«Ημουν παρών στη διάσκεψη για το περιβάλλον που έγινε το 1972 στη Στοκχόλμη. Στο Γιοχάνεσμπουργκ, όμως, δεν θα πάω. Στη σημερινή διεθνή συγκυρία, τα περιθώρια καλής θέλησης είναι πολύ περιορισμένα», θεωρεί ο Μπάρι Κόμονερ, θεωρούμενος και «πατέρας της οικολογίας».

Ο Κόμονερ δεν κρύβει την απαισιοδοξία του για την έκβαση της συνόδου για την αειφόρο ανάπτυξη που ξεκίνησε χθες στο Γιοχάνεσμπουργκ. «Το κυριότερο πρόβλημα», λέει στην εφημερίδα La Repubblica, «είναι η άρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών να λάβουν μέρος σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. Δεν πρόκειται για μια απλή διαφωνία σε ένα συγκεκριμένο σημείο: από τη βιοτεχνολογία μέχρι τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βρισκόμαστε μπροστά σε μια κατηγορηματική άρνηση του μοντέλου της αειφόρου ανάπτυξης.

Ο Μπους, που συνδέεται άμεσα με το λόμπι του πετρελαίου, έστρεψε ολόκληρη την αμερικανική πολιτική προς θέσεις που δεν υπηρετούν το περιβάλλον».

Η μοναδική λύση αυτή τη στιγμή είναι να αναλάβει η Ευρώπη ηγετικό ρόλο στα ζητήματα του περιβάλλοντος, με όλες τις οικονομικές επιπτώσεις που έχει κάτι τέτοιο. Δεν θα είναι όμως εύκολο, σημειώνει ο Κόμονερ, καθώς στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης υπάρχουν σοβαρές αντιστάσεις στις αλλαγές που πρέπει να γίνουν.

Το πρόβλημα δεν είναι η τεχνολογία: αυτή υπάρχει, και μπορεί να εξασφαλίσει τη μετάβαση σε μια οικονομία που δεν θα βλάπτει το περιβάλλον. Αυτό που λείπει είναι η πολιτική βούληση. Ας πάρουμε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: τις μεταφορές. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπάρχει η δυνατότητα να χρησιμοποιούνται μέσα μεταφοράς με μικρή κατανάλωση ενέργειας. Με εξαίρεση όμως την Καλιφόρνια, στην υπόλοιπη Αμερική συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: η τάση είναι προς μηχανές που αυξάνουν την κατανάλωση, αντί να τη μειώνουν. Υπολογίζεται ότι για το σύνολο των ομοσπονδιακών δομών χρειάζονται κάπου 200.000 καινούργια αυτοκίνητα το χρόνο. Αυτά τα αυτοκίνητα διατρέχουν 80 χιλιόμετρα την ημέρα, μια απόσταση δηλαδή που μπορεί θαυμάσια να καλύψει ένα ηλεκτρικό όχημα. Αν αρχίσουν να μπαίνουν στην αγορά 200.000 «καθαρά» αυτοκίνητα το χρόνο, σε δέκα χρόνια τα οχήματα που κινούνται με ηλεκτρική ενέργεια θα έχουν πλέον μια ανταγωνιστική τιμή. Το ίδιο μπορεί να ισχύσει με τις φωτοβολταϊκές γεννήτριες στις στέγες των κρατικών κτιρίων, προκειμένου να παράγεται η ενέργεια που χρειάζεται ο στόλος αυτών των ηλεκτρικών οχημάτων.

Δεν θα μπορούσε λοιπόν το Γιοχάνεσμπουργκ να δώσει ώθηση στην παροχή ανανεώσιμης ενέργειας στα δύο περίπου δισεκατομμύρια ανθρώπους που δεν έχουν ηλεκτρικό ρεύμα; «Το πραγματικό πρόβλημα βρίσκεται στη διαφορά φάσης ανάμεσα στους χρόνους της πολιτικής και στους χρόνους του περιβάλλοντος», τονίζει ο Μπάρι Κόμονερ. «Από τη μια πλευρά έχουμε εξαντλητικές διαπραγματεύσεις, κι από την άλλη κλιματικές αλλαγές που καλπάζουν».