Υπέρ των ευέλικτων ρυθμίσεων του χρόνου εργασίας τάχθηκε η Κομισιόν, επικαλούμενη τα αποτελέσματα έκθεσης εμπειρογνωμόνων, η οποία δόθηκε στη δημοσιότητα την Τρίτη στις Βρυξέλλες.
«Οι ευέλικτες ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας, τα κέντρα παροχής φροντίδας για παιδιά και άλλα εξαρτώμενα άτομα, καθώς και τα δικαιώματα άδειας έχουν συνήθως ως αποτέλεσμα την αύξηση των ποσοστών απασχόλησης τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών, αλλά και περισσότερο σταθερά ποσοστά γεννήσεων», δήλωσε η αντιπρόεδρος της Κομισιόν και αρμόδια για θέματα δικαιοσύνης, θεμελιωδών δικαιωμάτων και ιθαγένειας Επίτροπος της EE Βίβιαν Ρέντινγκ.
«Σε καιρούς οικονομικής επιβράδυνσης, οι ευέλικτες ρυθμίσεις εργασίας μπορούν να βοηθήσουν τους εργαζομένους να μην χάσουν την εργασία τους. Πρέπει να διατηρήσουμε την πρόοδο που επιτελέστηκε όσον αφορά τις φιλικές προς την οικογένεια δομές της αγοράς εργασίας: τόσο η ευελιξία όσον αφορά τις ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας όσο και η ισότητα των φύλων αποτελούν σημαντικές προϋποθέσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας», εκτίμησε η Επίτροπος.
Η έκθεση των εμπειρογνωμόνων με τίτλο «Ευέλικτες ρυθμίσεις του χρόνου εργασίας και ισότητα των φύλων» περιλαμβάνει μια συνολική επισκόπηση των πρακτικών που εφαρμόζονται σήμερα στην EE-27 και στις χώρες ΕΟΧ-ΕΖΕΣ (Ισλανδία, Νορβηγία, Λιχτενστάιν και Ελβετία).
Η έκθεση επικεντρώνεται στην εσωτερική ευελιξία (εντός επιχειρήσεων και οργανισμών), όσον αφορά τόσο τη διάρκεια του χρόνου εργασίας (π.χ. μερική απασχόληση) όσο και την οργάνωση του χρόνου αυτού (π.χ. ευέλικτες ρυθμίσεις ή κλιμακωτό ωράριο και ευελιξία σχετικά με τις ώρες έναρξης και λήξης της ημερήσιας εργασίας). Τα κύρια πορίσματα της έκθεσης είναι τα ακόλουθα:
1. Εξακολουθούν να παρατηρούνται πολύ σημαντικές διαφορές μεταξύ των κρατών μελών όσον αφορά την ευελιξία του χρόνου εργασίας:
•Η ευελιξία όσον αφορά τη διάρκεια του χρόνου εργασίας είναι περισσότερο διαδεδομένη στη βόρεια και δυτική Ευρώπη, ενώ στην Ουγγαρία, τη Λιθουανία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Εσθονία, τη Βουλγαρία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία και τη Ρουμανία, επικρατεί η παραδοσιακή εβδομάδα των 40 ωρών.
•Η Δανία, η Σουηδία, η Γερμανία, η Φινλανδία και η Νορβηγία έχουν να επιδείξουν σχετικά καλά αποτελέσματα όσον αφορά την ευέλικτη οργάνωση του χρόνου εργασίας. Στις χώρες αυτές, λίγο περισσότερο από τους μισούς εργαζομένους χρησιμοποιούν κάποια μορφή ευελιξίας όσον αφορά τον χρόνο εργασίας.
2. Η αύξηση της ευελιξίας όσον αφορά τον χρόνο εργασίας δεν είναι πάντοτε προς όφελος της ισότητας των φύλων:
•Τα περισσότερο εξατομικευμένα ωράρια έχουν θετικές συνέπειες όσον αφορά τα ποσοστά απασχόλησης γυναικών και μπορούν να βοηθούν τους εργαζομένους να εξισορροπούν την επαγγελματική με την προσωπική τους ζωή, όμως το φαινόμενο της μερικής απασχόλησης (που αφορά κυρίως τις γυναίκες) εξακολουθεί να συγκεντρώνεται σε χαμηλά αμειβόμενους τομείς, οι οποίοι προσφέρουν περιορισμένες ευκαιρίες σταδιοδρομίας και κατάρτισης στις περισσότερες χώρες.
