Από τον Μάρτιν Χάτσινσον
Η μαζική αγορά ομολόγων που ανακοίνωσε χθες η Fed είναι ένας αναποτελεσματικός -ή και επικίνδυνος- τρόπος δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Η απόφασή της για αγορά αμερικανικών γραμματίων ύψους 600 δισ. δολαρίων μέσα στους επόμενους οκτώ μήνες προκάλεσε αρκετό ντόρο αλλά δεν επηρέασε ιδιαίτερα τις αγορές. Η ρευστότητα που θα διοχετεύσει στο διεθνές νομισματικό σύστημα είναι πολύ πιθανό να ενισχύσει την κερδοσκοπία στην αγορά εμπορευμάτων και να προκαλέσει υπερθέρμανση των αναδυόμενων αγορών. Η διοχέτευση λιγότερων κεφαλαίων απευθείας στις μικρές επιχειρήσεις θα ήταν πιο αποτελεσματική και λιγότερο ριψοκίνδυνη.
Η πρόταση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοιχτής Αγοράς (FOMC ) προβλέπει την αγορά ομολόγων με ρυθμό 110 δισ. δολαρίων μηνιαίως έως τον Ιούνιο 2011, εκ των οποίων τα 35 δισ. δολάρια μηνιαίως θα χρησιμοποιούνται για επανεπενδύσεις, όπως έχει ήδη ανακοινωθεί. Εάν εξαιρέσουμε το ανακυκλούμενο χρήμα, η αγορά αυτή αναλογεί στο 72% των αναγκών χρηματοδότησης του Αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών για το συγκεκριμένο διάστημα, σύμφωνα με το πρόγραμμα χρηματοδοτήσεων που ακολούθησε η αμερικανική κυβέρνηση τα έτη 2009-2010. Μπορεί η Fed να μην έχει φτάσει στα επίπεδα της Δημοκρατίας της Βεϊμάρης όσον αφορά στην έκδοση χρήματος, αλλά η απόφασή της εμπεριέχει και αυτή κινδύνους.
Στην ανακοίνωσή της, η FOMC κάνει σαφές ότι ο σκοπός αυτών των αγορών είναι να επιταχύνουν την ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, σύμφωνα με την εντολή της Fed για διασφάλιση της πλήρους απασχόλησης. Ωστόσο, η αγορά γραμματίων αμερικανικού δημοσίου και η στήριξη στις μεταβολές των επιτοκίων για την τόνωση της ανάπτυξης είναι ιδιαίτερα αναποτελεσματικοί τρόποι χρηματοδότησης των μικρών επιχειρήσεων –όπου προσφέρονται οι περισσότερες θέσεις εργασίας– καθώς οι τράπεζες έχουν πολλούς τρόπους για να εξασφαλίζουν υψηλότερες αποδόσεις.
Πράγματι, είναι πιθανό μεγάλο μέρος της πλεονάζουσας ρευστότητας που θα διοχετευτεί στο σύστημα να κατευθυνθεί προς την παγκόσμια –και όχι την τοπική– οικονομία, οδηγώντας σε αύξηση των τιμών των εμπορευμάτων και σε υπερθέρμανση των αγορών. Αμέσως μετά την ανακοίνωση της FOMC, ο επικεφαλής της Petrobras, Χοζέ Σέρτζιο Γκαμπριέλι, δήλωσε στο CNBC ότι η «πρόσθετη ρευστότητα είναι καλή για την Petrobras». Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι θα οδηγήσει σε αύξηση της τιμής του πετρελαίου –κάτι που δεν αποτελεί, ασφαλώς, στόχο της πρωτοβουλίας της Fed.
Τα καταναλωτικά και εταιρικά δάνεια των αμερικανικών τραπεζών, συμπεριλαμβανόμενων αυτών που χορηγούνται σε μικρές επιχειρήσεις, σημείωσαν πτώση 25% από τα υψηλά του 2008, υποχωρώντας στα επίπεδα των 1,2 τρισ. δολαρίων την εβδομάδα που έληξε στις 20 Οκτωβρίου. Η ένεση ρευστότητας στην αγορά, ίσως μέσω της αγοράς τίτλων μερικής εκχώρησης απαιτήσεων (sub-participations) στα εταιρικά χαρτοφυλάκια των τραπεζών, χρειάζεται ειδική εξουσιοδότηση. Αυτό που θα πετύχαινε είναι να χτυπήσει το πρόβλημα στη ρίζα του –και δεν θα επέφερε τις ίδιες πληθωριστικές πιέσεις στην παγκόσμια οικονομία. Το σίγουρο είναι πως δεν αποτελεί εύκολη λύση –ήρθε, όμως, η στιγμή για τις αρχές να δείξουν το δημιουργικό και όχι καταστροφικό τους πρόσωπο.
REUTERS BREAKINGVIEWS
