Μετά από τέσσερις δεκαετίες ερευνών γύρω από την κοινωνική συμπεριφορά των παχύδερμων, βιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τελικά, οι ελέφαντες δεν είναι και τόσο διαφορετικοί από εμάς, τους ανθρώπους.
Τα αποτελέσματα της πιο μακροχρόνιας μελέτης του είδους καταδεικνύουν ότι κάποιες συμπεριφορές που πολλοί θεωρούν μοναδικές στους ανθρώπους -π.χ. να φλερτάρουν ανταλλάσσοντας ματιές ή να διαφωνούν για την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουν- απαντώνται και στους ελέφαντες.
Σύμφωνα με την ομάδα ερευνητών που, επί 40 χρόνια παρατηρούσε τους ελέφαντες στο Εθνικό Πάρκο Αμποσέλι της Κένυας, η επικοινωνία μεταξύ των μελών ενός κοπαδιού είναι περίπλοκη και παρουσιάζει αρκετές ομοιότητες με τις –μη λεκτικές- επικοινωνιακές συνήθειες των ανθρώπων. Επιπλέον, οι ελέφαντες χρησιμοποιούν τη γλώσσα του σώματος, αλλά και ήχους, με τρόπο τέτοιο που παραπέμπει σε ανθρώπινες συμπεριφορές: τρίβουν τους ώμους τους ή χαιρετούν ο ένας τον άλλο τείνοντας την προβοσκίδα τους. Όπως ένα βρέφος πιπιλά τον αντίχειρά του, έτσι και τα μικρά των ελεφάντων χρησιμοποιούν την προβοσκίδα τους για να ηρεμήσουν.
Εδώ και χρόνια είναι γνωστό ότι τα παχύδερμα θρηνούν όταν ένα μέλος της κοινότητάς τους πεθαίνει. Οι έρευνες αποδεικνύουν για μία ακόμη φορά ότι όχι απλώς μπορούν να νιώσουν θλίψη, αλλά να επηρεαστούν από τα δεινά ενός άλλου ελέφαντα. Η Σίνθια Μος, επικεφαλής του προγράμματος από το 1972, αναφέρεται στο παράδειγμα ενός μικρού ελέφαντα, ο οποίος πλησίασε επικίνδυνα έναν ηλεκτροφόρο φράχτη. Βλέποντάς τον, ένας ενήλικος θηλυκός ελέφαντας «έδειχνε ιδιαίτερα ανήσυχος, καθώς περίμενε [ο μικρός ελέφαντας] να χτυπηθεί από το ρεύμα. Η στάση του σώματός της και το γεγονός ότι ανοιγόκλεισε τα μάτια, μας έδειξαν ότι ταράχτηκε.»
Διαπραγματεύσεις μεταξύ ελεφάντων
Συναρπαστική είναι και η αποκάλυψη ότι οι ελέφαντες διαπραγματεύονται την κατεύθυνση που θα ακολουθήσει το κοπάδι. Το σύνθημα για την έναρξη των «συνομιλιών» δίνει ένας ιδιαίτερος ήχος που παράγουν οι ελέφαντες. Η «συζήτηση», ενίοτε σε... έντονο ύφος, συνεχίζεται έως ότου επιτευχθεί ομοφωνία –κάτι που μπορεί να διαρκέσει έως και μία ώρα!- οπότε και το κοπάδι παίρνει το δρόμο που υποδείχθηκε. «Είναι υπέροχο να παρακολουθεί κανείς μια πραγματική διαπραγματευτική διαδικασία», λέει η ερευνήτρια Φίλις Λι από το Πανεπιστήμιο του Στέρλινγκ στη Σκοτία.
Κατά τους επιστήμονες, οι οποίοι όλα αυτά τα χρόνια παρατήρησαν περισσότερους από 2.500 ελέφαντες, οι νοητικές ικανότητές τους μπορούν να συγκριθούν με αυτές των πιθήκων, όμως δεν είναι εξίσου ανεπτυγμένες με των δελφινιών ή των ανθρώπων.
