Οι λεγόμενες «χρωματιστές επαναστάσεις» (πορτοκαλί στην Ουκρανία, επανάσταση των ρόδων στη Γεωργία και της τουλίπας στο Κιργιστάν) δημιούργησαν ελπίδες ότι θα εκδημοκρατιζόταν σύντομα ο μετασοβιετικός κόσμος. Μέσα σε λίγα χρόνια, όμως, οι ψευδαισθήσεις διαλύθηκαν και τη θέση τους πήρε η δυσαρέσκεια. Είναι χαρακτηριστικό ότι στην Ουκρανία ο πρόεδρος Βίκτορ Γιούσενκο, που ηγήθηκε της πορτοκαλί επανάστασης, δεν κατάφερε να περάσει ούτε στον δεύτερο γύρο. Και ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, που η εκλογική του νίκη ύστερα από νοθεία είχε προκαλέσει εκείνη την επανάσταση, φέρεται να κέρδισε τις χθεσινές εκλογές.
Όλα αυτά, παρατηρεί η Εl Pais, σε μια χώρα που χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη πολιτική διαφθορά, θεσμική ανεπάρκεια και γεωγραφική πόλωση: η ανατολή είναι φιλορωσική και η δύση φιλοευρωπαϊκή.
Στο γνωστό βιβλίο του «Σύγκρουση των πολιτισμών», ο Σάμιουελ Χάντινγκτον είχε τοποθετήσει την Ουκρανία εκτός του δυτικού πολιτισμού. Αυτή η εικόνα, όμως, δεν είναι ορθή. Τα τελευταία πέντε χρόνια, υπήρξε μια σαφής -αν και σιωπηρή- προσέγγιση της Ουκρανίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση, που επικεντρώθηκε σε τρεις τομείς: ενέργεια, εξωτερική πολιτική, μετανάστευση. Χάρις στην πίεση της Ε.Ε., οι αλλαγές που επήλθαν ήταν σημαντικές.
Στην περίπτωση του φυσικού αερίου, μια κατάσταση αναποτελεσματικότητας στη χρήση, μονοπωλίου στην εμπορία και γενικευμένων επιδοτήσεων στην κατανάλωση έχει δώσει τη θέση της στους μηχανισμούς της αγοράς, που συμβάλλουν στην εξομάλυνση των τιμών, σε έναν υγιή ανταγωνισμό μεταξύ των επιχειρήσεων και στη μείωση της εξουσίας των ολιγαρχών.
Πολύ πιο αξιοσημείωτη είναι η σύγκλιση που έχει επιτευχθεί στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Αν και η Ουκρανία θεωρείται ότι ανήκει στη σφαίρα της ρωσικής επιρροής, την τελευταία πενταετία έχει υιοθετήσει τις 476 από τις 551 διακηρύξεις της Ενωσης που έχουν σχέση με την εξωτερική πολιτική. Αυτό σημαίνει πως το Κίεβο όχι μόνο αποτελεί έναν εξιόπιστο εταίρο των Βρυξελλών, αλλά και έναν παράγοντα σταθερότητας σε όλη την περιοχή.
Η Ουκρανία προσάρμοσε επίσης στα ευρωπαϊκά δεδομένα τη νομοθεσία της σε ό,τι αφορά τον έλεγχο των συνόρων, τη χορήγηση βίζας, τους επαναπατρισμούς κλπ. Με άλλα λόγια, η πορτοκαλί επανάσταση έχει πάρει και λίγο γαλάζιο χρώμα, το χρώμα της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ακόμη και η προεκλογική εκστρατεία των υποψηφίων έδειξε πόσο έχει επηρεαστεί η Ουκρανία από τη Δύση. Ο Πολ Μάναφορτ, που ήταν υπεύθυνος της εκστρατείας πολλών Aμερικανών Ρεπουμπλικανών, ανέλαβε την καμπάνια του Γιανουκόβιτς. Η AKPD, η εταιρεία του Ντέιβιντ Αξελροντ (επικεφαλής της εκστρατείας του Ομπάμα), συνεργάστηκε με τη Γιούλια Τιμοσένκο. Και ο Μαρκ Πεν, σύμβουλος της Χίλαρι Κλίντον στις αμερικανικές προκριματικές εκλογές, συνεργάστηκε με τον Γιούσενκο. Το αποτέλεσμα είναι προφανές: αντί να αντιπαρατεθούν στα άκρα, οι τρεις υποψήφιοι προσπάθησαν να κατακτήσουν το πολιτικό κέντρο.
Οι πολιτικοί αναλυτές μιλούν συχνά για την επιρροή που ασκεί η Μόσχα στο Κίεβο, αλλά πολύ λιγότερο για την επιρροή του Κιέβου στη Μόσχα. Μια
δημοκρατική και ευημερούσα Ουκρανία, ευθυγραμμισμένη με την Ευρωπαϊκή Ενωση τόσο στην εσωτερική όσο και στην εξωτερική της πολιτική, συνιστά ένα πολύ ενδιαφέρον παράδειγμα για τους Ρώσους.
Είναι αλήθεια ότι οι επαναστάσεις οδηγούν πάντα στην απογοήτευση και την κόπωση. Είναι λογικό να έχει κανείς μεγάλες προσδοκίες από τη δημοκρατία και να δυσαρεστείται όταν εκφυλίζεται σε μια ανά τετραετία εκλογική αναμέτρηση ανάμεσα σε δύο εξίσου κακούς υποψηφίους. Όλα εξαρτώνται όμως από το πρίσμα μέσα από το οποίο κοιτάζει κανείς τις εξελίξεις. Και το πρίσμα αυτό μας υποχρεώνει να ξεκινήσουμε με ένα μινιμαλιστικό ορισμό της δημοκρατίας.
Πρώτον, να μην αλληλοσκοτώνεται ο κόσμος. Δεύτερον, να μη σκοτώνει η
κυβέρνηση τον κόσμο. Τρίτον, να μπορούν οι πολίτες να αλλάζουν την κυβέρνησή τους χωρίς να πρέπει να προσφεύγουν στη βία.
Για τους λόγους αυτούς, σημασία δεν έχει τόσο ποιος είναι ο νικητής των προεδρικών εκλογών στην Ουκρανία, αλλά το να αποδεχθεί ο ηττημένος το αποτέλεσμα και να μην καλέσει τους οπαδούς του να βγουν στο δρόμο για να διαμαρτυρηθούν.
Πηγή: El Pais, ΑΠΕ-ΜΠΕ
