Τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 υποχρέωσαν τις πλούσιες χώρες να προβληματιστούν για το αν η φτώχεια είναι υπεύθυνη για την τρομοκρατία. Δίνοντας εμμέσως δίκιο σε εκείνους απαντούν καταφατικά, οι πλούσιες χώρες εκδηλώνουν επανειλημμένως τους τελευταίους μήνες το ενδιαφέρον τους για τις φτωχές χώρες.
Στη διάσκεψη του Μοντερέι, τον περασμένο Μάρτιο, υποσχέθηκαν να αυξήσουν την αναπτυξιακή βοήθεια κατά 30%. Ο Τζορτζ Μπους ανοίγοντας τη διάσκεψη, δήλωσε «Αγωνιζόμαστε κατά της φτώχειας, γιατί ελπίζουμε να δώσουμε απάντηση στην τρομοκρατία».
Η σύνδεση της αναπτυξιακής βοήθειας με τον αγώνα κατά της τρομοκρατίας ενέχει ένα διπλό κίνδυνο. Αφενός να μειωθεί η βοήθεια, όταν καταλαγιάσει η τρομοκρατία, αφετέρου να πειστούν οι φτωχές χώρες ότι αυτή η σχέση αιτίας - αιτιατού πράγματι υπάρχει.
Η ιδέα ότι η αναπτυξιακή βοήθεια συμβάλλει στον αγώνα κατά της τρομοκρατίας, σημειώνει ο Ντανιέλ Κοέν στη «Le Monde» επαναφέρει στο προσκήνιο την παλιά εξίσωση του 19ου αιώνα: εργατική τάξη ίσον επικίνδυνη τάξη.
Δεν υπάρχει όμως καμιά απολύτως ένδειξη για κάτι τέτοιο. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο τους με τίτλο «Εκπαίδευση, Φτώχεια, Πολιτική Βία και Τρομοκρατία», που δημοσιεύτηκε από το Εθνικό Γραφείο Οικονομικής Ερευνας, ο Αλαν Κρίγκερ και η Ζίτκα Μαλέτσκοβα απορρίπτουν κάθε ιδέα μιας μηχανικής σύνδεσης ανάμεσα στην οικονομική κατάσταση και την τάση προς την «πολιτική τρομοκρατία» (δηλαδή τη βία εναντίον αμάχων με πολιτικούς σκοπούς).
Οτι οι πιο φτωχοί έχουν την τάση να κλέψουν ένα αυτοκίνητο ή ένα κινητό τηλέφωνο δεν είναι περίεργο. Οπως δεν είναι περίεργο ότι στις πλούσιες χώρες κλέβονται δύο με τρεις φορές περισσότερα αυτοκίνητα απ’ όσα στις φτωχές χώρες. Αλλο να κλέβεις αυτοκίνητα, όμως, κι άλλο να βάζεις βόμβες.
Περιορίζοντας την ανάλυσή τους στα λεγόμενα «εγκλήματα μίσους» που διαπράττονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Κρίγκερ και η Μαλέτσκοβα αποδεικνύουν ότι είναι δύσκολο να αποδειχθεί μια σχέση ανάμεσα στις πράξεις αυτές και στο μορφωτικό ή οικονομικό επίπεδο των δραστών.
Κατά τον ίδιο τρόπο, μια ανάλυση των επιθέσεων εναντίον των μεταναστών στη Γερμανία δείχνει ότι η οικονομική κατάσταση στην Ανατολή και τη Δύση δεν μπορεί να συσχετιστεί με τις επιθέσεις αυτές. Το ίδιο ακριβώς παρατηρείται όταν αναλυθούν οι επιθέσεις εναντίον των μαύρων, των εβραίων, των Ασιατών ή των ομοφυλοφίλων στη Νέα Υόρκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι το λιντσάρισμα των μαύρων ουδόλως αυξήθηκε στη διάρκεια της οικονομικής κρίσης της δεκαετίας του '30.
Ερευνα που διεξήγαγε το Παλαιστινιακό Κέντρο Πολιτικής και Ερευνών, που εδρεύει στη Ραμάλα, έδειξε ότι την περίοδο 1998 - 2000, πριν δηλαδή ξεσπάσει η ιντιφάντα, οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι ήταν αισιόδοξοι για την οικονομική τους κατάσταση. Η εκτίμηση αυτή αφορά και τους δράστες των τρομοκρατικών επιθέσεων. Μια μελέτη για τα μέλη της Χεζμπολάχ του Λιβάνου δείχνει ότι προέρχονται από στρώματα πιο εύπορα και πιο μορφωμένα από τον μέσο όρο.
Μια άλλη μελέτη των Ηνωμένων Εθνών για τους δράστες των επιθέσεων αυτοκτονίας στο Ισραήλ δείχνει ότι κανείς από αυτούς δεν ήταν αμόρφωτος, φτωχός ή έστω μανιοκαταθλιπτικός. Οι περισσότεροι προέρχονταν από τη μεσαία τάξη και, με εξαίρεση τους φυγάδες, οι περισσότεροι είχαν δουλειά.
Είναι έτσι λάθος να υποστηρίζει κανείς ότι η φτώχεια φυσικών προσώπων ή χωρών είναι υπεύθυνη για την πολιτική βία. Ακόμη και στις πλούσιες χώρες, μια έρευνα μεταξύ των μελών οργανώσεων, όπως ο IRA, οι Ερυθρές Ταξιαρχίες ή η RAF δείχνει ότι οι περισσότεροι δράστες επιθέσεων δεν είναι φτωχοί. Τα δύο τρίτα των ανθρώπων αυτών προέρχονται από εύπορα στρώματα και έχουν κάνει ανώτερες ή ανώτατες σπουδές.
Αυτό, βέβαια σε καμία περίπτωση, δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει σχέση ανάμεσα στη φτώχεια και τη βία εν γένει. Μια μελέτη που έγινε στις ΗΠΑ και στον Καναδά δείχνει ότι οι ανισότητες ως προς το εισόδημα σε τοπικό επίπεδο (αλλά όχι το ίδιο το εισόδημα) εξηγούν σε μεγάλο βαθμό γιατί η εγκληματικότητα είναι διαφορετική στις δύο χώρες. Οταν μιλάμε όμως για πολιτική βία, η οικονομική ανάπτυξη δεν είναι ο βασικός παράγων.
