Ένα νέο κεφάλαιο στην αμερικανική διπλωματία άνοιξε μετά τις εξεγέρσεις στη Μέση Ανατολή και τη βόρειο Αφρική, τόνισε ο Αμερικανός πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα.
Σε ομιλία του στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο κ. Ομπάμα υπογράμμισε ότι το μέλλον των Ηνωμένων Πολιτειών είναι δεμένο με αυτό της Μέσης Ανατολής και της βόρειας Αφρικής και πρόσθεσε ότι βασική προτεραιότητα των ΗΠΑ είναι η προώθηση των μεταρρυθμίσεων στην περιοχή χωρίς βία.
Έθεσε μάλιστα σαφώς την κυβέρνησή του στο πλευρό των διαδηλωτών που ζητούν αλλαγές και δημοκρατία στις χώρες τους.
Οι ΗΠΑ και τα αραβικά κράτη θα πρέπει να εργαστούν σκληρά για να ξεπεράσουν δεκαετίες μη εμπιστοσύνης ώστε να μπορέσουν να οικοδομήσουν ένα καλύτερο μέλλον για την περιοχή, ανέφερε ο Αμερικανός πρόεδρος, εκτιμώντας ότι «μια αποτυχία μας στην αλλαγή αυτή θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη διάσταση μεταξύ των ΗΠΑ και των μουσουλμανικών κρατών».
«Ο Μπιν Λάντεν απέρριπτε τη δημοκρατία»
Σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο πρόεδρος των ΗΠΑ αναφέρθηκε στα πρόσφατα γεγονότα που οδήγησαν στο θάνατο του Οσάμα Μπιν Λάντεν από την επιδρομή των αμερικανών κομάντο στο Πακιστάν, όπου κρυβόταν ο ηγέτης της Αλ Κάιντα, υπογραμμίζοντας πως ο Μπιν Λάντεν «απέρριπτε τη δημοκρατία και τα ατομικά δικαιώματα για τους Μουσουλμάνους υπέρ ενός βίαιου εξτρεμισμού».
Σήμερα, πρόσθεσε, οι Αραβες βλέπουν τον εξτρεμισμό της Αλ Κάιντα ως κάτι «αδιέξοδο».
Σύμφωνα με τον Μπαράκ Ομπάμα, ο Μπιν Λάντεν ήταν ένας «άνθρωπος που έκανε μαζικές δολοφονίες και όχι μάρτυρας» και με το θάνατό του το δίκτυό του «έχασε τη μάχη γιατί η πλειοψηφία των ανθρώπων είδε πως η σφαγή αθώων ανθρώπων δεν ανταποκρίνεται στην επιθυμία τους για μια καλύτερη ζωή».
«Ή να ηγηθεί της μετάβασης στη δημοκρατία ή να φύγει ο Ασαντ»
Ο Μπαράκ Ομπάμα υπεραμύνθηκε των κυρώσεων που επέβαλαν μια ημέρα πριν οι ΗΠΑ στο Σύρο πρόεδρο Μπασάρ αλ Ασαντ. «Ο πρόεδρος Ασαντ πρέπει είτε να ηγηθεί της μετάβασης στη δημοκρατία είτε να παραιτηθεί από την εξουσία», δήλωσε και πρόσθεσε πως «ο συριακός λαός έδειξε μεγάλο κουράγιο απαιτώντας την μετάβαση της χώρας προς την δημοκρατία».
Ζήτησε παράλληλα τον άμεσο τερματισμό των βιαιοτήτων κατά των διαδηλωτών, την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και την πρόσβαση οργανώσεων υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε πόλεις όπως η Ντεράα, έδρα των πρώτων εξεγέρσεων.
Σε αντίθετη περίπτωση, όπως είπε, ο κ. αλ Ασαντ και το καθεστώς του «θα είναι καταφρονημένοι στο εσωτερικό και θα συνεχίσουν να είναι απομονωμένοι στο εξωτερικό».
Ο κ. Ομπάμα επέκρινε επίσης τη Συρία «γιατί ακολουθεί το σύμμαχό της το Ιράν» το οποίο, όπως είπε, την βοηθά στην καταστολή των διαδηλώσεων.
«Μοντέλο για όλη την περιοχή Αίγυπτος-Τυνησία»
Δήλωσε επίσης ότι οι ΗΠΑ υποστηρίζουν σθεναρά την οικονομική και δημοκρατική ανάπτυξη της Αιγύπτου και της Τυνησίας, και ότι οι δύο αυτές χώρες πρέπει να χρησιμεύσουν ως μοντέλο για όλη την περιοχή που περνά τώρα μια σημαντική αλλαγή.
«Τα γεγονότα των περασμένων έξι μηνών δείχνουν ότι οι στρατηγικές της καταπίεσης και της διαίρεσης δεν βοηθούν κανέναν», τόνισε.
