Το εμβληματικό κείμενο της νεοελληνικής δραματουργίας, ο «Βασιλικός» του Αντώνιου Μάτεσι, σε σκηνοθεσία Σπύρου Ευαγγελάτου, παρουσιάζεται κανονικά στην κεντρική σκηνή του Εθνικού θεάτρου (Αγίου Κωνσταντίνου 22-24), αφού τελικά το Σωματείο Ελλήνων Ηθοποιών δεν προχώρησε σε κατάληψη, που ουδείς γνώριζε τι θα απέφερε στον μαστιζόμενο κλάδο.

Έργο - υπόθεση

Γραμμένο το 1829 – 1830, με επιρροές από τον ευρωπαϊκό διαφωτισμό και έντονο κοινωνικό προβληματισμό, ο «Βασιλικός» είναι ένα από τα σημαντικότερα κείμενα της νεοελληνικής δραματουργίας. Ο αυταρχικός ευπατρίδης Δάρειος Ρονκάλας αρνείται πεισματικά να παντρέψει την κόρη του, Γαρουφαλιά, με τον νέο που την αγαπάει, γιατί είναι κοινωνικά κατώτερός του. Αγνοώντας ότι η Γαρουφαλιά είναι ήδη έγκυος, αποφασίζει να την κλείσει σε μοναστήρι, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να επιβάλλει την εξουσία του με αθέμιτο και βίαιο τρόπο, επικαλούμενος παλιές και βαθιά ριζωμένες κοινωνικές αντιλήψεις. Το αδιέξοδο θα ξεπεραστεί με τη συμβολή του Δραγανίγου, του μοναχογιού του Ρονκάλα, που εκφράζει το επαναστατικό πνεύμα και την ορμή των νέων ανθρώπων και συγκρούεται με τις παρωχημένες ιδέες της παλαιότερης γενιάς. Με αφορμή την ερωτική ιστορία ανάμεσα στον Φιλιππάκη, νέο κατώτερης τάξης και την κόρη του ευγενή Δαρείου Ρονκάλα, ο Μάτεσις ξεδιπλώνει την σύγκρουση δύο κόσμων, της παλιάς συντηρητικής φεουδαρχικής τάξης και της νέας αστικής κοινωνίας που αναδύεται και φέρνει φιλελεύθερες ιδέες.

Ο σκηνοθέτης

Ο Σπύρος Ευαγγελάτος, σκηνοθέτης με βαθιά γνώση των απαρχών της νεοελληνικής δραματουργίας, σκηνοθετεί ένα εμβληματικό νεοελληνικό θεατρικό κείμενο για το οποίο αναφέρει: «Ο "Βασιλικός" είναι ένα από τα εντελώς κορυφαία θεατρικά κείμενα του νεοελληνικού θεάτρου. Πρόκειται για μια "δραματική κωμωδία", όπου προβάλλονται αγώνες για ιδεολογική ανάπλαση της κοινωνίας, χυμώδη ερωτικά μοτίβα κι ένα εκπληκτικό χιούμορ που δεν εξαντλείται στις καθαρά κωμικές σκηνές, αλλά "υπόγεια" διαβρώνει και σχολιάζει την όλη σύνθεση. Και η γλώσσα του διαθέτει συναρπαστική γοητεία. Είναι ένα "μοντέρνο" έργο με "παλαιό κοστούμι", που επιδιώξαμε να εμφανίζεται "καινούργιας ραφής"».

Ο «Βασιλικός» στο Εθνικό

Ο «Βασιλικός» παρουσιάστηκε στο Εθνικό Θέατρο για πρώτη φορά το 1935, σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, με τους Γιώργο Γληνό, Σαπφώ Αλκαίου και Αλέξη Μινωτή. Ακολούθησαν τέσσερις ακόμα παραστάσεις: το 1948, πάλι σε σκηνοθεσία Δημήτρη Ροντήρη, το 1964 σε σκηνοθεσία Αλέξη Μινωτή, το 1985 σε σκηνοθεσία Κωστή Μπάκα και το 1999 σε σκηνοθεσία Βαγγέλη Θεοδωρόπουλου.

Ταυτότητα παράστασης

Σκηνοθεσία – φωτισμοί: Σπύρος Α. Ευαγγελάτος, σκηνικά – κοστούμια: Γιώργος Πάτσας, μουσική: Γιάννης Αναστασόπουλος. Ερμηνεύουν οι ηθοποιοί: Νικήτας Τσακίρογλου, Κατερίνα Χέλμη, Μίνα Αδαμάκη, Μιχάλης Μητρούσης, Πάνος Σκουρολιάκος, Βαγγελιώ Ανδρεαδάκη, Ευδοκία Ρουμελιώτη, Νικόλας Παπαγιάννης, Θανάσης Δήμου, Γιώργος Βελέντζας, Γιωργής Τσαμπουράκης, Λευτέρης Πολυχρόνης, Θανάσης Κουρλαμπάς, Γεωργία Καλλέργη, Λευτέρης Πολυχρόνης, Γιωργής Τσουρής, Βασίλης Παπαγεωργίου, Θοδωρής Κατσαφάδος. Επίσης, συμμετέχουν οι μουσικοί: Γεωργία Καλλέργη (κρουστά), Βασίλης Παπαγεωργίου (κιθάρα), Γιωργής Τσουρής (κλαρινέτο).