Το ν/σ για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) που κατατέθηκε την περασμένη εβδομάδα στη Βουλή επιχειρεί, ανεπιτυχώς, να ισορροπήσει ανάμεσα στην ανάγκη για άμεση διείσδυση όλων των μορφών ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα και την ανάγκη διαφύλαξης του φυσικού περιβάλλοντος της χώρας, εκτιμά η WWF Ελλάς.
Σε σημερινή ανακοίνωση, η μη κυβερνητική οργάνωση χαρακτηρίζει εξαιρετικά προβληματική τη διάταξη που προβλέπει «με συνοπτικές διαδικασίες και ελλιπέστατη περιβαλλοντική εκτίμηση την εγκατάσταση έργων ΑΠΕ εντός των εθνικών πάρκων και των περιοχών προστασίας της φύσης».
Σημειώνει, επίσης, ότι για τη χωροθέτηση δεν απαιτείται ούτε καν συνολική εκτίμηση, αλλά η κοινή για όλες τις περιοχές (προστατευόμενες και μη) διαδικασία εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων της κάθε επένδυσης χωριστά.
Η WWF Ελλάς αναμένει, παράλληλα, επιπρόσθετη συνολική περιβαλλοντική επίπτωση λόγω της κατάργησης σταδίων της ισχύουσας διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης, χωρίς όμως την απαραίτητη αντιστάθμιση με κρίσιμα εργαλεία, όπως το δασολόγιο, η πλήρης χαρτογράφηση των οικοτόπων και τα διαχειριστικά σχέδια για τις περιοχές Natura 2000.
«Προκαλεί μεγάλη απορία η επιμονή του υπουργείου στη δυνατότητα εγκατάστασης έργων ΑΠΕ παντού και χωρίς σεβασμό στο καθεστώς προστασίας της κάθε περιοχής. Ειδικά για τα εθνικά πάρκα, που καλύπτουν ένα μικρό μόνο μέρος της ελληνικής επικράτειας, αυτή η πολιτική μπορεί να αποβεί περιβαλλοντικά επικίνδυνη», τονίζει ο διευθυντής του WWF Ελλάς κ. Δ. Καραβέλλας.
Επιπλέον προβληματισμό προκαλεί στη μη κυβερνητική οργάνωση η «συνολική υποβάθμιση της ισχύουσας διαδικασίας περιβαλλοντικής αδειοδότησης που ισχύει για όλα τα έργα, καθώς και η αδυναμία δημιουργίας ενός διαφανούς ελεγκτικού μηχανισμού για την τήρηση των περιβαλλοντικών όρων και την επιβολή ποινών σε επενδυτές που προβαίνουν σε κακές πρακτικές».
Το WWF Ελλάς απευθύνει έκκληση προς την υπουργό ΠΕΚΑ να αναμορφώσει τις διατάξεις του νομοσχεδίου που αφορούν τις περιοχές αποκλεισμού, και να περιλάβει διάταξη για τον έλεγχο της περιβαλλοντικής νομιμότητας από τους κατασκευαστές εγκαταστάσεων ΑΠΕ.
Επίσης, ζητά την επαναξιολόγηση της τιμολογιακής πολιτικής για τις ΑΠΕ και την κατάργηση των κρατικών επιχορηγήσεων για αιολικά και μεγάλες επενδύσεις φωτοβολταϊκών, καθώς πρόκειται για σαφώς κερδοφόρες επενδύσεις που δεν έχουν ανάγκη από οικονομική βοήθεια, ειδικά στην σημερινή οικονομική κρίση που διανεύει η χώρα.
Ανάμεσα στα θετικά στοιχεία του νομοσχεδίου συγκαταλέγεται η ρύθμιση για κεντρικό σχεδιασμό για τη χωροθέτηση των θαλάσσιων αιολικών, η υποχρεωτική εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ σε νέα κτίρια, καθώς και η εξαίρεση των μεγάλων υδροηλεκτρικών από τις πρόνοιες του νομοσχεδίου.
Θετικά και αρνητικά σημεία
Αξιολογώντας το σχέδιο νόμου, το WWF Ελλάς διαπιστώνει τα εξής θετικά σημεία:
- Θεσμοθετείται μια εξαιρετικά καλή διαδικασία για την χωροθέτηση θαλάσσιων αιολικών πάρκων. Κατά την άποψη του WWF Ελλάς, η ίδια διαδικασία θα έπρεπε να ακολουθηθεί και στην περίπτωση των χερσαίων αιολικών πάρκων, ώστε η Πολιτεία να προδιαγράψει τα συγκεκριμένα κριτήρια πού απαιτούνται σε τέτοιες εγκαταστάσεις.
