«Η Τουρκία έχει τη θέση της στην Ευρώπη. Γνωρίζω καλά ότι το ζήτημα μπορεί να συζητηθεί από αυστηρά γεωγραφική άποψη, αλλά δεν πιστεύω ότι θα μπορούσε να συζητηθεί από ιστορική άποψη, από άποψη πολιτισμού», είχε δηλώσει ο Ζακ Σιράκ κατά τη λήξη της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στην Πράγα.
Το θέμα είναι πολύ πιο ουσιαστικό, από το αν η Τουρκία χτυπάει επιμόνως την πόρτα της Ευρώπης. Η επερχόμενη διεύρυνση έχει καταστήσει πιο επιτακτική από ποτέ μια πολιτική προσπάθεια ορισμού της Ευρώπης.
Υπάρχουν φωνές που ζητούν την εγγύηση ή διακήρυξη αξιών, των οποίων η Ευρώπη είναι φορέας. Οι φωνές αυτές θεωρούν μη διαπραγματεύσιμα όσα σχετίζονται με το ευρωπαϊκό κεκτημένο.
Δηλαδή, μια χώρα-μέλος πρέπει να μπορεί να λαμβάνει αποφάσεις στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών θεσμών, να μιλά με μια φωνή, να έχει ισχυρές κεντρικές δομές και να προστατεύει βασικές αρχές, όπως η δημοκρατία, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η προστασία των μειονοτήτων.
Υπάρχουν όμως κι αυτοί που επικαλούνται τον πολιτισμό και τη χριστιανική κληρονομιά.
Η Ευρώπη, όμως είναι υπερβολικά πλουραλιστική, για να ταυτιστεί με ένα μονοθεϊσμό. Οπωσδήποτε, οφείλει πολλά στον Χριστιανισμό. Αλλά, αφού επικαλούμαστε την Ιστορία, ας την επικαλεστούμε ολόκληρη, με τις Σταυροφορίες, τις νύχτες του Αγίου Βαρθολομαίου, τα πογκρόμ και τις εκκαθαρίσεις.
Γιατί λοιπόν, γίνεται αυτή η προσπάθεια να οικοδομηθεί η ταυτότητα της Ευρώπης σε σχέση με τον ισλαμικό κόσμο; Ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ’ Εστέν τάραξε τα νερά, δηλώνοντας ότι η είσοδος της Τουρκίας στην Ε.Ε. θα σημάνει και το τέλος της τελευταίας. Πολλοί από αυτούς που χειροκροτούν στην Ευρώπη αυτή τη θέση, βλέπουν σε αυτήν, την άρνηση ενός «χριστιανικού κλαμπ» να δεχθεί τον μουσουλμανικό κόσμο. Αυτή η ερμηνεία όμως, δείχνει μια μερική άποψη του προβλήματος.
Το ζήτημα, είναι ότι η Ε.Ε. συμπεριφέρεται σαν να έχει καθήκον ενσωμάτωσης ολόκληρης της ηπείρου. Ηδη ακούγονται φωνές, για την ένταξη στην Ε.Ε. της Ουκρανίας, της Λευκορωσίας, ακόμη και της Ρωσίας ή του Ισραήλ. Η Ευρώπη, ως πολιτικό μόρφωμα και όχι σαν ζώνη ελευθέρων συναλλαγών, συμπεριφέρεται με όρους, ας μου συγχωρηθεί, Eurovision.
Και πολύ φοβούμαι ότι αυτό θα γίνεται όσο δεν ξεκαθαρίζει την ταυτότητά της, και όσο εμφανίζεται ως κολυμπήθρα του Σιλωάμ, ως μέσο επίτευξης της ευημερίας και της δημοκρατίας.
Κι έτσι, φτάνουμε στην υποκριτική αμφισημία των «15»: «Δεν θέλω να πω όχι στην Τουρκία, δεν μπορώ όμως να πω και ναι». O,τι κι αν γίνει, ας γίνει αφού προσδιορίσουμε τα όρια μας και τη σχέση γειτονίας μας.
Η Ευρώπη δεν μπορεί να φτάσει ως το Βλαδιβοστόκ. Γιατί, αν μαζευτούν πολλοί παίκτες στο γήπεδο, δεν θα προλαβαίνουμε να μετράμε αυτογκόλ.
ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΤΖΩΡΤΖΙΝΑΚΗ