Αναφερόμενος στον πρόεδρο της Υεμένης, Αλι Αμπντάλα Σάλεχ, επισήμανε ότι πρέπει να τηρήσει τις δεσμεύσεις του και να μεταβιβάσει την εξουσία, ενώ πρόσθεσε πως οι ηγέτες του Μπαχρέιν θα πρέπει να δημιουργήσουν τις συνθήκες για έναν εποικοδομητικό διάλογο με την αντιπολίτευση.
«Στις γραμμές του 1967 τα σύνορα Ισραήλ - παλαιστινιακού κράτους»
Για το παλαιστινιακό ζήτημα, ο κ. Ομπάμα δήλωσε πως τα σύνορα του νέου παλαιστινιακού κράτους και του Ισραήλ πρέπει να βασιστούν στα δεδομένα του 1967.
«Τα σύνορα του Ισραήλ και του παλαιστινιακού κράτους θα πρέπει να βασίζονται στις γραμμές του 1967 με ανταλλαγές για τις οποίες οι δύο πλευρές θα πρέπει να είναι σύμφωνες, ώστε να εγκαθιδρυθούν ασφαλή σύνορα και αναγνωρισμένα και από τα δύο κράτη», σημείωσε χαρακτηριστικά.
Ο Αμερικανός πρόεδρος επισήμανε πως «η πλήρης και σταδιακή αποχώρηση των ισραηλινών στρατιωτικών δυνάμεων θα πρέπει να συνάδει με την ιδέα της υπευθυνότητας της παλαιστινιακής ασφάλειας σε ένα κράτος κυριάρχο και αποστρατικοποιημένο» και πρόσθεσε πως «πρέπει να συμφωνήσουν ως προς τη διάρκεια της μεταβατικής αυτής περιόδου, ενώ η αποτελεσματικότητα των συμφωνιών ασφαλείας θα πρέπει να καταδειχτεί σαφώς».
Ωστόσο, η ισλαμική παλαιστινιακή οργάνωση Χαμάς κάλεσε τον πρόεδρο των ΗΠΑ να κάνει «χειροπιαστές πράξεις» για να προστατεύσει «τα δικαιώματα των Παλαιστινίων και του αραβικού έθνους» αντί να «προσθέτει συνθήματα».
«Αυτό που πρέπει να κάνει ο Ομπάμα δεν είναι να προσθέτει συνθήματα αλλά να προχωρήσει σε συγκεκριμένες ενέργειες για να προστατεύσει στα δικαιώματα των Παλαιστινίων και του αραβικού έθνους», δήλωσε ο εκπρόσωπος της Χαμάς στη Γάζα, Σάμι Αμπου Ζούχρι.
Απέρριψε επίσης το κάλεσμα του Ομπάμα για επανάληψη των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων και αναγνώριση του Ισραήλ.
«Δηλώνουμε ότι η παλαιστινιακή συμφιλίωση είναι μια εσωτερική παλαιστινιακή υπόθεση (...) και ότι η Χαμάς δεν θα αναγνωρίσει την κατοχή» από το Ισραήλ, πρόσθεσε, κρίνοντας ότι δεν υπάρχει «τίποτα το καινούριο» στην ομιλία του Μπαράκ Ομπάμα.
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, απέρριψε κάθε πιθανότητα «αναδίπλωσης» στα «ανυπεράσπιστα» σύνορα του 1967.
Σε ανακοίνωση που εξέδωσε λίγη ώρα πριν αναχωρήσει για τις ΗΠΑ, ο Νετανιάχου τόνισε ότι «η βιωσιμότητα ενός παλαιστινιακού κράτους δεν μπορεί να επέλθει σε βάρος της ύπαρξης του Ισραήλ».
«Γι΄ αυτό ο πρωθυπουργός Νετανιάχου αναμένει να ακούσει από τον πρόεδρο Ομπάμα να επαναβεβαιώνει τις δεσμεύσεις στις οποίες προχώρησαν οι ΗΠΑ στο Ισραήλ το 2004», προστίθεται στο κείμενο, που παραπέμπει σε παλαιότερη επιστολή από την Ουάσινγκτον στην οποία οι ΗΠΑ άφηναν να εννοηθεί ότι το Ισραήλ θα μπορούσε να διατηρήσει τους μεγάλους οικισμούς του στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας με τους Παλαιστίνιους.
Ο Νετανιάχου επισήμανε τέλος ότι η παρουσία του ισραηλινού στρατού κατά μήκος των συνόρων μεταξύ του Ισραήλ και της Ιορδανίας και του μελλοντικού παλαιστινιακού κράτους είναι «απαραίτητη για την ασφάλεια του Ισραήλ».