•Η οργανωτική αντίληψη διαδραματίζει επίσης σημαντικό ρόλο. Όσο περισσότερο η ευελιξία θεωρείται «γυναικείος» τρόπος οργάνωσης του χρόνου εργασίας, τόσο πιθανότερο είναι τα ελαστικά ωράρια να διαιωνίζουν – αντί να αντιμετωπίζουν – τις διαφορές μεταξύ των φύλων.
3. Οι πρόσφατες εξελίξεις δείχνουν ότι η ευέλικτη διαμόρφωση του χρόνου εργασίας έχει τεθεί στην ημερήσια διάταξη σε αρκετές χώρες, αν και τα συγκεκριμένα θέματα μπορεί να διαφέρουν:
•Ορισμένες χώρες (όπως η Τσεχική Δημοκρατία και η Λιθουανία) χρησιμοποιούν την ευελιξία κυρίως ως μέσο για την αύξηση των ποσοστών απασχόλησης (τόσο σε εργαζομένους όσο και σε ώρες).
•Η μερική απασχόληση εφαρμόζεται όλο και περισσότερο για την προώθηση της παράτασης του επαγγελματικού βίου. Ιδίως στις Βόρειες Χώρες, η ακούσια μερική απασχόληση αποτελεί σημαντικό ζήτημα, το οποίο αντιμετωπίζεται με μέτρα πολιτικής που αποσκοπούν στην εξεύρεση μιας νέας ισορροπίας μεταξύ ευελιξίας και ασφάλειας.
•Η κεφαλαιοποίηση του χρόνου εργασίας και η ρύθμιση του χρόνου εργασίας σε ετήσια βάση έχουν επίσης τεθεί στην ημερήσια πολιτική διάταξη (στην Ιρλανδία, τη Γερμανία και το Λουξεμβούργο). Σε ορισμένες χώρες (π.χ. στην Πολωνία και την Πορτογαλία), τα ελαστικά ωράρια έχουν περιληφθεί στη συζήτηση για τον περιορισμό των υπερωριών.
•Οι συνέπειες της παρούσας οικονομικής και δημοσιονομικής κρίσης είναι προφανείς, και η ευελιξία θεωρείται πλέον ως σημαντικό εργαλείο πολιτικής το οποίο μπορεί να βοηθήσει τους εργαζομένους να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες οικονομικές συνθήκες. Ωστόσο, στη συζήτηση που διεξάγεται σήμερα, δεν δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στη διάσταση του φύλου.
Ιστορικό
Στις 3 Μαρτίου 2010, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έθεσε σε κίνηση τη διαδικασία αναθεώρησης των κανόνων της Ένωσης για τη ρύθμιση του χρόνου εργασίας, με ένα πρώτο στάδιο διαβούλευσης με τους ευρωπαίους κοινωνικούς εταίρους (IP/10/345). Στο πλαίσιο αυτής της διαβούλευσης, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει σύντομα έκθεση εμπειρογνωμόνων σχετικά με τον κοινωνικό και οικονομικό αντίκτυπο των κανόνων για τη ρύθμιση του χρόνου εργασίας.
Η έκθεση που δημοσιεύεται σήμερα αποτελεί την τρίτη σε μια σειρά συγκριτικών μελετών σχετικά με θέματα που αφορούν την εξισορρόπηση της εργασίας με την προσωπική ζωή. Οι προηγούμενες δύο εκθέσεις είχαν τον τίτλο «Συνδυασμός επαγγελματικής και ιδιωτικής ζωής» (2005) και «Παροχή υπηρεσιών παιδικής φροντίδας» (2009).
Σηεμειώνεται τέλος πως η έκθεση της ομάδας εμπειρογνωμόνων δημοσιεύεται τη στιγμή που οι υπουργοί ισότητας των φύλων έρχονται στις Βρυξέλλες για μια άτυπη συνεδρίαση, στο πλαίσιο της οποίας θα συζητήσουν τη νέα στρατηγική για την ισότητα μεταξύ ανδρών και γυναικών 2010-2015
