Στο διήμερο 12 - 13 Δεκεμβρίου, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα «παιχτούν» στην Κοπεγχάγη όλα τα κρίσιμα θέματα της εξωτερικής πολιτικής: η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Eνωση, το Κυπριακό, το αίτημα της Τουρκίας για καθορισμό ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων, αλλά και ο ευρωστρατός.
Στην εξίσωση αυτή με τις πολλές μεταβλητές, δεδομένο -επισήμως τουλάχιστον- θεωρείται ότι η ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. δεν συνδέεται με την προτέρα επίλυση του πολιτικού προβλήματος, σύμφωνα, άλλωστε, με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι. Από την άλλη, δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι η Ε.Ε. και σχεδόν όλα τα κράτη - μέλη της προτιμούν επίλυση του Κυπριακού και μετά ένταξη της Κύπρου.
Ανεξαρτήτως από τον τρόπο με τον οποίο τοποθετούμαστε προσωπικά ή συλλογικά στο «σχέδιο Ανάν», δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε ότι ο παράγοντας Ευρωπαϊκή Ενωση –ένα στοιχείο που απουσίαζε στο παρελθόν- γίνεται αναγκαίο σημείο αναφοράς, ο δείκτης και το μέτρο, βάσει των οποίων θα κριθεί η προτεινόμενη λύση.
Υπό το πρίσμα αυτό, μπορούμε να πούμε προκαταρκτικά ότι η διεθνής προσωπικότητα της Κύπρου κατοχυρώνεται, εφόσον το ευρωπαϊκό δίκαιο απαιτεί τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. να εκπροσωπούνται με μία ενιαία και μοναδική μορφή στα όργανά της.
Το «σχέδιο Ανάν» παραδόθηκε στα ενδιαφερόμενα μέρη σε μια εξαιρετικά δύσκολη χρονική στιγμή.
Πρώτον, ο τουρκοκύπριος ηγέτης, Ραούφ Ντενκτάς είναι ασθενής ή ακριβέστερα αναρρώνει στη Νέα Υόρκη. Ο κ. Ντενκτάς είπε ότι θα μελετήσει το σχέδιο Ανάν
όταν επιστρέψει στα κατεχόμενα, επιστροφή η οποία σύμφωνα με την
τουρκική «Μιλιέτ», δεν αναμένεται πριν από τις 10 Δεκεμβρίου.
Δεύτερον στην Τουρκία, υπάρχει υπηρεσιακή κυβέρνηση. Ο επικεφαλής του Κόμματος της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, που επικράτησε στις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου, δεν μπορεί να αναλάβει την πρωθυπουργία λόγω μιας καταδικαστικής απόφασης και, όπως όλα δείχνουν, είναι δύσκολο να απαλλαγεί από τη σκιά του τουρκικού στρατιωτικού και διπλωματικού κατεστημένου. Πληροφορίες από την Αγκυρα αναφέρουν ότι νέα κυβέρνηση θα αναλάβει στις 4 Δεκεμβρίου.
Τρίτον, στην Κύπρο έχουν προκηρυχθεί προεδρικές εκλογές για το Φεβρουάριο του 2003.
Από τη δημιουργία ανεξαρτήτου κυπριακού κράτους ως σήμερα
Το 1959, σε διαβουλεύσεις της Ελλάδος με την Τουρκία και τη Βρετανία στη Ζυρίχη και το Λονδίνο συμφωνήθηκε η δημιουργία ανεξαρτήτου κυπριακού κράτους (1960).
Το Δεκέμβριο του 1963 η κατάσταση στο Κυπριακό κατέστη έκρυθμη και οι σχέσεις της κυβέρνησης των Αθηνών με τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο ήταν για μία ακόμη φορά ιδιαιτέρως δυσχερείς. Οι προσπάθειες του Μακαρίου να αναθεωρήσει το κυπριακό Σύνταγμα προκάλεσαν την άμεση τουρκική αντίδραση και στις 16 Μαρτίου 1963 η τουρκική εθνοσυνέλευση εξουσιοδότησε τον πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού να επέμβει στρατιωτικά στην Κύπρο.
Με την παρέμβαση του αμερικανικού παράγοντα, και συγκεκριμένα του προέδρου των ΗΠΑ Λίντον Τζόνσον, ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου επείσθη να αποδεχθεί τον Ντιν Ατσεσον ως μεσολαβητή σε συνομιλίες που θα άρχιζαν στη Γενεύη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Οι συνομιλίες της Γενεύης κατέληξαν σε αδιέξοδο τον Ιούλιο του 1964. Το πρωί της 15ης Ιουλίου 1974 εκδηλώθηκε πραξικόπημα στην Κύπρο. Ο Μακάριος φυγαδεύτηκε στο Λονδίνο. Η Βρετανία, ως εγγυήτρια δύναμη στην Κύπρο, κάλεσε στο Λονδίνο για διαβουλεύσεις την Ελλάδα και την Τουρκία, στις 17 Ιουλίου. Ο πρωθυπουργός Μπουλέντ Ετζεβίτ επέμεινε στη θέση υπέρ της επέμβασης στην Κύπρο.
Στις 05:30 τα ξημερώματα της 20ης Ιουλίου 1974 η εισβολή του «Αττίλα» είχε αρχίσει.
Στις 24 Ιουλίου στην Αθήνα η χούντα κατέρρευσε και ορκίσθηκε η πρώτη πολιτική κυβέρνηση υπό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή. Στην Κύπρο τη θέση του προέδρου ανέλαβε ο πρόεδρος της Βουλής Γλαύκος Κληρίδης.
Η Διάσκεψη της Γενεύης στις 30 Ιουλίου του 1974 υιοθέτησε διακήρυξη σύμφωνα με την οποία αναγνωρίζεται στην Κύπρο η ύπαρξη εκ των πραγμάτων δύο αυτόνομων διοικήσεων, της ελληνοκυπριακής και της τουρκοκυπριακής κοινότητας Εκτοτε, έχουν καταβληθεί πάμπολλες προσπάθειες για τη διευθέτηση του προβλήματος:
Από τις συνομιλίες της Βιέννης το 1975 υπό την αιγίδα του τότε Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, Κουρτ Βάλντχαϊμ, στη συμφωνία Μακαρίου – Ντενκτάς το 1977 που δεν τηρήθηκ, στο σχέδιο Βρετανίας και Καναδά του 1978, το οποίο όμως απορρίφθηκε και από τις δύο πλευρές, στη συμφωνία Κυπριανού – Ντενκτάς του 1979, στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους στις 15 Νοεμβρίου του 1983, στην κινητικότητα του 1989, στη δέσμη ιδεών του Μπούτρος Γκάλι του 1992.
Το 1994 οι προσπάθειες επικεντρώθηκαν στα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Την περίοδο 1999 - 2000 πραγματοποιήθηκαν άλλοι πέντε γύροι συνομιλιών, η έναρξη των οποίων συνδέθηκε με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Ε.Ε. στο Ελσίνκι.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗ
