Παράλληλα με το κύριο αφιέρωμα του φετινού 24ου Πανοράματος στον ελληνικό κινηματογράφο της δεκαετίας του 1990, θα παρουσιαστούν τρεις ακόμα ταινίες από τη σύγχρονη εγχώρια παραγωγή, από τη νέα φουρνιά του ελληνικού κινηματογράφου.
Γεννημένοι και οι τρεις τη δεκαετία του 1980, ο Ζαχαρίας Μαυροειδής και η Μαρίνα Δανέζη συμμετέχουν με τις πρώτες μεγάλου μήκους ταινίες τους - την κωμωδία «Ο ξεναγός» και το ντοκιμαντέρ «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών», αντίστοιχα-, ενώ ο Γιώργος Φουρτούνης με το -βραβευμένο στο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους της Δράμας- «Πίστομα».
Οι ταινίες του Μαυροειδή και της Δανέζη είναι δύο εντελώς διαφορετικές απεικονίσεις της σύγχρονης Αθήνας. «Ο ξεναγός» είναι η ιστορία ενός νέου που έρχεται από τη Θεσσαλονίκη στην Αθήνα με σκοπό να ξεκινήσει τη νέα του καριέρα ως ξεναγός ενός γκρουπ φοιτητών Erasmus, στα αρχιτεκτονικά μνημεία της Αθήνας. Βλέπουμε την Αθήνα μέσα από τα μάτια των νέων, των Ελλήνων αλλά κυρίως των ξένων, που πολλές φορές την γνωρίζουν καλύτερα και βλέπουν πράγματα που οι κάτοικοί της επιλέγουν να αγνοούν. Για να αναδείξει το πρόσωπο της πόλης, ο σκηνοθέτης επικεντρώνει στην αρχιτεκτονική της και ιδίως στην αντίθεση ανάμεσα στο μνημειώδες παρελθόν και το βλαχομπαρόκ που υπάρχει τριγύρω. Όσο και αν η Αθήνα πρωταγωνιστεί σε πολλές ελληνικές ταινίες, η νεανική κωμωδία του Μαυροειδή αποτελεί μια νέα ματιά στην πραγματικότητα της πόλης που μεταμορφώνεται, χωρίς να είναι απλώς το υπόβαθρο, το σκηνικό ή η αφορμή της ιστορίας. Η ταυτότητα των νέων Ελλήνων είναι συνυφασμένη με την εικόνα της πρωτεύουσας και τα παράδοξά της, με τη χαοτική πόλη που σφύζει από ζωή.
Αν ο Ζαχαρίας Μαυροειδής εστιάζει στην εμφανή όψη της πόλης, στο «Σωματείο ρακοσυλλεκτών» η Μαρίνα Δανέζη ασχολείται με μια πιο άγνωστη και αφανή πτυχή της, που όμως τον τελευταίο καιρό γίνεται όλο και πιο ορατή. Αν λάβουμε υπόψη τους τόνους σκουπιδιών που έπνιξαν τον τελευταίο μήνα την Αθήνα, αλλά και τη στρατιά μεταναστών με καροτσάκια σουπερμάρκετ σε αναζήτηση μετάλλων που συναντά κανείς πλέον παντού στην πόλη, η ταινία γίνεται ακόμα πιο επίκαιρη. Το Σωματείο ρακοσυλλεκτών ιδρύθηκε το 1992, σε μια προσπάθεια των εμπνευστών του να ενωθούν όλοι εκείνοι που ζούσαν σαν φαντάσματα και να αντιμετωπίσουν μαζί την πρόκληση της επιβίωσης. «Θα δώσω σημασία σ’ αυτά που εσύ πετάς, μιας και στο τίποτα μπορείς να βρεις αυτό που ζητάς», λέει ο στίχος των Στέρεο Νόβα που αντιπροσωπεύει πλήρως τη φιλοσοφία του επαγγέλματος του ρακοσυλλέκτη. Το βασικό επίτευγμα του Σωματείου ήταν η δημιουργία του δικού τους παζαριού που διοργανώνεται κάθε Κυριακή στην Αθήνα και γιγαντώνεται χρόνο με το χρόνο. Το έργο που προσφέρουν είναι υποτιμημένο: ανακυκλώνουν πρώτες ύλες, είδη που πετάγονται βιαστικά ενώ θα μπορούσαν να ξαναχρησιμοποιηθούν. Η Μαρίνα Δανέζη προσεγγίζει το θέμα της με ευαισθησία, προσδίδοντας μια αισιόδοξη και χιουμοριστική ατμόσφαιρα σε ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα των ημερών μας.
Το «Σωματείο Ρακοσυλλεκτών» της Μαρίνας Δανέζη
Στον αντίποδα των επίκαιρων θεμάτων που πραγματεύονται οι δύο άλλες πρεμιέρες, αλλά και αντίθετα με τις βραβεύσεις στις οποίες μας είχε συνηθίσει το Φεστιβάλ της Δράμας, πριμοδοτώντας ταινίες με σύγχρονα κοινωνικά θέματα, βρίσκεται η μικρού μήκους ταινία «Πίστομα» του Γιώργου Φουρτούνη. Αντλεί το θέμα της από το ομότιτλο διήγημα του Κωνσταντίνου Θεοτόκη και διηγείται την επιστροφή ενός άντρα στο ρημαγμένο χωριό του, όπου βρίσκει τη γυναίκα του με ένα νεογέννητο που δεν είναι δικό του. Ο μόνος τρόπος που του απομένει για να αποκαταστήσει την τάξη, είναι το έγκλημα. Το διήγημα του Θεοτόκη διακρίνεται για το μινιμαλισμό του, καθώς το ίδιο θέμα θα μπορούσε να είχε αναπτυχθεί πολύ περισσότερο, σαν μια σύγχρονη ελληνική τραγωδία. Το δρόμο της αφαίρεσης θα ακολουθήσει και ο Φουρτούνης, κρατώντας μόνο τα απαραίτητα στοιχεία της αφήγησης και του διαλόγου. Έτσι, εστιάζει περισσότερο στην επιστροφή του άντρα στο χωριό παρά στο ίδιο το βίαιο έγκλημα και περισσότερο στη σιωπή παρά στο διάλογο, με μεγάλα ατμοσφαιρικά πλάνα. Η ωριμότητα που έδειξε ο Φουρτούνης στη διασκευή του κλασικού διηγήματος ήταν άλλωστε και ο βασικός λόγος που βραβεύτηκε η ταινία του.
Το βραβευμένο στο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους της Δράμας, «Πίστομα», του Γιώργου Φουρτούνη.
Το 24ο Πανόραμα θα παρουσιαστεί 26 Οκτωβρίου με 2 Νοεμβρίου στον κινηματογράφο Απόλλων Cinemax (Σταδίου 19, Αθήνα) και στο Ίδρυμα Κακογιάννης (Πειραιώς 206 - Ταύρος).
