Καθόρισε τη φυσιογνωμία της Αθήνας και επηρέασε την ελληνική αρχιτεκτονική, ονειρεύτηκε το αδύνατο και ήρθε αντιμέτωπος με τη διαφθορά: ο Ερνέστος Τσίλλερ (1837-1923), ο αρχιτέκτονας πίσω από το Προεδρικό Μέγαρο, το Νομισματικό Μουσείο, το Εθνικό Θέατρο και άλλα νεοκλασικά δημόσια κτίρια, αποκαλύπτεται μέσα από την έκθεση που διοργανώνει προς τιμήν του η Εθνική Πινακοθήκη, από τις 22 Μαρτίου έως τις 29 Αυγούστου.
Ακουαρέλες, μελέτες, κατασκευαστικά σχέδια, επιστολές και φωτογραφίες από το πλούσιο αρχείο του γερμανού αρχιτέκτονα θα εκτίθενται μαζί με σημαντικά ντοκουμέντα από ιδιωτικές συλλογές. Το ψηφιδωτό αυτών των ιστορικών τεκμηρίων ουσιαστικά συνδέει την αρχιτεκτονική παράδοση τεσσάρων χωρών: της Γερμανίας (της πατρίδας του Τσίλλερ), της Δανίας (της χώρας του δασκάλου του, Θεόφιλου Χάνσεν), της Αυστρίας (τόπου δράσης του Χάνσεν καθώς και του ευεργέτη του Σίμωνα Σίνα) και της Ελλάδας, όπου δημιούργησε μερικά από τα ωραιότερα έργα του.
Η έκθεση είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Μαρίνου Καλλιγά, ο οποίος ως διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης το 1961, είχε αγοράσει το αρχείο Τσίλλερ.
Ο Γερμανός αρχιτέκτονας, ζωγράφος και λάτρης της αρχαιότητας, ήρθε στην Αθήνα σε ηλικία 24 ετών, με προτροπή του μεγάλου Δανού αρχιτέκτονα και δασκάλου του Θεόφιλου Χάνσεν, ως επόπτης για το χτίσιμο της Σιναίας Ακαδημίας.
Ήταν το πρώτο μεγάλο δημόσιο αρχιτεκτονικό έργο των Αθηνών κτισμένο αποκλειστικά από Πεντελικό μάρμαρο και λειτουργούσε ως «μεταγραφή» του Ερέχθειου της Ακρόπολης. Τη χρηματοδότησή του είχε αναλάβει ο βαθύπλουτος ευεργέτης Σίμων Σίνας, ο οποίος βοήθησε το νεαρό αρχιτέκτονα να δημιουργήσει τις πρώτες του επαγγελματικές επαφές στην αυλή του Γεωργίου Α΄ και στο εξωτερικό.
Δραστήριος και ενθουσιώδης, ο Τσίλλερ, άρχισε να μελετά και να ζωγραφίζει τα αρχαία ελληνικά μνημεία, τον Παρθενώνα, το Ερέχθειο, το Θησείο, το ναό της Αφαίας στην Αίγινα κ.τλ. Από τα σχέδια αυτά, ο νεαρός αρχιτέκτονας εμπνεύστηκε αργότερα τα διακοσμητικά μοτίβα στις κατοικίες του.
Παράλληλα, είχε ξεκινήσει ανασκαφές στο Θέατρο του Διονύσου και στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Σημαντικές είναι και οι επιστημονικές του δημοσιεύσεις: σε αντίθεση με άλλους ερευνητές, υποστήριξε ότι η καμπυλότητα που παρατηρείται στον Παρθενώνα και σε άλλα μνημεία, δεν ήταν αποτέλεσμα καθίζησης αλλά συνειδητή αισθητική επιλογή, με λειτουργικά χαρακτηριστικά.
Πάνω από πεντακόσια κτίρια φέρουν τη σφραγίδα του ταλαντούχου δημιουργού. Πολλά από αυτά σώζονται μέχρι σήμερα και στην εποχή τους είχαν προκαλέσει αίσθηση με τις αρχιτεκτονικές καινοτομίες τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ιδιωτικές κατοικίες, όπως το «Ιλίου Μέλαθρον» για τον αρχαιολόγο Ερρίκο Σλήμαν (σήμερα στεγάζει το Νομισματικό Μουσείο), τα μέγαρα Μελά, Σταθάτου, Δεληγιώργη (πρώην Ταινιοθήκη), Καλλιγά, Ψύχα, Πεσμαζόγλου κ.α. Μελανή σελίδα στην επαγγελματική σταδιοδρομία του ήταν η άκομψη απόλυσή του από το Πολυτεχνείο το 1883, επειδή αρνήθηκε να συγκαλύψει οικονομικές ατασθαλίες… Την έκθεση επιμελήθηκε η Δρ. Μαριλένα Κασιμάτη και την αρχιτεκτονική μελέτη ο κ. Βασίλης Κολώνας.