- Εξαιρούνται τελικά από τις πρόνοιες του νομοσχεδίου τα μεγάλα υδροηλεκτρικά έργα με φράγμα ισχύος 15 έως 100 MW, καθώς και η καύση του βιοαποδομήσιμου κλάσματος των απορριμμάτων. Πρόκειται για έργα που ακόμα και η ΕΕ αποφεύγει να κατατάξει στις ανανεώσιμες πηγές. Κατά την άποψη του WWF Ελλάς τα έργα αυτά δεν μπορούν να θεωρηθούν ΑΠΕ.
- Δεν επιτρέπεται η χωροθέτηση έργων ηλιακής ενέργειας εντός δασών.
- Εξασφάλιση καλύτερων τιμών πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας από γεωθερμία και βιομάζα.
- Θετικά μέτρα για την ενσωμάτωση των ΑΠΕ στα κτίρια και την οικιακή εξοικονόμηση ενέργειας.
Τα αρνητικά σημεία που διαπιστώνει η WWF Ελλάς στο σχέδιο νόμου είναι:
- Προβλέπεται η χωροθέτηση σταθμών από ΑΠΕ εντός περιοχών υψηλής προστασίας, όπως τα εθνικά πάρκα και μάλιστα χωρίς πρόνοια για συνολική εκτίμηση των επιπτώσεών τους στις ευαίσθητες αυτές περιοχές.
- Δεν διασφαλίζεται ένα ικανοποιητικό πρώτο στάδιο περιβαλλοντικής εκτίμησης.
- Αρκετοί σταθμοί ΑΠΕ εξαιρούνται της υποχρέωσης για υποβολή Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και έγκριση περιβαλλοντικών όρων (π.χ μονάδες φωτοβολταϊκών και βιομάζας έως 500 KW), που ενδέχεται να προκαλέσει περιβαλλοντικές αστοχίες. Η πρόνοια για περιβαλλοντική εκτίμηση και έκδοση περιβαλλοντικών όρων διατηρείται για οικολογικά ευαίσθητες περιοχές, το οποίο κρίνεται θετικά.
- Δεν διασφαλίζεται ο περιβαλλοντικός έλεγχος της κατασκευής και λειτουργίας έργων ΑΠΕ από τους εποπτικούς μηχανισμούς του κράτους και δεν προβλέπονται κυρώσεις για όσους επενδυτές προβαίνουν σε κακές πρακτικές.
- Παραμένει σε χαμηλά επίπεδα το ανταποδοτικό τέλος προς τις τοπικές κοινωνίες.
- Δεν καταργούνται οι επιδοτήσεις για τα πλέον οικονομικώς αποδοτικά έργα ΑΠΕ (π.χ. αιολικά, υδροηλεκτρικά, φωτοβολταϊκά σε ορισμένες περιπτώσεις)
- Αυξάνεται αδικαιολόγητα η τιμή πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας για κάποιες κατηγορίες αιολικών πάρκων, π.χ. αιολικά στο μη-διασυνδεμένο σύστημα θα πωλούν την ηλεκτρική ενέργεια ακριβότερα έως και 25% ακόμα και όταν συνδεθούν με το ηπειρωτικό σύστημα ηλεκτρισμού.
- Παραμένει η δυνατότητα μεταβίβασης αδειών παραγωγής για έργα ΑΠΕ, οπότε ευνοούνται φαινόμενα κερδοσκοπίας. Η απαγόρευση μεταβίβασης σταθμού ΑΠΕ πριν την έναρξη λειτουργίας θα έπρεπε να επεκταθεί στο σύνολο των έργων.
- Παραμένει η διαδικασία ταχείας αδειοδότησης για έργα ΑΠΕ με υψηλό προϋπολογισμό, δίνοντας την ευχέρεια παράκαμψης της διαδικασίας αδειοδότησης και της έκδοσης των επιμέρους αδειών και περιβαλλοντικών όρων
- Επενδύσεις που έχουν ήδη λάβει γνωμοδοτήσεις στο στάδιο της Προκαταρκτικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης και Αξιολόγησης (ΠΠΕΑ), υποχρεούνται μόνο στην υποβολή ΜΠΕ χωρίς να απαιτείται νέα γνωμοδότηση από τις αρμόδιες υπηρεσίες, αν και η εμπειρία έχει δείξει πως οι υπηρεσίες περιμένουν την ΜΠΕ πριν καταλήξουν σε τελική γνωμοδότηση και έγκριση περιβαλλοντικών όρων.
- Δεν θεσμοθετείται διαδικασία διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες.
