Αν η ομάδα των επιστημόνων που υποστήριξε ότι η ταχύτητα του φωτός μειώνεται έχει δίκιο, τότε θα πρόκειται για πλήγμα σε έναν από τους θεμέλιους λίθους της σύγχρονης επιστήμης. Από τότε που ο Αϊνστάιν διατύπωσε τη θεωρία της σχετικότητας, οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η ταχύτητα του φωτός σε κενό αποτελεί μια απόλυτη σταθερά. Τώρα όμως υπάρχει περίπτωση η περίφημη εξίσωση του Αϊνστάιν να μην είναι σωστή.
Κι όμως, αντί να σοκαριστεί από αυτή την ανακοίνωση, η επιστημονική κοινότητα φαίνεται να διατηρεί την ψυχραιμία της. Στο κάτω-κάτω, αν ο Αϊνστάιν έκανε πράγματι λάθος, δεν πρόκειται για κάτι πρωτοφανές.
Οι επιστήμονες κάνουν λάθη από τότε που ο Αριστοτέλης είχε υποστηρίξει ότι ο Ηλιος κινείται γύρω από τη Γη. Η ιστορία της επιστήμης είναι γεμάτη από κορυφαία μυαλά που έκαναν λάθη. Και μόνο η μελέτη του φωτός είναι γεμάτη από παρεξηγήσεις. Ο Κέπλερ πίστευε ότι το φως ταξιδεύει με απεριόριστη ταχύτητα. Ο Γαλιλαίος πίστευε ότι μπορεί κανείς να μετρήσει την ταχύτητα του φωτός σκεπάζοντας και ξεσκεπάζοντας πολύ γρήγορα ένα φανάρι. Ο Νεύτων υποστήριξε ότι το φως επιταχύνει όταν διέρχεται από ένα μέσο μεγαλύτερης πυκνότητας (συμβαίνει το αντίθετο).
Υπάρχει όμως μια τεράστια διαφορά ανάμεσα στα παραπάνω λάθη και στην τελευταία ανακοίνωση για την ταχύτητα του φωτός, σημειώνει στην «Guardian» ο Μάρτιν Γκορστ, συγγραφέας του βιβλίου «Αιώνες: Η αναζήτηση της Αρχής του Χρόνου». Η άποψη ότι η ταχύτητα του φωτός είναι σταθερή έχει γίνει αποδεκτή ως αδιαμφισβήτητη αλήθεια επί σχεδόν ένα αιώνα. Η πρώτη νύξη ότι μπορεί να είναι εσφαλμένη αποτελεί μεγάλη είδηση.
Ωστόσο, ακόμη κι αν η ταχύτητα του φωτός έχει αλλάξει, δεν βρισκόμαστε μπροστά στην ανατροπή μιας απόλυτης αλήθειας. Οι επιστημονικές θεωρίες δεν συνιστούν απόλυτες αλήθειες, αλλά απλές περιγραφές του κόσμου. Οι θεωρίες του Αϊνστάιν ανταποκρίνονταν στα στοιχεία που υπήρχαν εκείνη την εποχή. Αν υπάρξουν καινούργια στοιχεία που αποδείξουν ότι έκανε λάθος, οι επιστήμονες θα προχωρήσουν στην ανάπτυξη μιας καινούργιας θεωρίας.
Στη Γαλλία του 17ου αιώνα, οι επιστήμονες είχαν καταλήξει σε μια άποψη για τον κόσμο που στηριζόταν στη φιλοσοφία του Καρτέσιου. Σύμφωνα με αυτήν, τα άστρα βρίσκονταν στο κέντρο περιδινούμενων στροβίλων και οι πλανήτες κινούνταν μέσα από έναν αιθέρα. Οταν έφτασε η μηχανική του Νεύτωνα, με τη θεωρία της βαρύτητας και τον ισχυρισμό ότι στο διάστημα υπάρχει κενό, όλες αυτές οι ιδέες κατέρρευσαν.
Η φυσική του Νεύτωνα κράτησε 200 χρόνια. Ξεπεράστηκε μόνο όταν ο Αϊνστάιν παρουσίασε τη δική του περιγραφή του διαστήματος, μια περιγραφή που τίθεται τώρα υπό αμφισβήτηση.
Η πιθανότητα ανατροπής «ιερών» θεωριών της επιστήμης είναι αυτό που διακρίνει την επιστήμη από τις τέχνες.
Το γεγονός ότι η σταθερότητα της ταχύτητας του φωτός αμφισβητείται από την αστρονομία δεν αποτελεί έκπληξη. Η αστρονομία βρίσκεται, όπως πάντα, στα σύνορα της επιστήμης. Και τα σύνορα αυτά είναι μια περιοχή χωρίς νόμους. Στο παρελθόν, όταν οι παρατηρήσεις των αστρονόμων δεν συμβάδιζαν με τη θεωρία, έτειναν να απορρίψουν τις παρατηρήσεις τους. Τώρα, έχουν την τάση να πιστεύουν περισσότερο αυτά που βλέπουν.
Στο κάτω-κάτω, η ταχύτητα του φωτός δεν είναι το μοναδικό μυστήριο αυτού του κόσμου. Η επιστήμη δεν μπορεί να απαντήσει σε όλα τα ερωτήματα. Οι νόμοι του Νεύτωνα περιγράφουν πώς συμπεριφέρεται η βαρύτητα, όχι όμως και πώς λειτουργεί. Η θεωρία του Δαρβίνου εξηγεί την εξέλιξη των ειδών, όχι όμως και πώς ξεκίνησε η ζωή. Η θεωρία του DNA δεν εξηγεί την προέλευση της ελεύθερης βούλησης του ανθρώπου.
Η επιστήμη μπορεί μια μέρα να βρει τις απαντήσεις. Το βέβαιο είναι όμως ότι στην πορεία θα κάνει πολλά ακόμη λάθη.
