθε τρόπο “διείσδυση” του πάρκου προς τους γειτονικούς δήμους με φυτεύσεις όλων των πιθανών διαθέσιμων χώρων. Οι δρόμοι εκτείνονται προς τη θάλασσα ως πεζόδρομοι και καταλήγουν σε προκυμαίες. Οι βασικοί από αυτούς τους άξονες αναφέρονται στις θεματικές ενότητες “φύση” και “πολιτισμός” που χαρακτηρίζουν την αισθητική και τη λειτουργία των περιοχών του πάρκου, καθώς και τις δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν σε αυτές.
Το Πάρκο περιλαμβάνει τεράστια προστατευμένη πισίνα με θαλασσινό νερό σε συνέχεια της θάλασσας, αξιοποιώντας με κάθε τρόπο το υδάτινο στοιχείο για αθλητισμό και αναψυχή. Επίσης άλση, περιπάτους, ποδηλατοδρόμους, περιοχές απόλαυσης της φύσης με θεματικές ενότητες δραστηριοτήτων, καταδυτικό πάρκο.
Η ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου περιλαμβάνεται στις στρατηγικές παρεμβάσεις του Προγράμματος “ΑΘΗΝΑ 2014” του ΥΠΕΚΑ. Ο νόμος «Ταυτότητα κτηρίων, υπερβάσεις δόμησης και αλλαγές χρήσεις, μητροπολιτικές αναπλάσεις και άλλες διατάξεις» θεσπίζει τη διαδικασία σχεδιασμού της ανάπλασης και προβλέπει διαβούλευση σε κάθε στάδιο σχεδιασμού και εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Για το πρόγραμμα ανάπλασης έχουν συνταχθεί αναλυτικό χρονοδιάγραμμα και προϋπολογισμός, ενδεικτικά στοιχεία των οποίων ακολουθούν και θα επιβεβαιωθούν με την ολοκλήρωση των μελετών. Συγκεκριμένα:
Χρονοδιάγραμμα: Οι βασικές ημερομηνίες – στόχοι του προγράμματος είναι:
• Έγκριση του Masterplan: 20.05.2011
• Ολοκλήρωση της Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) και της Πολεοδομικής Θεώρησης, που έχουν ανατεθεί και εκπονούνται: 22.05.2011
• Ψήφιση του ΠΔ σχεδιασμού: 15.03.2012
• Ολοκλήρωση της Περιβαλλοντικής αδειοδότησης: 15.04.2012
• Ολοκλήρωση τεχνικών μελετών: 30.04.2012
Σε ό,τι αφορά το κόστος του προγράμματος, θα εκτιμηθεί όταν αυτό είναι εφικτό σε σχέση με την ωριμότητα των μελετών. Οι δυνατότητες χρηματοδότησης του προέρχονται από το ΠΕΠ Αττικής, το Υπουργείο Περιβάλλοντος θα συμμετάσχει με πόρους από το Πράσινο Ταμείο και πιθανώς από το πρόγραμμα JESSICA.
Το ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος χορηγεί τις μελέτες που απαιτούνται για την ανάπλαση του Φαληρικού Όρμου μετά από συμφωνία με το Ελληνικό δημόσιο. Μετά την παρουσίασή της η μελέτη του masterplan θα περάσει από διαδικασία έγκρισης, ώστε να ακολουθήσει η επόμενη φάση των απαιτούμενων μελετών. Με KYA των τριών Υπουργών θα συγκροτηθεί επιτροπή παρακολούθησης, εγκρίσεων και παραλαβής των μελετών.
Στην πρώτη φάση συμμετείχαν ως σύμβουλοι τα ελληνικά μελετητικά γραφεία: Θ. Παπαγιάννης & Συνεργάτες, DENCO Consulting Engineers, Εξάρχου-Νικολόπουλος-Bensasson Consulting Engineers SA, DROMOS Consulting Ltd., Tekem Consulting SA, Δ. Μπαϊρακτάρης και Συνεργάτες, Έ. Παγκάλου και Συνεργάτες, τα οποία θα συνεχίσουν ως μελετητές για την ολοκλήρωση των επιμέρους μελετών.
Στην επόμενη φάση μελετών επελέγησαν από το Renzo Piano και θα συμμετάσχουν επιπλέον: για την εκπόνηση της αρχιτεκτονικής μελέτης ομάδα γραφείων με εκπρόσωπο τον Κ. Πανηγύρη, ο Θ. Σπυρόπουλος για τη μελέτη φωτισμού και οι Λ. Καλλιπολίτη και Ν. Γκατένιο για το σχεδιασμό δύο εφήμερων κατασκευών-γλυπτών. Επίσης προβλέπεται η προκήρυξη αρχιτεκτονικού διαγωνισμού από το ΥΠΕΚΑ για τη μελέτη της μεγάλης προκυμαίας με την απόληξη του κτηρίου στη θάλασσα, που θα υποδεχτεί εγκαταστάσεις εξυπηρέτησης και αναψυχής.
Στην παρούσα φάση είναι σε εξέλιξη η θεσμική διαδικασία ψήφισης του προβλεπόμενου στον Ν.3843/2010 Διατάγματος σχεδιασμού και ήδη έχουν ανατεθεί από το ΥΠΠΟΤ και εκπονούνται η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και η Πολεοδομική θεώρηση του Προγράμματος. Στο πλαίσιο της διαδικασίας ψήφισης του ΠΔ προβλέπεται και η διαβούλευση με τους αρμόδιους ΟΤΑ, φορείς και οργανώσεις. Στο πρόγραμμα ανάπλασης εντάσσεται και ο διαγωνισμός παραχώρησης για τη μετασκευή και εκμετάλλευση του Συνεδριακού Κέντρου (Τae Kwon Do) και της ζώνης ανάπλασης ΙΙΙ του Φαληρικού Όρμου, οι εκδηλώσεις ενδιαφέροντος για τον οποίο αναμένονται στις 14 Απριλίου.
Όσον αφορά στην άρδευση του πάρκου, αυτή προβλέπεται να καλυφθεί με την επανάχρηση μέρους των επεξεργασμένων λυμάτων της Ψυττάλειας. Το ΥΠΕΚΑ ετοιμάζει την πρόσκληση για χρηματοδότηση των απαιτούμενων έργων που περιλαμβάνουν την πρόσθετη επεξεργασία των λυμάτων καθώς και δίκτυο διανομής του ανακτημένου νερού. Το έργο προγραμματίζεται να δημοπρατηθεί στο τέλος του έτους, η δε ολοκλήρωση της κατασκευής του θα προηγηθεί της ολοκλήρωσης της ανάπλασης και της φύτευσης του πάρκου.
Τέλος, όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, είναι σημαντικό να αναζητηθεί ο καταλληλότερος τρόπος για τη συντήρηση του Πάρκου με την ένταξη σε αυτό δραστηριοτήτων συμβατών με τη φυσιογνωμία του. Για να διατηρηθεί η ποιότητά του και να είναι βιώσιμο κατά τη λειτουργία του, θα απαιτηθούν έσοδα από επαρκή αριθμό δραστηριοτήτων αναψυχής και αθλητισμού που θα το καθιστούν ζωντανό κατά το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας.
